داستان کوتاه

در این داستان پیرمرد و پیرزنی تنها در یک کلبه روستایی زندگی می‌کنند و هر روز و شب آرزوهایشان را برای یکدیگر بازگو می‌کنند و با نگرشی مثبت به آرزوهای دست‌نیافتنی خود روزگار را می‌گذرانند تا اینکه یک روز با اتفاقی ساده و تلاش آن دو، آرزو‌های ساده؛ اما زیبایشان رنگ تحقق به خود می‌گیرد و نشاطی درونی برای آن‌ها به وجود می‌آورد.

این داستان ماهی کوچکی است که به عشق دیدن دریا خطر می‌کند و سفری دور و دراز را برای رسیدن به رهایی آغاز می‌کند. این داستان در حالتی نمادین بیانگر حاکمیت سال‌های پیش از انقلاب اسلامی ایران و نسل انقلابی و روشنفکر آن زمان است.

مردی از خاندان امام‌سجاد (ع) که بسیار فقیر و تنگدست است، در برابر ناشناسی که هر شب به او و خانواده‌اش سر زده و به آن‌ها کمک می‌کند، زبان به ناسزاگویی باز می‌کند. بعد از شهادت امام‌سجاد (ع) متوجه می‌شود که آن ناشناس، امام‌سجاد (ع) بوده است. بخشش در راه خدا و قضاوت نکردن دیگران از نکات مطرح در این داستان است.

در این داستان مردی هرزه‌گو که کارش دست‌انداختن و مسخره کردن دیگران است، روزی با حرکتی ناشایست، به امام‌سجاد (ع) توهین می‌کند؛ اما برخورد امام، او را متوجه اشتباهش می‌سازد. بیهوده نگذاردن عمر و پرداختن به اعمال نیکو از نکات مطرح در داستان است.

گرمای طاقت‌فرسای مکه و خشکسالی، مردم را به‌شدت تنگدست و فقیر کرده بود و هر چه به درگاه پروردگار دعا می‌کردند، از باران و فراخی روزی خبری نبود. دعای امام‌سجاد (ع) در حق مردم، باعث بارش باران می‌شود و زندگی آن‌ها را با رفاه همراه می‌سازد. تقرب و اخلاص در دعا و عبادت از نکات مطرح در این داستان است.

مرد فقیری نزد امام سجاد (ع) می‌رود تا از ایشان کمک بخواهد. امام فقط دو قرص نان دارد و آن را هم به مرد می‌دهد. مرد فقیر در بازار نان‌ها را با یک ماهی عوض می‎کند. او ماهی را به خانه می‌برد و هنگام تمیز کردن آن، دو مروارید درشت پیدا می‌کند. در همین موقع ماهی‌فروش به سراغ مرد می‎آید. آیا او آمده تا ماهی‎اش را پس بگیرد؟

در این کتاب گوشه‌ای از زندگی امام‌سجاد (ع) در قالب داستان بازگو می‌شود که به سبب آن مخاطبان می‌آموزند، برای گردآوری توشه آخرت باید دو موضوع را مد نظر قرار دهند؛ یکی دوری از حرام و دیگری انفاق و عشق در راه خدا.

امام‌ سجاد (ع) در آخرین روز ماه مبارک رمضان، پس از انجام مراسم افطار، با رفتاری مناسب، استغفار کردن را به خادمان خود می‌آموزد. سپس آن‌ها را به یُمن این آموزش آزاد می‌کند. بخشش از مهم‌ترین نکاتی است که در این داستان به آن اشاره شده است.

این داستان ضمن اشاره به گوشه‌ای از زندگی امام سجاد (ع)، به تببین خوش‌خلق بودن، فرو بردن خشم، صبر و شکیبایی و احترام گذاشتن به عقاید دیگران می‌پردازد.

این داستان که به بخشی از زندگی هشام‌ بن اسماعیل، حاکم مدینه در زمان خلافت عبدالملک‌ بن مروان، اختصاص دارد، از ستمگری‌ها و ظلم‌های حاکم مدینه سخن می‌گوید. این کتاب روایت آشکار شدن بی‌عدالتی‌های هشام، محاکمه او، بخشش امام‌ سجاد (ع) و همچنین برخورد مناسب ایشان با این فرد است.