علوم تجربی

اختر شناسی همان علم نجوم است که بسیاری از انسان‌ها شیفتۀ آن هستند. کتاب حاضر شامل تعداد زیادی فعالیت دربارۀ شناخت خورشید، ستاره‌ها، آسمان، ماه و سیاره‌هاست. این فعالیت‌ها در قالب‌های بازی، شعر، نمایش خلاق، داستان، آزمایش، کاردستی و کلاژ تنظیم شده‌اند. در ابتدای هر موضوع، اطلاعاتی بسیار مختصر برای مربی ارائه شده‌است. در هر فعالیت نیز پس از شرح چگونگی کار و شیوۀ اجرا، چند سؤال مفهومی برای کودک طرح شده است.

سلامتی نعمت بزرگی است و حفظ آن اهمیت بسیار دارد. مجموعه کتاب های «سلامت من» به مخاطب کمک می کنند با مشکلات کوچک و بزرگی که سلامتی او را تهدید می کنند، روبه رو شود. کتاب حاضر به بیان اهمیت خوردن سبزی و شیر در حفظ سلامت بدن می پردازد. مخاطب با خواندن این کتاب می‌آموزد که غذا چیست و در غذا چه چیزهایی هست، ویتامین ها و مواد معدنی مهم کدام‌ها هستند، هضم غذا چگونه است، دستگاه گوارش چه می‌کند، رژیم غذایی متعادل چیست و در نهایت تغذیۀ سالم چگونه است.

پروانه‌ها دوست‌داشتنی‌ترین حشرات رنگارنگ هستند. بعضی از انواع پروانه‌ها از هزاران سال پیش تاکنون برای تهیۀ ابریشم به انسان‌ها کمک می‌کنند. کتاب حاضر جلد شصت‌و‌چهارم از مجموعه کتاب‌های "چرا و چگونه" است که نگاه جامعی به شیوۀ زندگی جالب پروانه‌ها دارد و ارتباط نزدیک ما و آن‌ها را نشان می‌دهد.

تقریباً زندگی تمام جانوران در زمین در معرض خطر است. نسل بسیاری از جانوران پستاندارِ مورد بحث در این کتاب از سوی انسان تهدید می‌شود. کتاب حاضر نه تنها به معرفی پستانداران بزرگ و ناشناخته می‌پردازد بلکه دربارۀ جانوران جالبی سخن می‌گوید که اگر از بین بروند گنجینۀ مهمی از دست می‌رود. این کتاب جلد شصت‌و‌دوم از مجموعه کتاب‌های "چرا و چگونه" است که با ارائۀ تصاویر به معرفی جانوران وحشی و زندگی آن‌ها می‌پردازد.

کودکان پیش از ورود به مدرسه کشف‌های تازه می‌کنند و درپی آن سؤال طرح می‌کنند، به جست‌و جوی پاسخ می‌روند، از دیگران می‌پرسند و یافته‌هایشان را به اشتراک می‌گذارند. کتاب پیش رو می‌کوشد، برای تقویت این حس در دوران مدرسه و درآمیختن پژوهش با برنامۀ درسی رسمی آموزشی روش‌هایی عملی ارائه دهد. در بخش اول کتاب شیوۀ آماده‌سازی کلاس و دانش‌آموزان برای پژوهش مطرح می‌شود. نحوۀ نهادینه‌‌کردن علاقه به پژوهش با انجام پژوهش‌های داخل و خارج از کلاس نیز در بخش دوم توضیح داده می‌شود. بحث روش ارزشیابی و ابزار آن نیز در فصل سوم آمده است.

برای درک عمیق علوم و کاربردهای آن‌ها باید بتوانیم آن‌ها را تجربه کنیم. کتاب حاضر برای مخاطب فرصتی فراهم می‌سازد که ضمن انجام آزمایش علمی، تجربه‌های جدید کسب کند و تفریح کند. آزمایش‌های کتاب را می‌توان فردی یا گروهی و با ساده‌ترین وسایل موجود در خانه انجام داد. بیش از پنجاه آزمایش علمی و سرگرم‌کننده در این کتاب موجود است. در پایان هر آزمایش مفاهیم علمیِ مبنای آزمایش و روش‌ طراحی آزمایش‌های جدید و آزمودن فرضیه‌های گوناگون تشریح شده‌اند.

طبیعت و شناخت آن از موضوعات قابل توجه کودکان است. کتاب حاضر مجموعه‌‌ای است از پروژه‌هایی بسیار ساده و ابتدایی که به صورت عملی، توسط کودکان قابل انجام است. نویسنده کوشیده است با فعالیت‌هایی ساده و تمرین‌ها و بازی‌ها مخاطب را به طبیعت ببرد و او را در عین سرگرم شدن، آموزش دهد. محتوای علمی این کتاب بر پایۀ علوم تجربی و به‌خصوص بخش زیستی بنا شده‌است و مخاطب دربارۀ موضوعاتی مثل «ردپا و مدفوع جانوران، کرم‌ها، چگونگی پراکنده‌شدن دانه‌ها، شب و ماه، زباله و آلودگی، دگردیسی، دانه،حبوبات، میوه و درخت کاج و بذر» نکاتی می‌آموزد.در همۀ صفحه‌های کتاب نکاتی در کادرهایی رنگی آمده‌اند که توجه مخاطب را به ایمنی کار جلب می‌کنند.

گیاهان از جمله موجودات زنده‌ای هستند که در طبیعت موجودند. کتاب حاضر دانش‌نامه‌ای است دربارۀ گیاهان. مخاطب در آن با انواع سلول‌های گیاهی آشنا می شود، بخش‌های هر گیاه را می‌شناسد، دربارۀ ساختمان برگ‌ها و انواع آن‌ها می‌خواند، انواع ریشه‌ها، گل‌ها و دانه‌ها را می‌شناسد، با هاگ و گرده‌افشانی آشنا می شود، دربارۀ درختان و انواع آن‌ها می‌خواند و گیاهان گوشت‌خوار، بیابانی و انگل را می‌شناسد. همچنین، متوجه می‌شود ونوس مگس‌خوار چیست و چگونه تغذیه می‌کند، بزرگ‌ترین گل دنیا کدام است و چرا کاکتوس خار دارد؟

درس علوم و تسلط به مباحث کتاب درسی علوم به تمرین وتکرار نیاز دارد و کتاب‌های کمک‌آموزشی این وظیفه را بر عهده گرفته‌اند. کتاب حاضر در همین زمینه، با توجه به محتوای کتاب درسی علوم سال چهارم ابتدایی، بیشتر درس‌ها را به دو قسمت با عنوان‌های زنگ اول و زنگ دوم تقسیم‌کرده‌است. در پایان هر زنگ، پرسش‌ها و تمرین‌های مربوط آمده‌اند. پرسش‌های پایانی هر درس شامل انواع جای‌خالی، درست و نادرست، چندگزینه‌ای و تشریحی است تا دانش‌آموزان با حالت‌های متنوع سؤال آشنا شوند. پرسش‌هایی نیز در کتاب آمده‌اند که برای دانش‌آموزان علاقه‌مند طراحی شده‌اند و کمی مشکل‌تر هستند. چیدمان مطالب کتاب طوری است که دانش‌آموزان بتوانند در هر هفتۀ آموزشی مطالب و تمرین های مربوط به آن را مرور و حل کنند.

کتاب‌های کار در یادگیری بهتر درس‌ها به دانش‌آموزان کمک می‌کنند. کتاب حاضر از مجموعۀ «یوز» بر اساس تغییرات جدید کتاب درسی علوم پایۀ پنجم دبستان و منطبق با آن تنظیم شده است. هر فصل شامل این بخش‌هامی‌شود: درس‌نامه (توضیح متن درس و نکات مهم)، عبارت‌های درست و نادرست، پرسش‌های تشریحی، پرسش‌های درس، پرسش‌های مبتکرانه و پاسخ‌های آن‌ها. نمونه آزمون‌های پایان ترم نیز در کتاب گنجانده شده‌اند. پرسش‌های مبتکرانه برای دانش‌آموزان علاقه‌مند طراحی شده‌اند.