جنبه‌های روان‌شناسی

برای هر انسانی و در هر جامعه‌ای مشکلاتی وجود دارند که کسب مهارت‌های لازم برای مدیریت خود از بهترین راه‌ها برای مواجهه با آن‌هاست. این کار با شناخت افکار، هیجانات و انگیزه‌های ذهنی خود میسر است. کتاب حاضر در ده فصل ابتدا مخاطب را با مشکلات زندگی و چیستی موفقیت آشنا می‌کند. سپس راه‌های رهایی از زندان ذهن را به او می‌آموزد. دربارۀ کارکرد ذهن توضیحاتی می‌دهد و ذهن خودآگاه و ناخودآگاه را معرفی می‌کند. از تشخیص خشم و روش‌های تقویت اعتماد به‌نفس می‌گوید و به آرامش ذهن می‌رسد. مهندسی ذهن، مدیریت ذهن، و ایمان مذهبی و ثبات ذهنی مباحث آخر کتاب هستند.

موضوع این کتاب، چگونگی رویارویی با مسائل نوجوانان در جریان بلوغ و موارد ناشی از آن است. بلوغ را "دوران بحران" نامیده‌اند که در آن نوجوان گذر از دوران کودکی به بزرگسالی را تجربه می‌کند. نویسنده ابتدا تاریخچۀ روان‌شناسی بلوغ را بررسی کرده و پس از بیان مشکلات این دوره از نظر جسمی و روانی، راهکار‌هایی عملی همراه با توصیه‌های پزشکی برای غلبه بر این مشکلات مطرح کرده است. در بخش دیگری نیز پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول دربارۀ تغییرات جسمی بلوغ گنجانده شده است.

دورۀ نوجوانی از بحرانی‌ترین دوران زندگی است. مشکلات این دوره مورد توجه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان است و مهم‌ترین اقدام برای حل آن‌ها «تشخیص و شیوۀ برخورد» با آن است. اثر حاضر کوشیده است نمابری از عمده‌ترین مشکلات روانی و رفتاری نوجوانان و جوانان و نیز شیوۀ برخورد و راهنمایی والدین را تقدیم کند. در این کتاب مشخصه‌های نوجوانی و جوانی تشریح می‌شود؛ مواردی مثل: بحران هویت، اضطراب، خیال‌پردازی، کم‌رویی، شهوت‌گرایی، دروغ‌گویی، عزت نفس و اعتماد به نفس، خودکشی، اختلالات عاطفی و رفتاری، و بیماری‌های جسمانی.

عوامل متعددی در بهداشت و سلامت روان تأثیر منفی دارند. یکی از این عوامل نگرش‌های مرضی نسبت به مرگ است که این موضوع در سه ویژگی قابل بحث است: افسردگی مرگ، اضطراب مرگ و وسواس مرگ. اندیشیدن به مرگ ترسناک است و بیشتر مردم ترجیح می‌دهند به آن فکر نکنند. کتاب حاضر دربارۀ انواع و ابعاد اضطراب از مرگ توضیح می‌دهد و سپس در بارۀ هیجان و ارتباط آن با متغیرهای مختلف صحبت‌می‌کند. سپس به موضوع سلامت روان می‌پردازد و نظریه‌های فروید، مازلو، اسکینر و دیگران را دراین باره می‌آورد. مؤلفه‌های سلامت عمومی، افسردگی، اهمیت نگرش و مذهب از دیگر مباحث کتاب هستند.

برای دور کردن کودکان از خشم و عصبانیت باید آن‌ها را با این حالت روحی و هیجان درونی آشنا کرد. به این ترتیب در مبارزه با خشم موفق‌تر عمل خواهند کرد. کتاب حاضر، مشتمل بر صد متن و صد تصویر تفکر برانگیز، می‌کوشد کودکان را با جلوه‌های خشم آشنا کند. محتوای کتاب به این ترتیب فهرست‌بندی شده‌است: خیلی زشت می‌شوند، همه فرار می‌کنند، حواست پرت می‌شود، الکی نترس، سه راه آرام شدن و کار شیطان است.

نویسنده در این کتاب برای کسب موفقیت نوجوانان راهکارهایی را به شیوۀ داستانی پیشنهاد می‌کند. او معتقد است یکی از بالاترین میل‌ها و گرایش‌های انسان رسیدن به قدرت است به گونه‌ای که با رسیدن به هر امتیاز دیگری می‌خواهد مقتدرتر باشد. "داستان من"، "توی کوله پشتیت چی داری"، "تعهدی برای شروع"، "علائم انحرافی را جدی بگیرید"، "از کجا به کجا"، "شیرینی‌تو دیرتر بخور"، "مواجهه با پیچ مسائل"، "اینجا سبقت آزاده"، "مسیر دوراهه می‌شود"، "همسفر خوب نعمته" و "انتهای مسیر" عناوینی است که نویسنده داستان‌هایی را در آن‌ها مطرح کرده است.

مادرها و دخترانشان دربارۀ مسائل بسیاری مانند احساسات، تغییرات بدن، مقررات، حریم خصوصی و دوستانشان حرفهای زیادی دارند که می‌توانند با هم در میان بگذارند. این کتاب نحوۀ آغاز گفت‌وگو دربارۀ مطالب مختلف، از شست‌وشو گرفته تا اطلاعات اساسی دربارۀ بدن، مسائل اجتماعی و موضوعات خانوادگی را نشان می‌دهد. در هر صفحه، مطالبی با عنوان "چطور بگویم" آمده است که کودک می تواند از آن‌ها استفاده کند یا جزئیات آن‌ها را طبق شرایط خودش تغییر دهد.

موفقیت در زندگی به سطح پشتکار بستگی دارد و علاقه و ثبات قدم برای رسیدن به اهداف بلندمدت فرد را به پیروزی‌های فردی و اجتماعی می‌رساند. کتاب حاضر می‌کوشد به مخاطب بیاموزد که توجه به استعدادها او را از حقیقت موفقیت دور می‌کند و در عوض، رمز موفقیت آدمی در ارتقای سطح پشتکار اوست. در سه بخش این کتاب دربارۀ چیستی ثبات قدم و دلیل اهمیت آن، تمرین‌ها و راه‌های پرورش پشتکار از درون آدمی به بیرون، و راه‌های تلقین پشتکار به خود مطالبی ارائه‌ شده‌اند.

رنگ‌آمیزی از تمرین‌هایی است که به گردش خون و فعالیت سلولی مغز کمک می‌کند. کتاب حاضر شامل نمونه نقاشی‌هایی است که از آثار هنرمندان انتخاب شده‌اند و برای رنگ‌آمیزی در این اثر جمع شده‌اند تا مخاطب بزرگ‌سال، با انجام درست این تمرین‌های رنگ‌آمیزی، بتواند ضمن کاهش اضطراب و استرس، خلاقیت و توانایی مدیریت احساسات یا تمایلات خود را بهبود بخشد. گردآورندۀ کتاب توصیه کرده است تمرین‌ها ترتیب خاصی ندارند و در هر زمانی که مخاطب میل داشته باشد انجام پذیر هستند.

معلمان بیشترین نقش را در بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و خدمات اجتماعی مدارس ایفا می‌کنند. بدیهی است که دانش تخصصی آنان هنگامی می‌تواند کارایی مطلوبی داشته باشد که با روش تدریس مناسب مورد توجه مخاطب قرار گیرد. نویسنده در این کتاب موضوعات مورد نظر خود را در قالب چهار فصل تدریس، انواع تدریس، شخصیت و ویژگی‌های آن و ارتباط سبک تدریس و ویژگی‌های شخصیتی معلمان ارائه می‌کند.