متوسطه اول

این نوشتار، شرحی است بر حکمت سی‌و هشتم نهج‌البلاغه که وصایای حضرت علی(ع)به فرزند ارشد خویش را در بر دارد. این سفارش‌ها جامع‌ترین راهنمایی‌های لازم برای زندگی سعادتمندانه را شامل می‌شود. مفهوم وصیت و انواع وصایای امام و ره‌آوردهای آنها نیز در اینجا مورد بحث واقع شده است.

کتاب حاضر مخاطب را با روش‌ها و فرایندهای صحیح باستان‌شناسی، نقش و وظایف اعضای گروه‌‌های باستان‌شناسی آشنا می‌کند. نویسنده می‌کوشد چنین اطلاعاتی به مخاطب نوجوان بدهد: «اعضای هیئت باستان شناسی، چگونگی آغاز حفاری، درک ارزش مواد فرهنگی و دیگر یافته‌های باستانی، گنجینه‌های معابد، چگونگی زندگی در کاوش، تقسیم‌بندی و طبقه‌بندی یافته‌ها، وسرانجام کار باستان‌شناسی».

باستان‌شناسی یعنی مطالعه دربارۀ گذشتگان، شیوۀ زندگی آنان، شکل و قیافۀ ظاهری، ابزار و وسایل، و تمدن و فرهنگ ‌آن‌ها. آگاهی از این موارد کمک می‌کند ما از توانایی‌ها و هنرهای گذشتگان برای زندگی بهتر بهره ببریم. کتاب حاضر داستانی است علمی دربارۀ یک ماجراجویی باستان شناسی. نوجوان داستان در نقش یک کاراگاه، ابتدا محلی را کشف می کندو اجازۀ حفاری آن را می‌گیرد. سپس به جمع‌آوری آثار و نمونه می‌پردازد. در آزمایشگاه نمونه‌ها را می‌آزماید، با تیم کاوش همراه می‌شود، آثار را تاریخ‌گذاری می‌ کند و یافته‌ها را در کنار هم می‌گذارد و نتیجه می‌گیرد. در نهایت موفق می‌شود بخشی از تاریخچۀ شهرش را به مردم بشناساند.

کشف رازهای زندگی گذشتگان به انسان کمک می‌کند پدیده‌ها را بهتر بشناسد. کتاب حاضر ماجراهای گروهی باستان‌شناس است که به دنبال کشف آثار به‌جای مانده از گذشتگان می‌روند. آن‌ها حتی از یک تکه ظرف شکسته نیز اطلاعاتی دربارۀ روش زندگی گذشتگان به‌دست می‌آورند. این کتاب به زبان نوجوانان و در قالب متن و تصویر تنظیم شده است و باستان‌شناسی را به زبان ساده و از محیط و وسایل اطراف و در دسترس آغاز می‌کند. مخاطب اصول و راه‌های اولیۀ کشف آثار و جمع‌آوری اطلاعات دربارۀ آن‌ها را فرا می‌گیرد. اشیای سادۀ دور ریختۀ مردم، استخوان‌های دفن‌ شدۀ یک حیوان یا تکه‌های سنگ و خاک، همگی سرنخ‌هایی از دورۀ خود به باستان‌شناس می‌دهند.

گیاهان از جمله موجودات زنده‌ای هستند که در طبیعت موجودند. کتاب حاضر دانش‌نامه‌ای است دربارۀ گیاهان. مخاطب در آن با انواع سلول‌های گیاهی آشنا می شود، بخش‌های هر گیاه را می‌شناسد، دربارۀ ساختمان برگ‌ها و انواع آن‌ها می‌خواند، انواع ریشه‌ها، گل‌ها و دانه‌ها را می‌شناسد، با هاگ و گرده‌افشانی آشنا می شود، دربارۀ درختان و انواع آن‌ها می‌خواند و گیاهان گوشت‌خوار، بیابانی و انگل را می‌شناسد. همچنین، متوجه می‌شود ونوس مگس‌خوار چیست و چگونه تغذیه می‌کند، بزرگ‌ترین گل دنیا کدام است و چرا کاکتوس خار دارد؟

اقدام‌پژوهی روش تحقیق نظام‌مند است که توانمندی‌های افراد را در طرح مسئله، جمع‌آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل، نتیجه‌گیری و تصمیم‌گیری برای رفع یا کاهش مشکل در حوزه شغلی افزایش می‌دهد. این اثر مجموعه‌ای از مقالات و فعالیت‌های تعدادی از معلمان را در بر دارد که در قالب اقدام‌پژوهی و پیرامون مشکلات آموزشی و یادگیری مکتوب شده‌اند.

این کتاب نمایانگر فعالیت تعدادی از معلمان است که کوشش‌های خود را در محیط آموزشی در قالب اقدام‌پژوهی مکتوب کرده‌اند. در این مقاله‌ها مسائلی که در مسیر تکامل آموزشی دانش‌آموزان وجود دارند، شناسایی و در مورد دلایل مشکل اطلاعاتی گردآوری شده و برای رفع آنها راهکارهایی ارائه شده است.

پژوهش‌های معلمان با اتفاقات و جریان‌های داخل کلاس‌های درس ارتباط مستقیم دارند و به‌کاربستن نتایج و پیشنهادهای آنان به پیشرفت مدارس کمک می کند. کتاب حاضر مجموعه‌ای از پژوهش‌های معلمان ابتدایی را در برمی گیرد که موضوع آن‌ها عبارت‌ است از: «چگونه توانستم با استفاده از ورزش کلاسی یادگیری دانش‌آموزانم را در درس ریاضی بهبود بخشم؛ راهکارهای عملی در جهت رفع اختلالات خواندن؛ راهکارهای عملی برای تقویت نظم‌پذیری در دانش‌آموزان؛ ارائۀ راهکارهایی برای اثر بخش‌کردن یادگیری درس جغرافیا». این پژوهش‌ها می‌توانند راهگشای حل مشکلات و اختلال‌های یادگیری دانش‌آموزان باشند.

جایگاه مطالعه و پژوهش در فرآیند آموزش و پرورش انکارناپذبر است. گسترش طرح‌هایی در این زمینه شکوفایی استعدادهای بالقوه دانش‌آموزان را در پی خواهد داشت. این نوشتار شامل مقاله‌هایی است که چند تن از معلمان تحقیقات خود را در قالب اقدام‌پژوهی ارائه کرده‌اند. مشکلاتی را در حوزه آموزش و پرورش و یادگیری دانش‌آموزان شناسایی، تحلیل و برای رفع آنها پیشنهادهایی ارائه داده‌اند.

اکثر معلمان با مشکل افت کمی و کیفی یادگیری دانش‌آموزان روبه‌رو هستند. در عرصه انتقال دانش مسائلی پیش می‌آید که شناسایی و معرفی آن می‌تواند برای رفع و بهبود کیفیت آموزش مفید واقع شود. این جستار حاصل تلاش چندی از معلمان است که مسائل و مشکلات آموزش و تدریس را تجزیه و تحلیل کرده و برای حل آنها راهکارهایی به صورت مقاله‌هایی اقدام‌پژوهی ارائه کرده‌اند.