انواع ادبی

داستان مؤاخذه دانش آموزانی است که عینک اولیای خود را برای اجرای نمایش به مدرسه آورده اند. شخصیت های نمایشنامه "مهدی"، "عابد"، "ناظم"، "امینی" می باشند. ناظم مهدی و عابد را هنگام تمرین نمایش با عینک‌هایی در دست می بیند، او که با اجرای نمایش مخالف است، عینک ها را از دسته آن ها گرفته و از آن‌ها می خواهد که فردا بدون اولیا به مدرسه نیایند.

این کتاب حاوی لطیفه‌هایی از «بهلول»، یکی از طنزگویان معروف تاریخ اسلام است. او هوشمندی است از یاران امام جعفر صادق (ع) که خود را به دیوانگی زده تا با این تدبیر، جانش را از شّر حکومت هارون حفظ کند. بهلول با کارها و حرف‌های ساده‌لوحانه، هم مخاطب را می‌خنداند و هم او را به فکر وامی‌دارد که بسیاری از اعمال و سخنان، معنایی خارج از ظاهر آن دارند.

این کتاب شامل بیست شعر کوتاه است. اشعار در قالب نیمایی سروده شده‌اند و برای هر شعر، تصویری ارائه شده است که معنای آن را بهتر می‌رساند. «راز»، «موسیقی پاییز»، «خدا»، «تفاوت»، «شوق زندگی» و «سیب» نام بعضی از این اشعار است. در شعر «تفاوت» آمده است: «آسمان پر ستاره، آسمان صاف، آسمان ولی برای عده‌ای می‌شود لحاف.»

این کتاب شامل هفت نمایشنامه، برگرفته از مضامین کتاب‌های درسی مقطع سوم ابتدایی است. دانش‌آموزان با اجرای این نمایش‌ها می‌توانند با شرکت در یک کار گروهی، خلاقیت‌های نهفته در خود را شکوفا کرده و معلمان نیز می‌توانند مفاهیم آموزشی را بهتر و سریع‌تر منتقل کنند. از جمله این نمایشنامه‌ها می‌توان به نمایش «راه پیروزی»، «یک تصمیم»، «پسر هوشیار» و «هر که نان از عمل خویش خورد» اشاره کرد.

این کتاب دربردارنده سه قصه از کتاب «کلیله و دمنه»، در قالب نمایشنامه است. «خرگوش باهوش»، «چشمه ماه» و «حیله روباه» نام این داستان‌هاست. داستان «خرگوش باهوش» درباره خرگوشی است که تمام تلاش خود را می‌کند تا بتواند بهترین راه‌حل را برای انجام کارهایش بیابد. در پایان هر نمایشنامه، صفحه‌ای برای راهنمایی خواننده در نظر گرفته شده است که شامل خلاصه‌ای از داستان برای آشنایی کودکان با قصه اصلی است. مطالعه این داستان‌ها، مهارت و تسلط در خواندن و خلاقیت نمایشی کودکان را افزایش می‌دهد. همچنین صورتک‌هایی همراه کتاب ارائه شده است که مطالعه کتاب را برای کودکان جذاب می‌کند.

کتاب حاوی یازده نمایش‌نامه است که با استفاده از کتاب‌های فارسی دوم و سوم ابتدایی نوشته شده است. «روباه و خروس»، «تصمیم کبری»، «مرغابی و لاک‌پشت» و «من یک مدادتراش هستم»، نام برخی از این نمایش‌نامه‌هاست. نمایش‌نامه «آهای... شما هم بفرماید آش چغندر»، بر اساس داستان «چغندر پر برکت»، از کتاب دوم ابتدایی نوشته شده است و این موضوع را یادآوری می‌کند که: «به همدستی یکدیگر توانیم که دشمن را سر جایش نشانیم.»

کتاب حاوی نُه نمایش‌نامه است. از جمله این نمایش‌نامه‌ها می‌توان به نمایش‌نامه «محبت»، «هدهد»، «میوه هنر» و «آوای گنجشک‌ها» اشاره کرد. نمایش‌نامه «محبت» درباره نیکی کردن به دیگران و نتیجه آن است. نمایش‌نامه «سواره و پیاده»، این سخن سعدی را یادآوری می‌کند که: «هر که نان از عمل خویش خورد، منت حاتم طایی نبرد.»

کتاب حاوی دوازده شعر کوتاه است. «ننه‌سرما»، «کفش نو»، «شعر باران»، «مهمان» و «چتری از گل‌برگ‌ها» نام بعضی از این اشعار است. شعر «چتری از گل‌برگ‌ها» درباره شاپرکی است که با قطره‌ای باران خیس شده است. شعر «مهمان» نیز قصه دخترکی را بیان می‌کند که مورچه‌ای روی انگشت او راه می‌رود و... .

این نمایش‌نامه برای کودکان نوشته شده است. «گرگ بدجنس»، به اتهام رفتن به خانه «بزبزقندی» و دزدیدن بچه‌های او، محاکمه می‌شود. گرگ بچه‌ها را دزدیده؛ ولی نخورده است. او از خود دفاع می‌کند و می‌گوید بچه‌های خانم بزی چه بلایی سرش آورده‌اند. سرانجام «شیر» که قاضی دادگاه است، حکم را صادر می‌کند و گرگ با شنیدن آن از هوش می‌رود. قاضی چه حکمی داده است؟

این نمایش‌نامه برای کودکان نوشته شده است و درباره پیرزن و پیرمردی است که فرزندی ندارند. پیرزن در انتظار اتفاقات خوب است و آرزو می‌کند که خواب‌هایش تعبیر شود. یک روز پیرزن در میان خوشه انگور دانه کشمشی می‌بیند. کشمش به دختری با لباس سبز تبدیل می‌شود و پیرزن را مادر صدا کرده و اصرار می‌کند که غذای پدرش را به مزرعه ببرد؛ اما در راه گم می‌شود و... .