ادبیات نوجوانان

کتاب «تابوت سرگردان» یک رمان تاریخی-فانتزی است که به درون دنیای نوجوانان و دغدغه‌های آن‌ها در دوران قاجار سفر می‌کند. نویسنده با استفاده از ژانر وحشت و فانتزی، داستانی مرموز و پر از اتفاقات هولناک می‌سازد و به‌خوبی به مسائل اجتماعی و روانشناختی می‌پردازد و برای مخاطبان خود پیامی مهم درباره مدیریت هیجانات و احساسات دارد. تابوت سرگردان داستان صمد، نوجوانی است که در مدرسه دارالفنون تهران تحصیل می‌کند. او دانش‌آموزی است که در رشته پزشکی تحصیل می‌کند و در عین حال به شعر علاقه دارد. صمد که گرفتار ترس‌های درونی است، خود را در یک سفر پر از هیجان و ترس می‌بیند که در آن با اتفاقاتی مرموز و هولناک روبه‌رو می‌شود. مدرسه دارالفنون در تهران و تبریز به‌عنوان مکان‌های اصلی داستان، نماد علم و دانش در آن دوران هستند و در عین حال فضایی تاریخی و پر از داستان‌های پنهانی را ایجاد می‌کنند.

هایدی داستان دختری کم سن‌وسال است، که با خاله‌اش در شهر زندگی می‌کرد، اما بعد از اینکه خاله او امکان مراقبت از هایدی را نداشت، دخترک را به روستایی کوهستانی پیش پدربزرگ آورد تا آن پیرمرد سرپرستی هایدی را به عهده بگیرد و او را بزرگ کند. داستان از ورود هایدی به خانه پدربزرگ آغاز می‌شود. چالش‌های موجود بین این دختر کوچولو، پدربزرگ و دوستانی که هایدی در آن روستا پیدا می‌کند، محور اصلی این قصه مشهور هستند.

کتاب «رؤیای بعدازظهر» داستان پسری نوجوان به نام پارسا را روایت می‌کند که به دورانی از گذشته، دوران انقلاب اسلامی، سفر می‌کند. پارسا، شخصیت اصلی داستان، در اثر یک اتفاق ناگهانی به گذشته، به دوران انقلاب اسلامی پرتاب می‌شود. این سفر به گذشته، فرصتی را برای او فراهم می‌کند تا با رویدادها و مبارزات آن دوران از نزدیک آشنا شود. داستان از زاویه دید اول شخص روایت می‌شود و به مخاطب کمک می‌کند تا با این دوره از تاریخ ایران بیشتر آشنا شود و به درک بهتر و همذات‌پنداری مخاطب با شخصیت اصلی کمک می‌کند.

کتاب «داستان هزار و یک بمب» روایتی شیوا اما واقعیت تلخی با موضوع فلسطین می‌باشد. برشی از کتاب: «گمان می‌کردم قصۀ مردم با حکومت‌شان فرق دارد، مثلاً مردم آمریکا را از سیاست‌هایشان جدا می‌کردم. این تفکر را دربارۀ اسرائیل هم داشتم؛ یعنی می‌گفتم مردم اسرائیل چه گناهی کرده‌اند؟ این کتاب خلاصه‌ای از تحقیقاتم درباره تفکر، چرایی و برخی جنایت‌های این رژیم است.»

در کتاب «یک کلاغ، چهل کلاغ» موضوع مهم «ورودی‌ها و خروجی‌های انسان»، مورد بحث قرار گرفته و با روش جدیدی از ترکیب حکایت‌ها، ضرب‌المثل‌ها و اشعار مناسب، موضوعی لطیف، جذاب و حکیمانه را ارائه داده است. در مقدمه کتاب می‌خوانیم: «در این مجموعه، آفت‌ها و آسیب‌های خروجی اصلی حواس انسان یعنی زبان را خواهیم دید و اینکه چگونه باید سخن گفت، کجا باید سخن گفت، اطلاعات و دریافتی‌های حواس را چگونه باید کنترل کرد تا به خروجی درست و حقیقت برسد. از چه چیزی باید سخن گفت و از چه چیزی نباید حرف زد. نباید اجازه داد شیطان درونی و شیاطین بیرونی هر چه می‌خواهند در حوضچه حواس بریزند و هر جوری می‌خواهند از آن خروجی بگیرند».

«رقابت کوهستانی» شروع شده است، سانتاندرها آخرین پس‌اندازشان را هم برای شرکت در مسابقه‌ خرج کرده‌اند. فقط اگر جایزه‌ را ببرند، می‌توانند مثل یک خانواده کنار هم بمانند. این رمان قصهٔ پنج بچه‌ی سه تا سیزده‌ساله است که وارد یک مسابقۀ نقشه‌کشی شده‌اند. هر روزِ سفر بچه‌ها پر از خطر، سرگرمی، شوخی‌های بامزه و حس‌هایی آشنا مثل ترس یا دل‌تنگی است. بعد از خواندن این ماجراها جور دیگری به نقشه‌ها نگاه می‌کنید و ممکن است بخواهید داستان پشت هر نقشهٔ کوچک‌ و بزرگی را کشف کنید، از ته‌وتوی جریان نام‌گذاری رودخانه‌ها، خیابان‌ها و مسیرهای فرعی هر جنگل یا شهری در جهان سر در بیاورید و به دنیای پشت نقشه‌های اینترنتی سفر کنید.

کتاب «راز بزرگ فرودگاه» رُمانی‌ پلیسی ـ آمریکایی برای مخاطب نوجوان است. فرانک و جو هاردی، دو برادر با شم قوی کارآگاهی که تاکنون پرده از راز معماهای جنایی زیادی برداشته‌اند، درگیر پرونده‌ای شده‌اند که با کار‌های قبلی تفاوت بزرگی دارد. این بار انگشت اتهام به سوی خود فرانک و جو گرفته شده است. آیا فرانک و جو باعث سقوط هواپیمای پستی شده‌اند؟ آن‌ها در گم‌شدن بسته‌های پستی فرودگاه چه نقشی دارند؟ آیا می‌توانند بی‌گناهی خودشان را ثابت کنند یا اینکه این بار واقعاً خطایی از این دو برادر باهوش سر زده است؟

خواندن کتاب‌های پلیسی و کارآگاهی، علاوه بر سرگرمی، فواید دیگری هم در بردارد که برخاسته از خصوصیت‌های منحصر‌به‌فرد این ژانر ادبی است. در رمان کارآگاهی، یک معمای پیچیده رخ داده است که کشف جزئیات آن جز با قدرت تمرکز، قوه‌ی استدلال منطقی، توان حل‌مسئله، بردباری و پرهیز از قضاوت شتابزده امکان‌پذیر نیست. بنابراین خوانندگان رمان‌های پلیسی و معمایی رفته‌رفته این توانایی‌ها را در خود پرورش می‌دهند و بدین ترتیب نه فقط هنگام خواندن، بلکه در مواجهه با تمام مسائل پیچیده‌ی زندگی از این توانایی‌های درونی‌شده‌ی خود بهره می‌برند. کتاب «معمای جزیره کابین» برای رشد قوه‌تخیل و آموزشِ حل‌مسئله با پیچیدگی‌های داستانی‌اش مؤثر می‌باشد.

کتاب «راز غارها» رُمانی‌ پلیسی برای مخاطب نوجوان و هفتمین جلد از مجموعه «پسران هاردی» است؛ که نوجوانان را با ماجراهای هیجان‌انگیز دو برادر کارآگاه، فرانک و جو، با ریتم تند، معماهای لایه‌دار و فضای وهم‌آلود، همراه می‌کند. در این داستان، دو برادر بار دیگر وارد معمایی پرپیچ‌وخم می‌شوند که رد آن از ناپدید شدن یک استاد دانشگاه آغاز می‌شود و به غاری مرموز در نزدیکی دریا ختم می‌شود. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «... فرانک و جو، پیغام‌های‌ رمزیِ او را روی برگه‌های امتحان می‌بینند و سعی می‌کنند با رمزگشایی از پیغام‌ها، ربایندگان او را پیدا کنند. سرنخ‌های به‌دست‌آمده نهایتاً دو برادر را همراه دوستانشان به غارهای تودرتوی مخوفی می‌رساند که به نظر می‌رسد مخفیگاه سارقانی مسلح باشد... .»

کتاب داستان «یرحا»، یک دختر نوجوان یهودی را روایت می‌کند که همراه با پدر و عموهایش وارد شهر مرو می‌شود. اما این کاروان تجاری، فقط یک کاروان معمولی نیست! یرحا خیلی زود می‌فهمد نقشه‌ای خطرناک در کار است. برشی از کتاب: «همه چیز آن عمارت بوی مرگ می‌داد. از طاق فروریخته‌اش گرفته تا بوی تعفنی که در فضا پیچیده بود و آن اجسام نامعلومی که روی زمین افتاده بودند. خواست برگردد که صدایی ناله‌کنان در فضا پیچید. صدا نامفهوم بود. نمی‌دانست این صدا، صدای زوزه‌ی بادی است که در میان سرسرا می‌پیچد یا صدای انسان یا حیوانی است...»