مستندنگاری

کتاب «چشمه‌ای در کویر» خاطراتی به زبان داستانی از زندگی علامه محمدتقی مصباح یزدی نگارش شده است. خاطرات این کتاب در قالب صد داستانک به رشته تحریر درآمده است. هدف این کتاب ارائه تصویری گذرا و گویا از زندگی این عالم بزرگوار از طریق خاطراتی از خانواده، همراهان، شاگردان و دوست‌داران ایشان است. این خاطرات تا حد زیادی نمایانگر زیست علمی، معنوی، مدیریتی و انقلابی ایشان می‌باشد.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «پسرها یکی‌یکی از پشت نیمکت‌ها بلند شدند. صدایشان را صاف کردند و بلند جواب دادند. بعضی‌هایشان ساده و سرراست جواب دادند و بعضی‌هایشان با بازیگوشی و تپق. معلمشان پرسیده بود قصد دارند در آینده چه شغلی داشته باشند. یکی دوست داشت وزیر بشود. یکی صدایش را کلفت کرد و گفت: «سرهنگ» شغل معلمی هم چندتایی طرف‌دار داشت. طرف‌داران پروپاقرص دکتری و خلبانی هم کم نبودند. حتی جواب شاگرد تنبل‌ها هم همین شغل‌ها بود، هرچند باعث خندۀ بقیه می‌شد. نوبت رسید به محمدتقی. بلند شد و گفت: «می‌خواهم بروم نجف و درس دین بخوانم»

این کتاب مجموعه 12 داستان مستند، درباره زائران و کرامات امام رضا(ع) را دارد. داستان‌هایی که هر کدام عشق و ارادت مردان و زنان با ایمان را نسبت به حضرت رضا(ع) روایت می‌کند که با قبول خطر و سختی‌ها، راه سفر به سوی خراسان و زیارت امام هشتم را طی کردند و مورد عنایت حضرت مهربانی‌ها قرار گرفتند. «از پشت پرده اشک»، «او می‌تواند»، «به سوی من بیا»، «چرا چنین کردی؟ »، «راز بقعه»، «سوسوی خوش رنگ گلدسته‌ها» برخی از عناوین داستان‌های این کتاب است. هر قصه، درباره زیارت حرم امام رضا(ع)، سرنوشت زائران و کرامات و معجزات امام رضا(ع) است.

حاج صادق آهنگران از جمله رزمنده‏‌های خوزستانی است که با صدای پرصلابت و شعرهای حماسی شناخته می‌‎‌شود و از رزمندگان و پاسداران دفاع مقدس است. کتاب با خاطره حاج صادق آهنگران از اولین حماسه‌خوانی در جماران شروع و به مرور به دیگر ابعاد زندگی «حماسه‌خوان خمینی» می‌پردازد. این کتاب در 19 فصل تدوین شده و 2 فصل پایانی کتاب با عنوان در «رثای یاران» و «از چشم یاران» شامل یادداشت‌های حاج صادق آهنگران در مورد دوستان و همرزمان و فصل بعدی یادداشت‌های دوستان و شخصیت‌ها در مورد ایشان است.

کتاب «سیگاری‌ها هم شهید می‌شوند» مجموعه‌ای از خاطرات رزمندگان ایرانی است که در دوران دفاع مقدس و نیز در مناطق مرزی سیستان و بلوچستان حضور داشته‌اند و یا در اسارت به سر برده‌اند. این کتاب حاوی روایت‌های شخصی و لحظات تلخ و شیرین این افراد است که با زبان ساده و جذاب به تصویر کشیده شده‌اند. در کتاب می‌خوانیم: ««عملیّّات والفجر چهار»، «محمود صادقی»، برادر «مهدی صادقی» به شهادت رسیده بود. می‌خواستیم او را به بهانه شهادت برادرش همراه پیکر داداشش «محمود»، به عقب برگردانیم، امّا زیر بار نمی‌رفت که نمی‌رفت. نیروها به «مهدی» خیلی اصرار کردند و گفتند: ای بابا! مهدی! برادرت «محمود» شهید شده، بیا تو هم برو و کمک کن پیکرش رو به عقب ببر. امّا «مهدی» خیلی قرص و محکّم، در جواب می‌گفت: خب شهید شده که شده! سهمش بوده که شهید بشه. خودتون ببرینش عقب. خلاصه اینکه «مهدی» زیر بار نرفت که نرفت. گویا می‌دانست که خودش هم قرار است به زودی به شهادت برسد. مانَد و کمی بعد خودش هم شهید شد. پیکر او را با بدن برادرش یک‌باره برای مادرش به عقب بر گرداندند.»

امروزه اکثر نوجوانان تحت تأثیر فضای مجازی هستند. دشمن نیز از این فضا سوء‌استفاده کرده است و شبانه‌روز شبهه‌های فراوان اعتقادی، سیاسی را در ذهن‌ها ایجاد می‌کند. از طرفی، امکانات سخت‌افزاری ما نیز کافی نیست، اما سلاح نرم‌افزاری قدرتمندی داریم، یعنی متقن بودن منطق و استدلال‌های‌مان در ارتباط و تبلیغ چهره‌به‌چهره و حضور و ارتباط مستمر مبلّغان که تأثیر زیادی بر مخاطبان دارد. این کتاب، حاصل مصاحبه با دویست نفر از مبلّغان خواهر و برادر و ثبت خاطرات ایشان از دوران تبلیغ چهره‌به‌چهره می‌باشد. در گزیده‌ای از کتاب آمده است: «از وقتی ملبس به لباس روحانیت شدم، مدارس بیشتری برای سخنرانی و مداحی از من دعوت می‌کردند، پیش می‌آمد در یک روز از دهه محرم، در هفت مدرسه اقامه عزا می‌کردم. هنوز آفتاب طلوع نکرده بود، باید به سمت روستایی در نزدیکی اهواز راه می‌افتادم. وقتی از حوزه خارج شدم، احساس سرماخوردگی داشتم. پیش خود گفتم: توکل بر خدا هرچه بادا باد!...»

این کتاب با عنوان «برادر رحی» به خاطرات جنگ شهید رحیم کابلی در 8 سال دفاع مقدس در بین سال‌های 1359 تا 1367 پرداخته است. این اثر روایتگر سال‌های حضور حاج رحیم در میدان جهاد ومبارزه و از زبان خودِ شهید می‌باشد. در بخشی از این اثر آمده است: «روزی که داشتم برمی‌گشتم، به شوخی به او گفتم: «مهران! تو اینجا شهید می‌شوی!» گفت: «ما کجا و شهادت کجا! ...».

کتاب «غواص‌ها بوی نعنا می‌دهند» روایتی مستند و داستان‌گونه از سرگذشت گردان غواصان لشکر انصارالحسین است که در عملیات کربلای چهار نقش مهمی ایفا کردند. این عملیات یکی از پرچالش‌ترین و غم‌انگیزترین نبردهای دوران دفاع مقدس بود. نویسنده، با استفاده از خاطرات فرمانده گردان‌ها و دیگر بازماندگان، وقایع را با دقت و جزئیات روایت می‌کند. داستان از لحظات قبل از عملیات آغاز می‌شود؛ جایی که غواصان با وضو گرفتن، آخرین نگاه‌ها، لبخندها و زمزمه‌های عاشقانه‌شان، به استقبال سرنوشتی نامعلوم می‌روند. روایت‌ها شامل گفتگوهای صمیمانه بین رزمندگان، لحظات سخت عبور از آب، نگرانی فرماندهان و حماسه‌ای است که در نهایت با شهادت بسیاری از آن‌ها رقم می‌خورد. کتاب، تنها به ثبت دلاوری‌ها نمی‌پردازد، بلکه به ابعاد انسانی جنگ، احساسات و روابط میان رزمندگان نیز توجه ویژه‌ای دارد.

انقلاب اسلامی ایران که اوج تلاقی عرفان و حماسه بود محدود به مرزهای یاران نماند و مبارزه و مقاومت در برابر طاغوت به خارج از محدوده جغرافیایی کشور هم رسید. کیست که بتواند منکر موج معنویت و عشق به خدا در بین دلدادگان انقلاب در داخل و خارج از کشور شود؟ در این میان نقش روحانیان را در تقویت مبارزات خارج از کشور نباید نادیده گرفت و آیت‌الله بهجت یکی از بزرگ‌ترین آن‌ها بود. در کتاب حاضر خاطرات سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان و از پرورش یافتگان نور انقلاب، درباره حضرت آیت‌الله بهجت را می‌خوانید.

کتاب «پسر هرسین»، زندگی کشتی‌گیر شهید مسعود دارابی را روایت می‌کند. او که از اهالی هرسین شهری در اطراف کرمانشاه است از کودکی به کشتی علاقمند می‌شود. منش پهلوانی از همان کودکی در او نمایان است. این کتاب روایتی از بخش‌های مختلف زندگی این پهلوان شهید است. وی با شروع جنگ تحمیلی مانند همه غیورمردان ایرانی راهی جبهه می‌شود هرچند می‌توانست بماند و بر سکوهای قهرمانی بدرخشد.

«عبای سوخته»، 95 خاطره از زندگی «آیت‌الله سیدمحمدحسین بهشتی» که فرزندان و اطرافیان نزدیک ایشان نقل کرده‌اند. در هر خاطره درسی از رفتار ایشان قرار دارد. نظم، قانون‌مداری، وفای به‌عهد، صداقت، احترام، صراحت، اهمیت دادن به خانواده و درست‌کاری و سوءاستفاده نکردن از قدرت و اختیارات دولتی از صفات بارز ایشان بود.