طنز

این کتاب چهار داستان به نام‌های «لنگ‌درازها و دُم‌درازها»، «خارپشتک و دُم‌کلفتک‌ها»، «ویلای فیل‌خان و خاله کرگدن» و «شیرخان و ببر تاسمانی» است که به طنز نوشته شده‌اند. در داستان «خارپشتک و دُم کلفتک‌ها»، خارپشت خیاط است و روباه مرتب از او می‌خواهد که برایش کارهایی انجام دهد و هیچ دستمزدی به او نمی‌دهد. خارپشت نمی‌تواند اعتراض کند، چون روباه روش شکار خارپشت‌ها را می‌داند و او را تهدید می‌کند. سرانجام خارپشت راهی پیدا می‌کند و جلوی زورگویی روباه را می‌گیرد.

کتاب حاوی داستان‌های کوتاه و طنزی است که ماجراهای یک خانواده را روایت می‌کند. از وقتی موهای پدر می‌ریزد و به اصطلاح کچل می‌شود، فکرهای بکری به ذهنش می‌رسد که همه می‌توانند از این فکرها استفاده کنند!!! این فکرها زمانی به فکر پدر می‌رسد که سرش را می‌خاراند و می‌چرخد، برای همین نام پدر آقای چرخشی می‌شود،به مامان هم می‌گویند، مامان چرخشی، خواهر، چرخان و پسر، چرخون.

«کارآگاه کرگدن»، «طوطی پلیسه» را مأمور می‌کند تا از پچ‌پچ‌ها و حرف‌ و حدیث‌های باغ وحش سر دربیاورد. بعد از ساعت‌ها انتظار، طوطی از راه می‌رسد و چیزهایی درباره کلمه اضطراب می‌گوید؛ اما کارآگاه معنی این کلمه را نمی‌داند و طوطی هم از خستگی خوابش می‌برد. کارآگاه کرگدن تصمیم می‌گیرد خودش ماجرا را پیگیری کند.

در باغ وحش که باید جای آرام و بی‌دردسری باشد، اتفاق‌های مرموزی رخ می‌دهد که «کارآگاه کرگدن» و دستیارش، «طوطی پلیسه»، به آن‌ها رسیدگی می‌کنند. کارآگاه متوجه می‌شود که همه‌چیز به هم ریخته است و هیچ‌چیز سر جایش نیست. علاوه‌بر اینها، سه روز است که از طوطی پلیسه خبری نیست. یعنی چه اتفاقی رخ داده است؟

«کارآگاه کرگدن» مشغول آماده شدن برای روز خوش‌آمدگویی است که می‌بیند یک کرگدن خانم در حوض گِل او خوابیده است. خانم کرگدن مرتب حرف می‌زند و بدون اجازه، از غذای آقای کرگدن می‌خورد. کارآگاه حسابی گیج شده است و نمی‌داند چه اتفاقی افتاده است. خانم کرگدن به دنبال کارآگاه راه می‌افتد و حیواناتی که آن‌ها را با هم می‌بینند، هر کدام چیزی می‌گویند و... .

کتاب در قالب داستان و طنز، درباره زندگی ابوعلی سینا نوشته شده و با تصاویری همراه است. داستان از کودکی ابوعلی آغاز می‌شود و با رفتن او به بخارا ادامه می‌یابد. ابوعلی در ۲۱ سالگی شروع به نوشتن کتاب‌هایش کرد و با معالجه بیماری‌های لاعلاج به شهرت رسید. در بخشی از کتاب آمده است که او اولین کسی بود که متوجه شد بیماری سل واگیر دارد و نیز فهمید که بیمار ممکن است در اثر خونریزی مغزی بمیرد. او اولین کسی بود که متوجه شد بیماری‌ها از راه آب و هوا و خاک منتقل می‌شوند و اولین کسی بود که بیماری مننژیت را توصیف کرد.

کتاب پیش رو شامل حکایت‌های فارسی و عربی، گزیده‌ای از منظومه‌های «موش و گربه»، «اخلاق‌الاشراف»، رساله «صدپند» و «تعریفات» است که به زبانی ساده بازنویسی شده است. در این حکایات، کنایات نیش‌دار و انتقاداتی تلخ از دردهای جامعه نهفته است که هزل و مزاح را انگیزه‌ای برای پاکی اخلاق معرفی می‌کند. ضمن آنکه نتیجه‌گیری اخلاقی هر حکایت در پایان آن آمده است.

کتاب پیش رو مجموعه‌ای از حکایت‌ها و داستان‌های «ملانصرالدین» است که در هر یک از آن‌ها، این شخصیت خاکستری است. در پایان هر حکایت، نتیجه اخلاقی آن ارائه شده است. همچنین برخی از حکایات در قالب نظم آورده شده است. در حکایات ارائه شده، در شخصیت اصلی، غفلت به شدت دیده می‌شود و رفتارهایش رنگ و بویی ساده‌لوحانه به خود می‌گیرد.

در برخی از مقاطع زمانی نمی‌توان بعضی از سخنان را به آسانی به زبان آورد، به همین دلیل از زبان طنز و لفافه‌گویی استفاده می‌شود. این زبان، زبانی است که در حکایت‌های بهلول نیز دیده می‌شود که گزیده‌ای از آن در کتاب حاضر ارائه شده است. در این حکایات از فضای جامعه به تندی نقد می‌شود. هدف این مجموعه تقویت قدرت بیان کودکان و نوجوانان و نیز استفاده بهینه از قوه عقل و تدبیر است.

این کتاب حاوی حکایت‌هایی از «لقمان حکیم» است و در آن‌ها به روان‌شناسی روابط انسان‌ها و طرح نکاتی ظریف می‌پردازد که شاید در امور روزمره کمتر به آن‌ها توجه شود. در پایان هر حکایت، نتیجه‌گیری اخلاقی از کل داستان آمده است تا بر این نکته تأکید شود که لقمان، انسانی آگاه و مقید به چارچوب‌های اخلاقی بوده است.