مستندنگاری

مواجهه با الگوها و انگاره‌های نوپدیدِ ضدانقلاب و چالش بر سر مفهوم «استقامت» در سبک زندگیِ فردی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی و ...، وجه پراهمیت دیگری از تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی در سه دهه پس از پایان جنگ است. در این کتاب، تلاش شده تا ضمن بررسی ابعاد مختلف حادثه تروریستی حرم حضرت شاه‌چراغ در شیراز و انگیزه‌های دشمنان، با استفاده از شیوه تاریخ شفاهی، ابعاد مختلف زندگی شهدا و نحوه شهادت آن‌ها به تصویر کشیده شود. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: فضا کمی امنیتی به نظر می‌رسید. عصر آن روز دانشگاه شیراز بودم و مشغول فروش کتاب در نمایشگاهی که ... .

دفاع از حرم، درست مانند دفاع مقدس، نرم‌افزار پیشرفت انقلاب اسلامی است. یکی در داخل مرزهای ایران اسلامی و دیگری در خارج از مرزها و در نقطه‌ای که صدای مظلومی شنیده می‌شود و ایثار در آن تجلی می‌یابد. تنها تفاوت‌شان، زمانه این دو است که خوانش آن‌ها را برای نوجوان و جوان امروزی ملموس‌تر می‌کند. انسان‌هایی معمولی مانند خودمان، اما با آرمان‌های بلند و مقدس، کیلومترها دورتر از مرزهای جغرافیایی، مرز انسانیت را تعریف کرده و در برابر تجاوز ظالمان ایستاده‌اند و خود، نقطه اتصال رحمت الهی به بشریت شده‌اند. کتاب «اردیبهشت اتفاق افتاد»؛ حاوی جزئیات وقایع زندگی شهید سلیمانیان است که از زبان خانواده، دوستان و هم‌رزمان او به ثبت رسیده است و می‌تواند در الگوسازی ملموس و باورپذیر برای نوجوان و جوان ما نقش‌آفرین باشد.

آیت‌الله سیدعلی‌محمد علاقه‌بند(ره) مصداق بارز عالمی است که حیات همیشگی‌اش به موجودیت و اثرگذاری بوده است. او عامل‌ به علم و دقیق در اتصال علم به منبع الهی بود. نورانیت و اثربخشی‌ ایشان طوری بود که هم کودک و نوجوان را شامل می‌شد و هم جوان و پیر را! هم مسلمان را شامل می‌شد و هم غیرمسلمان را و این اثربخشی به‌واسطۀ این بود که ایشان صاحب لسان قوم بود و از این طریق می‌توانست همه را جذب کند؛ چه در نوع صحبت‌کردن و چه در نوع برخورد. ایشان جامع عمل کرد و از شرایط زمانۀ خویش و تکلیف خود غافل نشد. ایشان یکی از عناصر اثرگذار در سیاست و انقلاب است که به این جمله مرحوم مدرس تعین بخشید: «سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست ما» و همواره فعالیت‌های تربیتی خود را در حوزه و مدارس ترک نکرد. شاگردان برجسته او در اوج فعالیت سیاسی و انقلابی بوده و بسیاری نیز در دوران هشت سال دفاع مقدس به لشکر بزرگ شهدا پیوستند. کتاب «علاقه‌بند مردم» قالب‌های بستۀ نگاه به این عالمِ عارف را شکسته و با چشم باز، بخشی از واقعیت‌ها و ناگفته‌های حیات ایشان را روایت کرده است.

برخی انسان‌ها با تغییر محیط کار و زندگی، سبک زندگی‌شان تغییر کرده است و با توجیه همرنگ جماعت‌شدن، باورهایشان نیز تغییر می‌کند. اندک‌اند کسانی که در پیکار با نفس، پیروز میدان جهاد اکبر می‌شوند. شهید علی‌محمد قربانی یکی از مبارزان پیروز این عرصه است که پس از دوران دفاع مقدس، با ورود به عرصه مدیریتی کشور، ذره‌ای از باورهایش فاصله نگرفت و نشان داد می‌توان با وجود دسترسی‌های نامحدود به اموال عمومی در مسندی مانند بانک، بیت‌المال را برای خود مردم هزینه کرد و با پاک‌دستی و روحیه انقلابی‌گری در هر نقطه‌ای که ایستاده، آنجا را مرکز عالم بداند و برای دفاع از انقلاب اسلامی سرباز تربیت کند. برآیند مجموعه خاطرات تدوین‌شده در این کتاب، تصویری است از مردی است که به جهان‌بینی توحیدی رسیده و سبک زندگی‌اش را با چارچوب‌های اسلام انقلابی تنظیم کرده است.

تربیت فرزندان و نسل تراز انقلاب اسلامی از دغدغه‌های اصلی والدین و مربیانی بوده است که با ارزش‌های انقلابی آشنا هستند و دغدغه دارند فرزندان‌ و متربیان‌شان در زمانه جنگ شناختی و احاطه رسانه‌ای طواغیت زمان، با الگوی اصیل انقلاب اسلامی که بر مبنای باورهای انسان‌ساز اسلام ناب استوار است، تربیت کنند. کتاب «مثبت 57» مجموعه‌ای از خاطرات و تجربیات والدین و مربیانی است که با دغدغه‌های عمیق، تلاش کرده‌اند تا فرزندانشان را بر اساس ارزش‌های انقلاب اسلامی تربیت کنند. این اثر نه‌تنها به اقدامات و ایده‌های این افراد در زمینه‌ تربیت نسل انقلابی می‌پردازد، بلکه خاطراتی از دوران کودکی و نوجوانی خود آن‌ها را نیز بازگو می‌کند، که چگونه به انقلاب اسلامی دل‌بستند و با آن عجین شدند. این روایت‌ها فرصتی برای تأمل و تفکر در مورد شیوه‌های تربیت دینی و انقلابی فراهم می‌کند.

کتاب روایت زندگی و خاطرات شهیدحاج‌اکبر شیرازی فرمانده یگان دریایی لشگر 17 علی بن ابی‌طالب (ع) می‌باشد. طلبه‌ای که در دوجین مسئولیت‌های نظامی‌اش خوش درخشید. کمیته انقلاب‌اسلامی دهبید استان فارس را پایه گذاشت. فرماندهی گردان تبوک در عملیات بیت‌‏المقدس را بر عهده داشت؛ مسئول آموزش پادگان 21 حمزه تهران و پادگان شهدای خیبر قم بود و اوج درخشش این طلبه در عملیات کربلای 4 با شهادتش رقم خورد. این روایات ناب، بخشی از زندگی جهادی حاج‌اکبر شیرازی می‌باشد.

کتاب «مصاف با شیطان» روایتی مستند و تحلیلی از جنایات و سیاست‌های خشونت‌بار یکی از دیکتاتورهای بی‌رحم معاصر است. نویسنده با تکیه بر اسناد، گزارش‌ها و روایت‌های شاهدان عینی، به بررسی ساختار قدرت، شیوه‌های سرکوب، و تأثیرات عمیق این حکومت بر مردم و جامعه می‌پردازد. این اثر تصویری روشن و تکان‌دهنده از زندگی تحت سلطه استبداد ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد چگونه ترس، خیانت و بی‌اعتمادی، زندگی روزمره مردم را شکل می‌دهد. کتاب، همزمان با شرح زندگی و شخصیت این حاکم مستبد، به نقد و تحلیل فضای سیاسی و اجتماعی دوران او نیز می‌پردازد و خواننده را با حقایقی روبه‌رو می‌سازد که گاه فراتر از تصور است.

کتاب حاضر روایتگر سفری پر ماجرا به لبنان و تجربه‌های نویسنده از دل جنگ و بحران‌های این کشور است. نویسنده در این اثر با توصیف حال و هوای کشور لبنان و مردم مقاوم آن، تصویری زنده و تأثیرگذار از زندگی و ایستادگی در شرایط سخت ارائه می‌دهد. او دیدار خود با سیدحسن نصرالله را که در سال 2003 انجام شده است، روایت کرده و همچنین به سفرش پس از طوفان الاقصی در همان سال پرداخته است. علاوه بر آن، با نگاهی تاریخی به مقاومت فلسطین و مسئله صهیونیسم، به معرفی چهره‌های شاخص جبهه مقاومت نیز می‌پردازد. در بخش‌هایی از این سفرنامه، تجربه‌های نویسنده در مواجهه با بمباران‌ها، شهادت‌ها و شرایط نابسامان لبنان، به‌ویژه پس از شهادت سیدحسن نصرالله، روایت شده است. این اثر با جزئیات دقیق، به‌گونه‌ای به ترسیم بحران‌ها و رشادت‌های مردم لبنان می‌پردازد که مخاطب را با واقعیت‌های ملموس این مقاومت آشنا می‌کند.

کتاب «پری خانه ما» مجموعه‌ای از خاطرات نه خانواده شهید از استان همدان است که بیش از دو شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده‌اند. این کتاب به روایت زندگی و رشادت‌های این شهدا از زبان مادران، همسران، خواهران و برادرانشان می‌پردازد.در واقع، کتاب روایتگر جنگ‌های تمام‌نشده در سینه مادران شهداست و تلاش دارد تا با مصاحبه با اعضای خانواده شهدا، تصویری جامع و کامل از زندگی و فداکاری‌های این خانواده‌ها ارائه دهد. ویژگی بارز این کتاب، پرداختن به خاطرات از زبان اعضای مختلف خانواده شهید است.

کتاب «شبیه افسانه‌ها» مجموعه‌ای از روایت‌ها درباره زندگی و خاطرات سرلشکر شهید عباس دوران، خلبان برجسته نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. این کتاب در سه فصل به بررسی ابعاد مختلف زندگی شهید دوران از دوران کودکی تا شهادت می‌پردازد. کتاب بر اساس خاطرات و مستندات جمع‌آوری شده از همرزمان، خانواده و اطرافیان شهید دوران نوشته شده است و نویسنده با استفاده از سبک روایی گیرایی، خواننده را به دنیای شهید دوران می‌برد. یکی از دستاوردهای مهم شهید دوران در 7 آذر 1359 و در جریان دفاع مقدس و در طی عملیات مروارید، اسکله الامیه و البکر را غرق کرد. از آنجایی که بخش مهمی از صادرات نفت عراق از طریق این دو سکوی عظیم نفتی واقع در مصب اروندرود عملی می‌شد، با انهدام این سکوهای نفتی عملاً صادرات نفت عراق از طریق دریا قطع گردید.