علوم اجتماعی

سند 2030 دومین سند جنجال‌برانگیز یک دهۀ اخیر محسوب می‌شود. انگاره‌هایی که از این سند در ذهن مردم شکل گرفتند، بسیار متنوع بودند. نویسنده در این کتاب، در دو بخش مواجهه‌ای انتقادی با متن سند داشته است: آسیب‌های ناظر به خود دستورکار سند برای توسعۀ پایدار، و آسیب‌های معطوف به موجودیت، هویت و شرایط جمهوری اسلامی ایران.

این کتاب در خصوص تنگناها و تدابیری است که جامعه‌شناسان شیکاگو و تعدادی دیگر در تلاش برای ساخت یک رشتۀ اخلاقی و دانشگاهی مفید اجتماعی متحمل شده‌اند. در فصل اول مکتب شیکاگو و منتقدان آن مطرح شده‌اند. نویسنده جنبه‌هایی از تعامل بین جامعه‌شناسی آمریکایی، لیبرالیسم آمریکایی و سرمایه‌داری آمریکایی را بررسی می‌کند.

کتاب حاضر یکی از مجلدات مجموعه‌ای 120 جلدی است که همۀ جلدهای آن با فصل‌های ثابت، به بیان شیوۀ زندگی و شرایط خانوادگی یکی از بزرگان کشور اختصاص دارد. در این جلد پیشینۀ خانوادگی، کودکی و نوجوانی «رشدیه»، شیوه‌های آموزشی او، سفرش به بیروت و تحصیل در دارالمعلمین شرح داده‌شد‌ه‌اند. همچنین، فصل‌هایی از کتاب به تأسیس مدرسه در ایروان، بازدید ناصرالدین شاه از مدرسۀ ایروان، ابداع الفبای صوتی، بازگشت به تبریز و تأسیس مدرسه، نوآوری‌های رشدیه در انقلاب مشروطه و تألیفات رشدیه پرداخته‌اند.

به اعتقاد پدیدآورندگان کتاب حاضر، مسئولیت گریزی بزرگ‌ترین معضل کنونی جوامع است و برای درمان آن تک‌تک افراد جامعه، به جای آن‌که منتظر اقدام دیگران باشند، باید اخلاقانه و مسئولیت‌پذیرانه ب‍پاخیزند و در حد توان خود در برابر قانون‌شکنی وستم و اجحاف واکنش نشان دهند. نویسنده در این کتاب دو محور اصلی را دنبال می کند: تبیین ارزش مسئولیت‌پذیری و شناسایی کلیدهای به‌پاخاستن و اثرگذاری بیشتر به واسطه داستان‌های الهام‌بخش انسان‌هایی که برای بهتر کردن محیط‌شان به‌پاخاستند و روابط انسانی، سازمان‌ها و اجتماع خود را تغییر دادند و بهبود بخشیدند.

این کتاب با بیان نظریه‌های ارتباطی، به بحث و بررسی در مورد پژوهش‌های مرتبط با موضوع ارتباط با دیگران پرداخته است. در همین راستا، «مفاهیم فرهنگ شهروندی، کلیات مهارت‌های ارتباطی، نظریه‌های مرتبط با فرهنگ شهروندی و مهارت‌های ارتباطی» شرح‌داده‌شده‌اند. در دو فصل آخر نیز مطالعات فرهنگ شهروندی و مهارت‌های ارتباطی، و نیز نقش فرهنگ شهروندی در مهارت‌های ارتباطی بررسی شده‌است.

هنگامی که آمریکا مجبور شد برخلاف میلش از عراق خارج شود، داعش را به مثابه یک بمب ساعتی، در این کشور کار گذاشت. این بمب قرار بود دو کشور سوریه و ایران (و البته خود عراق) را که بیش از همه سبب خروج آمریکا شده بودند، دچار مخاطره کند. این بمب عمل کرد و در مدتی کوتاه بخشی عظیم از دو کشور عراق و سوریه به اشغال داعش درآمد. ایران به کمک آن دو شتافت تا ضمن نجات خود، به این دو کشور یاری برساند. حزب‌الله نیز در این مسیر، به یاری سوریه رفت. در این کتاب سید حسن نصرالله، رهبر حزب الله لبنان، به تحلیل شرایط منطقه و ورود ایران وحزب‌الله به سوریه می‌پردازد و ضمناً می‌کوشد اثرات توافق هسته‌ای برجام، جنگ یمن و نقش روسیه را در سوریه از دیدگاهی تازه مورد بررسی قرار دهد.

کتاب حاضر شرح خاطرات دو خانم از نزدیکان امام موسی‌صدر است و اولین روایت خاص دو بانوی ایرانی از ایشان. سعی شده خاطرات با احساس و تصور همان سال‌ها روایت شودو در آن‌ها اغراق نباشد. کتاب برای گویاترشدن مطالب پاورقی‌هایی دارد و منبع اصلی توضیحات تاریخی، صحبت‌های امام موسی و دکتر چمران هستند.

جنبش امل از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دستاوردهای موسی صدر در لبنان بود؛ حرکتی واجد ابعاد سیاسی، اجتماعی و دینی. کتاب حاضر با استناد به نوشته‌ها و گفته‌های موسی صدر، به تمام ابعاد این جنبش پرداخته‌است: زمینه‌های تاریخی و سیاسی و اجتماعی این جنبش، مؤلفه‌های آن، پشتوانه‌های دینی آن، شیعی یا فرافرقه‌ای‌بودن این حرکت، و چشم‌انداز جنبش از نظر امام صدر.

جنبش‌های سیاسی اسلامی معاصر به بررسی و شناخت علمی نیاز دارند. کتاب پیش رو کوشیده است با روشی علمی و دقیق به شناختی نو از جنبش‌های اسلامی سیاسی معاصر دست یابد. این جنبش‌ها در کتاب الگوسازی شده‌اند و در قالب سه الگوی افراطی (مدل گروه‌های طالبان، القاعده و داعش)، لیبرال (مدل ترکیه) و نهضت‌محور (مدل ایران) بررسی و تحلیل شده‌اند. مطالب این کتاب با توجه به سرفصل‌های آموزشی دانشگاهی تدوین شده‌اند.

این کتاب می‌کوشد از منظر جامعه‌شناسی سیاسی نشان دهد خواستگاه نظم سیاسی مدرن چگونه بر مشارکت مدنی شهروندان زن و مردش استوار شده‌است و سازمان‌های اجتماعی و ارزش‌های فرهنگی حاصل از این جریان چگونه بر عملکرد سیاسی جامعه مؤثر واقع می‌شوند. مبادی توانمندسازی زنان برای مشارکت سیاسی و چگونگی به‌دست‌گیری سیاست‌گذاری و مدیریت تغییر الگوهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی توسط آنان، از جمله مطالب کتاب است.