داستان

این داستان درباره خواهر و برادری است که پدرشان مدافع حرم است. «رعنا» و «سبحان» از مدرسه به خانه می‎آیند؛ اما مادر هنوز نیامده است. اگر پدر نرفته بود، مادر مجبور نبود کار کند و الان باید در خانه باشد. رعنا به پدرش قول داده است تا او برنگردد، موهایش را کوتاه نکند. حالا او با خط‌کش موهایش را اندازه می‎گیرد تا برای پدر بنویسد که سر قولش مانده است؛ هرچند اگر موهایش را کوتاه هم ‎کند، پدر متوجه نمی‌شود؛ چون آن‌قدر نیامدنش طول می‌کشد که موهای رعنا دوباره بلند می‎شوند... . چند ساعت می‎گذرد؛ ولی هنوز مادر نیامده است! رعنا همه‌جا را می‎گردد، شاید مادر یادداشتی برایشان گذاشته باشد؛ ولی وقتی وارد اتاق مادر می‎شود، چیزی می‎بیند که او شوکه می‎کند!

«دلارام» دختر یک خان است. دختری که با ماشین شخصی و راننده به مدرسه می‎رود. او برخلاف پدرش قلب مهربانی دارد. دلارام در مدرسه خوراکی‎های خوشمزه‎اش را بین بچه‌هایی که پدر و مادرشان برای آن‌ها کار می‎کنند، تقسیم می‎کند و از این کار لذت می‎برد. همه فکر می‎کنند که او دختر درس‌خوانی است؛ چراکه همیشه سرش توی کتاب است؛ اما هیچ‌کس نمی‎داند که او شعر می‎خواند. در تعطیلات تابستان، او پسر جوانی را در حال کار در مزرعه می‎بیند و عاشق او می‎شود و... .

مادر «شایگان» معلم ادبیات است و پدرش استاد زبان فارسی؛ اما شایگان از شعر و شاعری و ادبیات متنفر است! او فکر می‎کند زمان ادبیات سر رسیده و الان عصر تکنولوژی و ارتباطات و کامپیوتر است. در کلاس ادبیات، با حرف زدن دوستش، «مانی»، آقای «ادریسی»، به عنوان تنبیه آن‌ها را مکلف می‎کند تا هفته آینده کنفرانس بدهند! درباره شاعران دوره مشروطه! ولی شایگان ده روز دیگر باید در المپیاد ریاضی شرکت کند و هر روز بعد از مدرسه، کلاس ریاضی دارد. شایگان و مانی با تمام قدرت سعی می‎کنند کنفرانس را کنسل کنند؛ ولی بی‎نتیجه است. حالا شایگان باید برای المپیاد آماده شود یا برای کنفرانس؟

کتاب حاضر حاوی سه داستان درباره جنگ ایران و عراق است. «همسایه آسمان»، «زاغچه‎ها» و «دریا از کسی اجازه نمی‎گیرد»، نام این داستان‎هاست. داستان آخر درباره پسر نوجوانی به نام «فرحان» است. او هنوز صدای پدربزرگش را می‎شنود که می‏‌گفت بچه که بوده، انگلیسی‎ها به تنگستان آمدند؛ اما «احمدخان» جلویشان ایستاد. بعد با یک لنج پر از اسلحه آمدند؛ ولی لنج غرق شد. پدربزرگ هر روز به عمق شطّ رفته بود تا شاید اسلحه‎ها را پیدا کند؛ اما هیچ‌وقت چیزی پیدا نکرد. حالا عراقی‎ها به این طرف شطّ آمده‎اند؛ ولی به فرحان به خاطر سنش اسلحه نمی‏‌دهند. او تصمیم می‎گیرد به عمق شطّ برود و اسلحه‎ها را پیدا کند.

کتاب حاضر مجموعه‌ای از دَه داستان کوتاه است. «بوگندو»، «نحسی همه سیزده‌ها»، «دیو و دیوانه» و «سرقت مُصلِحانه»، نام برخی از این داستان‌هاست. داستان آخر درباره دختری به نام «همدم» است که مادرش از خانه قهر کرده است؛ چون معتقد است که دست شوهرش کج است! پدر همدم موتور دارد. فردای روزی که مادر رفته است، پدر به همدم پیشنهاد می‎کنند برای ناهار بیرون بروند؛ چون در خانه چیزی برای خوردن ندارند! آن‌ها کنار یک پیتزافروشی توقف می‎کنند؛ اما همدم نمی‎داند چرا داخل مغازه نمی‎شوند. وقتی پیکِ مغازه، پیتزاها را می‌گیرد و حرکت می‎کند، پدر همدم، همراه دخترش، دنبال او می‎روند و... .

این داستان درباره نژادپرستی ناخودآگاهانه سفیدپوستان آمریکاست. «جیمی»، برادر کوچک «فیلیپ»، پول غذای ظهرش را جا می‎گذارد و فیلیپ موظف است که پول را به او برساند؛ ولی ممکن است خودش دیر به مدرسه برسد و توبیخ شود. فیلیپ در راهرو مدرسه، برادرش را از پشت می‌شناسد؛ چون هیچ‌کس ژاکتی مثل او ندارد؛ اما وقتی جلو می‎رود، با پسری سیاه‌پوست روبه‌رو می‎شود. فیلیپ فکر می‎کند که پسرک ژاکت جیمی را دزدیده است و جر و بحث، آن‌ها را به دفتر مدیر می‎کشاند و... .

«جیسون» از دعواهای پدر و مادرش خسته شده است. او می‎خواهد نزد برادرش برود و با او در «لیورپول» زندگی کند. جیسون به ایستگاه قطار می‎رود و منتظر است تا قطار برسد. او به دوستش، «بن»، گفته است که به دندان‌پزشکی می‎رود و امیدوار است او هم سر کلاس همین را گفته باشد. جیسون در قطار با پسری به نام «جَم» برخورد می‌کند که او را با دنیای پر رمز و راز افراد «فراری» آشنا می‌‏کند و... .

داستان‌های این کتاب سی نمونه از قصه‌های مسابقه «قصه زندگی من»، در جشنواره بین‌المللی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که با امانت‌داری به اصل قصه‌ها بازنویسی شده‎اند. این داستان‌ها، روایت تلخ و شیرینی است از قصه‌های پیر و جوان، زن و مرد و دختر و پسر این سرزمین. «آبروی انار»، «آن روز صبح»، «پسر گمشده»، «ستاره دریایی»، و «مسافر کوچولو»، نام بعضی از این داستان‎‌هاست. داستان اول درباره پسر کوچکی است که هنگام چیدن انار در باغ پدرش، مچ یکی از کارگرها را موقع دزدیدن جعبه‌ای انار می‎گیرد و... .

این داستان چند راوی دارد که هرکدام از آن‌ها یکی از فصل‌ها را روایت می‎کنند و خواننده روند داستان را از نگاه آن‌ها می‎بیند. داستان درباره آذری‌هایی است که با ورود روسیه به ایران، دست‌خوش تغییرات اقتصادی، عاطفی، امنیتی و... می‌شوند. در فصل اول، شهر بمباران می‎شود و «آراز» تمام آنچه را که رخ داده است، توصیف می‎کند. فصل دوم از زبان شخصی به نام «عاشق‌دَلی» روایت می‎شود که در فصل اول زیر آوار می‎ماند و... . او همسایه آراز است و همه او را دیوانه صدا می‎کنند؛ چون در هر وضعیتی، ساز می‎زند و می‎‌خواند. فصل سوم... .

«اَوِن گرین» دست‌هایش را موقع کُشتی گرفتن با تمساح یا آتش‌سوزی بزرگ «تانزانیا» از دست نداده است؛ این داستان‌ها را فقط وقتی تعریف می‎کند که مردم نگاهش می‎کنند. واقعیت این است که او بدون دست به دنیا آمده؛ ولی تا الان که سیزده‌ساله است، این نقص عضو برایش مانع انجام دادن هیچ کاری نشده است. حالا قرار است پدر و مادرش نگهداری از یک پارک تفریحی درب‌و‌داغان، به اسم «گذرگاه دلیجان» را در «آریزونا» به عهده بگیرند و اَوِن مجبور است تمام آدم‌ها و جاهای آشنایش را رها کند و با خانواده‎اش به آنجا برود.