تاریخ علم

زیست شناسی از نخستین علوم مورد توجه بشر است. موفقیتهای بشر در تکثیر و پرورش گیاهان و تغییراتی که در نژاد دامها داده است، از توجه او به زیست‌شناسی و علم وراثت یا ژنتیک حکایت دارد. نویسنده در این جلد از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" زندگی دانشمندی به نام "گرگور مندل" و کارهای علمی را در زمینۀ ژنتیک بررسی کرده است. این دانشمند روی بوته‌های نخود فرنگی تحقیقاتی انجام داد و توانست "اصول وراثت" را کشف کند. او با آزمایش‌های بیشتر متوجه شد که هر صفت ارثی به دو عامل وابسته است که فرزندان یکی از آن‌ها را از پدر و دیگری را از مادر می‌گیرند.

نشر خبر اختراع «ژلۀ انفجاری» توسط "آلفرد نوبل"، انقلابی در زمینۀ مواد منفجره ایجاد کرد و سیل درخواست‌های خرید به سوی آلفرد سرازیر شد. ژلۀ انفجاری مزیتهای فراوانی داشت؛ از جمله اینکه نه تنها عامل تکامل نمونههای قبلی مواد منفجره بود بلکه ارزانتر تمام میشد، حمل و نقل آن ساده تربود و انعطاف لازم برای بسته‌بندی به نحو دلخواه را داشت . نویسنده در این کتاب از آغاز زندگی آلفرد نوبل، پدر دینامیت را تا کشف دینامیت و تکامل آن، ساخت فشنگ تا وصیت‌نامه و توقف در آخرین ایستگاه زندگی تشریح کرده است.

در بررسی تاریخ علم، به ویژه در زمینۀ پزشکی و همچنین مطالعۀ زندگی دانشمندان ایرانی، نام حکیم محمدبن زکریای رازی به چشم میخورد. رازی در دوران شکوفایی علم، دانش و فرهنگ و تمدن اسلامی-ایرانی متولد شد. این کتاب از تولد این دانشمندبزرگ و ورود او به مکتب‌خانه و مدرسه، کیمیاگری، رساله‌ها و کتاب‌ها و نوآوری‌هایش در پزشکی تا پایان زندگی وی را شرح میدهد.

ابزار، وسایل و امکاناتی که انسان امروزه از آن‌ها استفاده می‌کند، در مقایسه با آنچه قرن‌ها قبل در اختیار داشته‌است. تغییر و تحولات گسترده‌ای یافته‌اند. این پیشرفتها و تحولات در پناه علم و تلاشهای دانشمندان و بزرگان به دست آمده است. کتاب حاضر شامل زندگی‌نامۀ "مایکل فاردی"، یکی از دانشمندانی است که در عرصۀ علم شیمی به موفقیت‌های چشمگیری رسید و پی برد گازها، مایعات و جامدات می‌توانند به یکدیگر تبدیل شوند.

اختراع دستگاه چاپ و هنر چاپ کردن به نام "یوهان گوتنبرگ" ثبت شده است و او را به نام پدر صنعت چاپ می‌شناسند. نویسنده در این کتاب از تولد پدر چاپ، دوران کودکی او، در جستوجوی فلزهای مناسب حروف چاپ، سرمایهگذاران جدید برای کار چاپ، حروف متحرک و قابل انتقال، دستگاه چاپ گوتنبرگ و اولین کتاب‌های چاپی، نقش جنگ‌های صلیبی در ترویج صنعت چاپ تا سالهای پایانی عمر گوتنبرگ اطلاعاتی داده است.

شهر طوس که اکنون در استان خراسان رضوی قرار دارد، زادگاه محمدبن‌محمد نصیرالدین طوسی معروف به خواجه‌ نصیرالدین طوسی است. در این کتاب مهم‌ترین زوایای زندگی این دانشمند از نخستین سال‌های تولد او تا فعالیتهایش در قالب اختراع، اکتشاف و نظریه مطرح و بررسی شده است.

در اطراف خوارزم شهری به نام "بیرون"وجود داشت. این شهر شاهد تولد کودکی بود که سال‌ها بعد در علومی مانند ستاره‌شناسی، ریاضی و گاه‌شماری از نوابغ و دانشمندان ایران و جهان شد. آثار و اکتشافات او در پیشرفت علم و دانش، نقش مؤثر و مفیدی داشت. او کسی جز محمدبن‌احمد ابوریحان بیرونی نبود. در کتاب حاضر زندگی این دانشمند، کتاب‌ها و آثار علمی و افکار او بررسی شده است.

اختراعات و اکتشافات دانشمندان آرامش و رفاه را برای مردم جهان به ارمغان آورده‌است. کتاب پیش رو از مجموعۀ «همراه با علم، همگام با دانشمندان» با نثری ساده و روان می‌کوشد مهم‌ترین زوایای زندگی دانشمندان و فعالیت‌هایی را که در قالب اختراع، اکتشاف و نظریه ارائه‌داده‌اند مطرح کند. در این جلد، زندگی الکساندرگراهام‌بل شرح‌داده شده است. «تولد یک نابغه، تولد تلفن، دستگاه ضبط صوت، ساخت جلیقه یا محفظۀ هوا، دستگاه تهویۀ هوا، اندوه جنگ و خط آخر» عنوان‌های این کتاب هستند.

راه علم هیچگاه به پایان نمیرسد و هر روزی که میگذرد دانشمندان دریچه‌های جدیدی از علوم گوناگون را پیش روی بشریت میگشایند. این کتاب زندگی "ایزاک نیوتن" از تولد تا ورود به دانشگاه، منشور و آزمایش‌های او را بررسی میکند. نیوتن و سیبی که از درخت افتاد، قدرت بزرگنمایی تصاویر در تلسکوپ، هالی و ستارۀ دنباله‌دار و کیمیاگری از جمله مطالب مورد بحث در این کتاب است.