امامان

در این داستان، کودکی که به سفرهای خیالی می‌رود، با امام سجاد (ع) آشنا می‌شود. قهرمان کوچک داستان از امام چیزهای زیادی می‌آموزد، مانند آداب معاشرت، رعایت حال همسایه، کمک کردن به دیگران، توهین نکردن و رفتار صحیح با دوستان و مهمانان. در داستان به حقی که آموزگاران به دانش‌آموزان دارند، اشاره شده و یادآوری می‌شود که پند و اندرز باید با محبت باشد، وگرنه هیچ اثری نخواهد داشت.

این داستان کودکی است که در سفر خیالی خود به نزد امام حسین (ع) می‌رود و زمانی آنجا می‌رسد که امام در سفر هستند، هنگامی که واقعه کربلا در حال شکل‌گیری است. کسانی که با امام عهد بسته‌اند، پیمانشان را شکسته‌اند و امام را تنها گذاشته‌اند. قهرمان کوچک داستان آرزو می‎کند می‌توانست امام را که از ایشان به عنوان «ستاره شجاعت» یاد می‌شود، با خود به جایی ببرد که آدم‌ها به پیمانشان وفادار باشند. همچنین در داستان به مقام و ارزش معلم و احترام به او تأکید شده است.

این داستان درباره کودکی است که در سفری خیالی، به دیدار امام حسن (ع) می‌رود و از نزدیک با زندگی ایشان آشنا می‌شود. او هنگامی به خانه امام می‌رسد که ایشان با غذاهایی مانند خرما، شیر، نان و ماست مشغول پذیرایی از نیازمندان هستند. امام در تاریکی شب برای فقرا گندم و خرما می‌برند و با این همه تلاش باز در راز و نیازهای شبانه از خداوند به خاطر کوتاهی خود در دستگیری از تهیدستان طلب بخشش می‌کنند. در طول داستان به صبر و شکیبایی امام حسن مجتبی (ع) اشاره شده و از ایشان به عنوان «ستاره صبر» یاد می‌شود.

در این داستان، کودکی در سفر خیالی خود، با سلمان فارسی همراه می‌شود. سلمان از دوران بردگی خود سخن می‌گوید و او را به دیدن مردی می‌برد که سخت مشغول کار است. مرد با دیدن آن‌ها به گرمی سلام می‌کند و با دستان پینه‌بسته‌اش، دستان کودک را صمیمانه می‌فشارد. آن مرد که با احترام و محبت با کودکان یتیم رفتار می‌کند و درخت خرما می‌کارد، کسی نیست جز حضرت علی (ع)، کسی که وقتی دعوت پیامبر اکرم (ص) را به اسلام پذیرفت، فقط ده سال داشت.

اعراب به هر آبگیری «غدیر» می‌گویند. پیامبر اکرم (ص) در راه بازگشت از آخرین حج خود، در حالی که هزاران نفر ایشان را همراهی می‌کنند، در اطراف غدیر یا آبگیر «خُم» فرمان توقف می‌دهند و در خطابه‌ای پرشور، حضرت علی (ع) را وصی و جانشین خود معرفی می‌کنند. در پایان کتاب، آیاتی از قرآن کریم، درباره واقعه غدیر خُم، آورده شده و برای آگاهی بیشتر، کتاب‌هایی معرفی می‌شود.

20 شعر این کتاب درباره امام رضا (ع) سروده شده است. شعرها در قالب غزل و شعر نو هستند و درباره حرم، زیارت، غریبی امام در خراسان و شفاعت ایشان از گناهکاران است. از جمله این اشعار می‌توان به پنجره فولاد، سپیده هشتم، کبوترانه، خوشه پروین و کوچه‎های خراسان اشاره کرد. در شعر کوچه‌های خراسان از «قیصر امین‌پور» آمده است: «چشمه‌های خروشان تو را می‌شناسند، موج‌های پریشان تو را می‌شناسند ــ پرسش تشنگی را تو آبی، جوابی ـــ ریگ‌های بیابان تو را می‌شناسند... »

این کتاب شامل ترکیب‌بندهایی است که درباره امام رضا (ع) سروده شده است. قالب این ترکیب‌بندها کهن است که امروزه کمتر کاربرد دارد؛ اما در مقایسه با دیگر اشعار رضوی، از بعضی جهات امروزی هستند و ویژگی‌هایی مانند روانی زبان و دور بودن از تشدید و تنافر در کلام را دارند. از جمله موضوعاتی که شاعر به آن‌ها پرداخته، هجرت ناخواسته امام به خراسان است. همچنین سعی کرده تا در هر بند، به فرازی از تاریخ و رویدادها و معجزات آن حضرت اشاره کند.

مجموعه اشعار این کتاب، متن و ترجمه چهل حدیث از امام رضا (ع) است که به نظم درآمده است. این احادیث درباره بخشش، دوری از زشتی، سکوت، کمک به دیگران، توکل به خدا، صله رحم و... است. شایان ذکر است که این احادیث از کتاب‌هایی مانند «اصول کافی»، «بحار‌الانوار»، «تحف‌العقول» و «عیون اخبار الرضا (ع)» گزینش شده‌اند که در پایان کتاب به آ‌ن‌ها اشاره شده است.

کتاب شامل 20 شعر درباره امام رضا (ع) است. این اشعار در قالب غزل و مثنوی سروده شده‌اند و درباره عشق به امام، خصوصیات اخلاقی ایشان، زیارت، استجابت دعا در حرم و... است. از جمله این اشعار می‎توان به شعر روح استجابت، تا آخرین نفس، سلطان خوبی‌ها و غزلی از حضور اشاره کرد. در شعر تب جنون از «علی گردویی» آمده است: «در بین محبانش اگر گم هستم، پیدا شده امام هشتم هستم ـــ حاجت ندهد اگر مرا حرفی نیست، تنها نگران حرف مردم هستم... »

علاقه‌مندان به دانستن شرح حال و رویدادهای سیاسی و فرهنگی دوران امام رضا (ع) می‌توانند کتاب حاضر را بخوانند. مطالب کتاب در چند بخش عرضه شده‌است: زندگی امام رضا و خاندان ایشان، امامت و سیرۀ عملی و اخلاقی و رویدادهای سیاسی دوران وی، و معرفی صحابه و معاصران و عالمان هم‌عصر ایشان. در پایان نیز ترجمۀ چهل گفتار از سخنان گهربار حضرت که استاد باقرزاده به نظم درآورده، به دوستداران تقدیم شده‌است.