مرجع نظری و دانش افزایی مربیان

«دوره پیش‌دبستانی، کودک را آماده برقراری روابط با دیگر همسالان و مربیان خود می‎کند و زمینه یادگیری جدی را در او به وجود می‎آورد.» این کتاب آموزش و پرورش در دوره پیش‌دبستانی را بررسی می‌کند و در چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول نظریه‌های رشد و یادگیری کودکان را بررسی می‌کند. فصل دوم ویژگی‌های این دوره را بیان می‎کند. فصل سوم به برنامه درسی پیش از دبستان اختصاص دارد و در فصل چهارم بازی در این دوره مطرح می‌شود.

این کتاب دارای ده طرح کار است که در ابتدای هر کدام، اهداف، روش اجرا و وسایل لازم ذکر شده است. مربیان با توجه به این موارد و بررسی شرایط می‌توانند نوع فعالیت را انتخاب کنند. هر طرح کار دارای بخش‌های متفاوت مثل شعر، داستان، کاردستی، کار گروهی، آزمایش، نمایش، بازی، گفت‌گو و بازدید است. تعدادی از فعالیت‌های هر طرح کار نیز برای اجرا در خانه طراحی شده است تا خانواده نیز در روند آموزش سهیم باشند.

این کتاب دارای ده طرح کار است و برای مربیان نوشته شده است. ابتدای هر فعالیت اهداف، روش اجرا و وسایل لازم برای انجام آن ذکر شده است. در هر طرح کار نیز شعرها، فعالیت‌ها و داستان‌های متعددی آورده شده است تا مربیان امکان انتخاب بیشتری داشته باشند و اجرای تمام فعالیت‌ها ضرورت ندارد. برخی از طرح کارها به این صورت است: ایران سرزمین من، خشم، کتاب و کتاب‌خوانی، مناسبت‌های سالیانه و نوروز.

با توجه به من کتاب، نمایش یک یادگیری فرآیند محور و در توسعۀ مهارت‌های برقراری ارتباط در کودکان بسیار سودمند است. نمایش از کودکان می‌خواهد واکنش‌هایشان را با دیگر شرکت‌کنندگان هماهنگ سازند و تواناییشان را در ارتباط کلامی و غیر کلامی بالا ببرند. از سرفصل‌های کتاب می‌توان به نقش نمایش در آموزش و پرورش، اهداف نمایش پیش‌دبستانی و دبستان، پرسش‌ها، نمایش و بازی، نمایش و نگارش، نمایش و تلفیق آن با درس‌های دیگر و تماشاگر نمایش اشاره کرد.

همان‌طور که در کتاب ذکر شده است، تربیت دینی به ویژه در سنین کودکی، موضوعی سهل و ممتنع است. این تربیت به طور کلی و خصوصا در دوره‌های پیش‌دبستانی و دبستان، دارای ظرافت‌های بسیاری است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده است تا با طراحی پژوهشی کیفی، به الگویی کاربردی و اعتدالی برای مقطع پیش‌دبستانی دست یابد. از این‌رو، او برای به دست آوردن اطلاعات و داده‌های مناسب، مصاحبه‌هایی با جمعی از متخصصان حوزۀ علوم روانشناختی، تعلیم و تربیت و علوم دینی ترتیب داده است. در فصول کتاب به مواردی مثل ضرورت پرداختن به تربیت دینی، بررسی نظرات اندیشمندان، روش‌ها و اصول تربیت دینی، ویژگی‌های کودکان پیش‌دبستانی، نظرات دانشمندان غربی دربارۀ ویژگی‌های دین در دورۀ کودکی، روش تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات اشاره شده است.

فراگیری زبان اول یکی از پیچیده‌ترین پدیده‌هایی است که زبان‌شناسان تنها بخش‌هایی از آن را شناسایی کرده‌اند. در این کتاب، ضمن بررسی تحقیقات حوزۀ فراگیری زبان ، به فرآیند شگفت‌انگیز آن نیز پرداخته شده است. پس از مقدمه، در فصل دوم به یادگیری واژگان اشاره می‌شود. جمله سازی و نحو در فصل سوم بررسی می‌شوند. در فصل چهارم به این موضوع که ساختار جمله بدون توجه به معنا امکان‌پذیر نیست پرداخته شده است. توضیحاتی در خصوص نظام آوایی زبان و چگونگی فراگیری زبان از ابتدای تولد تا زمانی که کودک، آن را به طور کامل فرا می‌گیرد، در فصول ششم و هفتم آمده است. این کتاب دارای جداول، نمودارها و تصاویری است که در هر بخش، به تفهیم موضوع کمک بیشتری می‌کنند.

این کتاب که به عنوان کتاب راهنما برای جلدی دیگر تدوین شده است، به شرح اهداف و شیوۀ انجام هر فعالیت در کتاب اصلی می‌پردازد. مراحل انجام هر فعالیت و مواد مورد نیاز برای تمرینات در همین کتاب مطرح شده‌اند. نکاتی نیز برای مربیان در بخش ابتدایی کتاب وجود دارد تا نتایج بهتری در آموزش حاصل شود؛ مثل قرار دادن دوبارۀ مواد اولیه در اختیار کودکان در صورت خراب شدن مواد در دفعۀ نخست، سخت‌گیری در کمک عملی رساندن به کودکان، دور نینداختن محصولات ایراددار کودکان و غیره.

در این کتاب پیش‌نیازهایی برای جلوگیری از بروز اختلالات یادگیری در نوآموزان پیش‌دبستانی مطرح شده است. به گفتۀ نویسنده، تعیین اختلالات در کودکان به این امر بستگی دارد که مربیان بتوانند رفتار را متناسب با سن کودک مشاهده کنند و به روانشناسی رشد آگاه باشند. جدولی از مراحل مهم رشد طبیعی از سه ماهگی تا دوازده سالگی در این کتاب طراحی شده است تا مربیان با این تغییرات آشنایی بیشتری پیدا کنند. فعالیت‌هایی نیز در بخش‌های پایانی وجود دارد تا با انجام آن‌ها، مهارت‌های کودکان تقویت شود.

این کتاب تلاش می‌کند تا علاوه بر معرفی تاریخچه‌ای از آموزش و پرورش پیش از دبستان در جهان و ایران، مولفه‌های اصلی برنامۀ پیش از دبستان در ده کشور دنیا را هم بررسی کند. از موضوعات دیگر کتاب می‌توان به محیط یادگیری در آموزش پیش‌دبستان، سن ورود به این پایه، ویژگی‌های کودک پیش‌دبستان، ویژگی‌های مربیان، الگوهای مطرح در آموزش و پرورش و اهداف دورۀ پیش‌دبستان اشاره کرد. اساس‌نامۀ دورۀ پیش‌دبستانی، سند ملی و دستورالعمل اجرایی برنامۀ آموزش و پرورش پیش از دبستان در سال تحصیلی 1395-96 در پیوست آمده است.

این کتاب دارای شش فصل با عناوین مهارت‌های زبان‌آموزی، خواندن، مهارت‌های آمادگی خواندن، مفاهیم نوشتن، آمادگی برای نوشتن و اختلالات خواندن و نوشتن است. کتاب ممکن است بتواند راهنمایی برای اولیا، مربیان پیش‌دبستان و معلمان ابتدایی باشد تا با استفاده از شناخت هر اختلال و آشنایی با مراحل هر فعالیت، از بروز مشکلات یادگیری و اختلالات آن در دانش‌آموزان کلاس اول پیشگیری کنند. همچنین تمریناتی در کتاب برای تقویت مهارت‌های مورد نظر مطرح شده است.