علوم تربیتی

یکی از دغدغه‌های معلمان و خانواده‌ها علاقه‌مند کردن دانش‌آموزان به مدرسه برای یک یادگیری لذت‌بخش است؛ به‌طوری که بتوانند از نظر شناختی، عاطفی، اجتماعی، و...، تغییرات مثبتی در دانش‌آموزان ایجاد کرده، موجبات پیشرفت و ارتقای سطح دانش و شناخت آن‌ها را فراهم کنند. در این کتاب در بخش‌ها و فصل‌های مختلف، تلاش شده است مشکلات مربوط به علاقه‌مندی دانش‌آموزان به مدرسه و علم، بررسی شود و برای هر یک، راهکاری ارائه گردد.

در این کتاب ابتدا چیستی و چرایی فلسفه تربیت و خصوصیات آن معرفی می‌شود. سپس، چیستی و چرایی و ویژگی‌های فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران، تبیین می‌شود. آن‌گاه مبانی اساسی تربیت و باهم‌نگری آن‌ها، توضیح داده می‌شود و انواع تربیت و نسبت بین آن‌ها، بیان می‌گردد. در ادامه، جایگاه فرایند تربیت و اهداف آن، بررسی و چگونگی وضع مطلوب تربیت در جمهوری اسلامی ایران، مورد بحث قرار می‌گیرد. در پایان، تحلیلی روشن از محتوای مبانی نظری سند تحول بنیادین، یعنی «فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران»، ارائه می‌شود.

نگارنده در این کتاب با ارائه پنج مقاله، در صدد برآمده است تا در کنار بازاندیشی که کروناویروس در مورد کاربردهای آموزشی فناوری‌های ارتباطی جدید برای آموزش عمومی کشور به همراه داشته است، به معرفی و تبیین افق‌های جدید دیگری در زمینه‌های آموزشی، فوق‌برنامه و فرهنگی دانش‌آموزان پرداخته، و توجه اولیای آموزش عمومی کشور را به ابعاد جدید دیگری در همین راستا جلب کند.

«تیموتی واکر» در این کتاب 33 راهبرد ساده برای کلاس‌های درس «شاد» را معرفی می‌کند که از معلمان فنلاندی آموخته است و آن‌ها را در کلاس‌های خود به‌کار گرفته است. واکر در مورد ایجاد مدارس شاد، طبق پنج «مؤلفه» «شادی» که عبارت‌اند از: «آسایش»، «تعلق‌خاطر»، «استقلال»، «تسلط» و «ذهنیت»، راهبردهای واقع‌بینانه‌ای را ارائه می‌دهد.

یکی از دروس اختصاصی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان که معلمان آینده جامعه و مربی نسل جدید خواهند بود، «سند فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران» است. هدف از این درس آشنایی با مبانی، اصول، جایگاه و نیز چیستی و چرایی و چگونگی تربیت از دیدگاه علمای اسلام است؛ از آنجا که متن اصلی سند با رویکرد فلسفی و استدلالی نوشته شده در این کتاب، سعی بر آن بوده است تا در قالبِ سیزده درس و سه جلسه با محوریت درس چهاردهم، مطالب آن کتاب ساده‌سازی و ارائه شود.

آزار کلامی پدیده‌ای است که شاید هر کسی دچار آن باشد، بدون آنکه خود از آن باخبر باشد. کتاب حاضر به والدین و مربیان کمک می‌کند آزار کلامی را بشناسند، دلایل آن را بفهمند، و بدانند چگونه خود را از آزردن کلامی کودکان بازدارند و کودک را از آسیب‌های آزار کلامی در امان نگه‌دارند. مخاطب این کتاب با راهبردهای قابل استفاده در مدارا با آزار کلامی و نیز آسیب‌های روانی برخاسته از آن آشنا می‌شود.

بسیاری از والدین بر این باورند که کودک آن‌ها باهوش است؛ ولی واقعیت چیست؟ پرسش بعدی این است که اگر کودکی باهوش باشد، چه باید کرد؟ مؤلف کتاب مدعی است بیست سال با بچه‌های باهوش کار کرده است و به پرسش‌های خانواده‌های آن‌ها پاسخ گفته است. او می‌کوشد نشانه‌هایی را در اختیار والدین جوان بگذارد که به کمک آن کودکان خود را بشناسند و بچه‌های باهوش‌تر را تشخیص دهند و به شکل مناسبی از آن‌ها پشتیبانی کنند.

مدیریت فعالیتی است که تمامی سازمان‌های اجتماعی از آن بهره می‌‏گیرند و نظام تربیتی به طور اعم و نظام کلاس درس، به طور اخص بایستی برای نیل به اهداف عالیه تعیین شده، از یک نظام مدیریتی تبعیت کند که در حوزه علوم تربیتی به آن دانش مدیریت کلاس درس گفته می‎شود. کتاب حاضر حاوی چهار فصل است؛ فصل اول کلیات حوزه مدیریت و ارتباط آن با مدیریت کلاس درس رابیان می‌کند. فصل دوم که بیشترین حجم کتاب را دربرمی‏‌گیرد، نظریه‌های مدیریت کلاس درس را بررسی می‎کند. فصل سوم به بحث انضباط و کنترل کلاس درس می‌پردازد و در آخرین فصل مدیریت کلاس را از منظر روان‌شناسی اجتماعی مورد بررسی قرار می‌دهد.

مهارت‌های ارتباطی در آموزش یک پیش‌نیاز اساسی است. مهارت ارتباطی آمادگی ذهنی و عاطفی افراد را برای درک، پذیرش، هضم و کاربرد مطالب امکان‌پذیر می‌سازد. آموزش مهارت‌های ارتباطی به کادر آموزشی مدرسه، به ویژه معلمین و مدیران آموزشی، بسیار حیاتی و ضروری است. داشتن شناخت از مفهوم ارتباط مؤثر، توانایی ارائه بازخورد، اعتمادسازی، احترام متقابل، رعایت حریم‌ها و گوش‌ دادن مؤثر، ازجمله مواردی است که شناخت آن‌ها و کاربردشان از پایه‌های مهارت ارتباطی در آموزش است.

اقدام‌پژوهی همان پژوهش عملی معلمان است که به کمک آن می‌توانند فعالیت‌های عملی خود را در کلاس به صورت پژوهش دربیاورند و تدابیر خود را در قالب اقدام‌پژوهی ارائه دهند. اقدام‎پژوهی شاید قدرتمندترین و ماندگارترین پژوهش در نظام‎های آموزشی است که در کنار سایر فعالیت‌های پژوهشی جای خود را باز کرده است و همواره در صدر برنامه‎های ‌آموزشی و پژوهشی نظام‌های آموزشی قرار می‌‏گیرد. به کمک اقدام‌‌پژوهی، معلمان می‎توانند به بهترین شیوه ممکن وظایف آموزشی و تربیتی خود را اداره کرده و تدریس خود را غنا بخشند. کتاب حاضر حاوی هفت فصل است و در این فصول چیستی اقدام‌پژوهیو چگونگی انجام آن، شیوه گردآوری داده‌ها و چگونگی تحلیل آن‌ها را توضیح می‌‏دهد.