آموزش اخلاق

چرا با ورود هر فناوری ارتباطی جدید دچار چالش‌های جدی می‌شویم. نویسنده این کتاب باور دارد که می‌توان با بسترسازی‌های فرهنگی به کاربران اعم از کودک، ‌ نوجوان، جوان، والدین و اولیای آموزشی- تصویری واقع‌گرایانه از پیامدها، حساسیت‌ها، تشویق‌ها و مداخلات مؤثر ارایه کرد و تهدیدها را کاهش داد و از فرصت‌ها استفاده بهینه کرد. کتاب حاضر شامل دو جلد از مجموعه‌ای 21 جلدی است. جلد اول دارای این عناوین است: تحقق یادگیری و آموزش فعال، پایین آمدن سن کاربری از فناوری‌ها، ارتقای آموزشی افراد خاص، کاربری تخصصی از فناوری‌های ارتباطی پیشرفته، برانگیختن کنجکاوی علمی کودکان، افزایش اطلاعات عمومی کاربران، افزایش اطلاعات کودکان در زمینه‌های مورد علاقه آنان، بازی‌های آموزشی، آموزش دینی و هنری کاربران.

خوش‌اخلاقی خواستۀ بسیاری از انسان‌هاست، اما چیستی و چرایی آن را همگان نمی‌دانند. مهم‌تر از آن، نمی‌دانند چگونه حسن خلق داشته‌باشند. در این کتاب، به شیوه‌ای کاربردی، مهارت خوی خوش‌آموزش داده‌شده است. در فصل اول حسن خلق شناسانده شده است. در فصل دوم عوامل خوی خوش و خوی بد برشمرده‌ شده‌اند. فصل‌های سوم و چهارم هدف اصلی و مهم‌ترین فصل‌های کتاب هستند که در آن‌ها نشانه‌های حسن خلق و چگونگی پرورش خوی خوش در دوازده‌گام عملیاتی بیان شده‌اند.

تربیت عبارت است از شکوفا کردن و رشد دادن استعدادهای انسان در جهت کمال، به وسیله تلاش انسان، همراه با فراهم نمودن زمینه‎ها و عوامل موثر. شاخص‌هایی که در این تعریف باید به آن توجه شود، رشد، استعدادها، هدف، تلاش متربی، شرایط و عوامل است. کتاب حاضر نکته‌های تربیتی برگرفته از سوره مبارکه یوسف است که حول سه محور اساسی بیان شده است: روش‌های تربیتی، نکات تربیتی اعتقادی و نکات تربیتی اخلاقی.

شناخت حقوق خود و رعایت حقوق دیگران از جمله مهارت‌های زندگی‌ است که هر فردی باید بیاموزد. داستان حاضر به موضوع «نه‌گفتن» پرداخته‌است. شخصی که سعی‌می‌کند دوستانش را از خود راضی نگه‌دارد، در دوراهی تشخیص درست و نادرست، باید نه‌گفتن را انتخاب کند. او با کمی فکر، راه درست را انتخاب می‌کند. این داستان در پی بهبود مهارت‌های زندگی کودک است.

داستان‌های اخلاقی روش‌های برخورد اخلاق‌مدار و رفتار صحیح را به کودکان می‌آموزند. کتاب حاضر از مجموعه کتاب‌های «ماجراهای مهتاب» داستان کودکی است که ناخواسته عینک مادر بزرگش را می‌شکند و از ترس آن را پنهان می‌کند. در طول داستان اتفاقاتی می‌افتد و سرانجام مهتاب متوجه می‌شود باید راستش را بگوید. کودک در این داستان با مهارت راستگویی وجرئت‌ورزی آشنا می‌شود.

این کتاب، داستان درخت انجیری است که دلش نمی‌خواهد میوه‌هایش را به بقیه ببخشد. روزی "مامان مورچه" پیش درخت می‌آید و از او می‌خواهد یک انجیر برای بچه‌هایش پایین بیندازد. اما درخت انجیری به او نمی‌دهد. مامان مورچه همان‌جا، زیر درخت خوابش می‌برد و بعد از مدتی با صدای عجیبی از خواب می‌پرد...

بیشتر شخصیت فرد در شش سال اول زندگی او شکل می‌گیرد. کتاب حاضر ابعاد اخلاقی زندگی کودک را در هفت فصل مورد بحث قرار داده‌است. چیستی اخلاق و تجربه‌های اخلاقی کودکان در مدرسه، موضوع فصل اول کتاب هستند. پرخاشگری (کلامی و فیزیکی) در فصل‌های دوم و سوم مطرح شده‌است. طرد شدن و دلایل طردکردن هم‌بازی در بازی‌های کودکانه، مفاهیم وفاداری در دوستی‌های کودکانه، تلاش معلمان در فهم، و حل و فصل مشاجرات کودکان و پیدا کردن مقصر، و در نهایت وضعیت اخلاقی کودکان در دنیای امروز، موضوعات فصل‌های بعدی کتاب هستند.

الفبا را می‌توان با زبان احادیث نیز تمرین کرد. کتاب حاضر شامل 32 حدیث از اماما ن و پیامبرمان است که به ترتیب حروف الفبا انتخاب و تنظیم شده‌اند تا مخاطب، علاوه بر آموزش نکتۀ اخلاقی حدیث، به حروف الفبای فارسی نیز مسلط شود. احادیث به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی ترجمه شده‌اند.

حق‌شناس بودن یکی از فضایل اخلاقی است که در نهایت خوشی و شادمانی را برای دارندۀ آن به ارمغان می‌آورد. کتاب حاضر با تأکید بر این مفهوم، در فصل دوم با عنوان «هدیه‌های حق‌شناسی» نمونه‌هایی از قدرشناسی و نتایج آن را به مخاطب نشان می‌دهد. سپس به دیدگاه‌های قدرشناسانه و چشم‌اندازهای پرورش این دیدگاه می‌پردازد. در فصل بعد، یعنی تمرین‌های قدرشناسی، رهنمودهایی کاربردی برای پرورش این حس ارائه می‌دهد.

موضوع «فلسفه برای کودکان» چند سالی است که در برنامه‌های تربیتی گنجانده شده و بسیاری برای آموزش آن می‌کوشند. آموزش تفکر در سرفصل این طرح قرار دارد. این کتاب، با معرفی دانشمندانی چون سقراط، افلاطون، ارسطو، کانت، دکارت و دیویی، پیشینۀ آموزش تفکر را مطرح می‌کند و دربارۀ سنت ایرانی تفکر توضیحاتی می‌دهد. سپس به آموزش اخلاق به کمک داستان‌های فلسفی می‌پردازد. داستان‌هایی با محتوای فلسفی، تربیت عقلانی، اخلاق به عنوان یکی از مسائل اساسی فلسفه، وجدان و احکام فلسفی از زیر موضوعات این فصل هستند. در فصل سوم نمونه داستان‌هایی برای خویشتن شناسی و آموزش رفتار اخلاقی آمده‌اند.