مرجع نظری و دانش افزایی مربیان

انسان موجودی اجتماعی است و باید بداند چطور با هم‌نوعان خود سازگاری داشته‌باشد. مهارت‌های لازم برای برقراری این روابط با دیگران را رشد اجتماعی می‌گویند. خانواده اولین کانون رشد کودک محسوب می‌شود و دومین عامل اجتماعی ‌شدن کودک مدرسه است که در کتاب حاضر به آن‌ها پرداخته شده است. سومین عامل که اثرات مثبت و منفی آن بر اجتماعی‌شدن کودک انکارناپذیر است، تلویزیون و رسانه‌های همگانی هستند. کتاب حاضر این موارد را در چهار بخش تحت عنوان چهار ستون بررسی کرده است.

کتاب حاضر برای والدین و مربیانی طراحی شده است که می‌خواهند با ضروریت آموزش پیش از دبستان آشنا شوند و اهداف آن را بشناسند. وظایف این دو گروه در شکل‌گیری شخصیت کودکان و آمادگی آنان برای ورود به مدرسه تاثیر بسیاری دارد. والدین و مربیان با شناخت این وظایف و مراحل رشد و توانایی‌های کودک در هر دوره، می‌توانند تربیتی بنیادین و عمیق انجام دهند که اساس موفقیت‌های بعدی کودک نیز خواهد بود.

این کتاب به صورت پرسش‌نامه‌ای طراحی شده است تا مربیان با توجه به رشد کودک در ماه‌های مشخص شده آن را پر کنند. این رشد، ابعاد جسمانی-حرکتی، اجتماعی-عاطفی، زبانی، شناختی و خودیاری‌گری را در بر می‌گیرد. اگر کودکی در یک یا چند مهارت-توانایی پاسخ "خیر" بگیرد، مربی تا پایان دامنۀ مورد نظر فرصت دارد تا کودک را به آن مهارت برساند.

این کتاب به شکل پرسش‌نامه تدوین شده و برای ارزیابی مهارت-توانایی‌های کودکان در یک دورۀ مشخص است.مربیان می‌توانند با توجه به تغییرات کودک در هر مرحله از رشد او، آن را تکمیل کنند. این تغییرات در حوزه‌های جسمانی-حرکتی، اجتماعی-عاطفی، خود یاری‌گری، زبانی و شناختی قرار می‌گیرند و در قالب جدول تقسیم‌بندی شده‌اند. هر جدول برای یک دورۀ چهار ماهه است. مربیان با سنجش مهارت-توانایی کودک در این بازۀ زمانی،"بله" یا "خیر" را در مقابل فعالیت مورد نظر انتخاب می‌کنند. اگر کودکی در یک یا چند مهارت پاسخ "خیر" بگیرد مربی باید تلاش کند تا پایان آن دامنه او را به آن مهارت-توانایی برساند. پاسخ پرسش‌ها بهتر است در شرایط طبیعی و روزمره و با مشاهدۀ غیر مستقیم کودک به دست آید.

این کتاب، پرسش‌نامه‌ای است که مربیان با توجه به تغییرات کودک در هر مرحله از رشد او، آن را تکمیل می‌کنند. این تغییرات در حوزه‌های جسمانی-حرکتی، اجتماعی-عاطفی، خود یاری‌گری، زبانی و شناختی قرار می‌گیرند و در قالب جدول تقسیم‌بندی شده‌اند. هر جدول برای یک دورۀ چهار ماهه است. مربیان با سنجش مهارت-توانایی کودک در این بازۀ زمانی، گزینۀ "بله" یا "خیر" را مقابل هر فعالیت علامت می‌زنند. اگر کودکی در یک یا چند مهارت پاسخ "خیر" بگیرد، مربی تا پایان آن دامنه فرصت دارد او را به آن مهارت-توانایی برساند.پاسخ پرسش‌ها بهتر است در شرایط طبیعی و روزمره و با مشاهدۀ غیر مستقیم کودک به دست آید.

بر اساس نظر نویسنده، انسان‌ها را نمی‌توان فقط از یک منظر مورد توجه قرار داد و هر انسانی باید با توجه به طبیعت و توانمندی‌هایش پرورده شود. در این کتاب فعالیت‌هایی مطرح می‌شود که در آن‌ها هوش‌ها و توانش‌های اساسی یادگیرنده مورد توجه است. کتاب، هشت هوش پیشنهادی از سوی "هوارد گاردنر" را پوشش می‌دهد. از فصول کتاب می‌توان به "تعیین هوش‌های چندگانۀ کودکان"، "فعالیت‌های کلاسی و مراکز یادگیری"، "تدریس هوش‌های چندگانه به نوآموزان" و "گنجاندن هوش‌های چندگانه در برنامۀ درسی" اشاره کرد.

این کتاب برای تربیت مربیان پیش‌دبستانی از سه منظر دانشی، مهارتی و نگرشی تالیف شده است. از اهداف این تالیف، کمک به مربیان در شناخت انواع راهبردهای نوین یاددهی-یادگیری است. از فصول این کتاب می‌توان به راهبردهای مبتنی بر فعالیت، راهبردهای مبتنی بر هنر، سبک‌های یادگیری و راهبردهای مهارت تفکر اشاره کرد. هر فصل به صورت جدولی است که مواردی مانند معرفی هر راهبرد، مراکز انجام آن راهبرد، روش اجرا، شیوه‌های اجرا و نکات مهم مربوط به هر راهبرد را توضیح می‌دهد. در پیوست کتاب، انواعی از سازمان‌دهنده‌های دیداری/بصری وجود دارد که مربیان بنا به ضرورت هر فعالیت می‌توانند از آن‌ها برای آسان‌سازی کار دانش‌آموزان استفاده کنند.

در بخش اول این کتاب، نظریه‌های رایج یادگیری به صورت کلی بررسی می‌شوند. نویسنده در بخش دوم نگاهی به نظریۀ "ساخت و ساز گرایی" می‌کند و دربارۀ تاریخچه، مشخصات این رویکرد و اصول آموزش از منظر آن توضیح می‌دهد. در فصل سوم در مورد شرایط یادگیری از انواع دیدگاه‌های ساخت و ساز گرایی صحبت می‌شود. در فصل چهارم یادگیری از طریق همیاری مورد تحلیل قرار می‌گیرد و در فصل پنجم، طرز نگاه ساخت و ساز گرایانه در چارچوب اندیشه‌های "ویگوتسکی" به گونه‌ای عملی بازنمایی می‌شود.

انجام فعالیت‌های هنری خلاقیت را در کودکان شکوفا می‌کند. کتاب حاضر شامل 52 تمرین و فعالیت هنری و نیز راهنمایی است برای معلمان و والدین کودکان پیش‌دبستانی. نویسنده در ابتدا چگونگی فراهم‌سازی محیط برای کار هنری را با جزئیات توضیح می‌دهد و سپس در بخش‌های دوم تا پنجم شیوه‌های طراحی‌کردن و خط‌خطی‌کردن، چاپ دستی، نقاشی، و پیکره‌سازی را شرح می‌دهد.

اعتماد به نفس، پایۀ موفقیت هر انسانی محسوب می‌شود. ساختار این ویژگی در کودکان به شکلی تدریجی صورت می‌گیرد و وظیفۀ اولیا و مربیان در این زمینه، بخشیدن تصویر ذهنی مثبت به کودک از توانایی‌های خودش است. این کتاب با طرح فعالیت‌هایی تلاش می‌کند کودکان به نوعی خودآگاهی دست یابند و با علایق و ضعف‌ها و احساساتشان آشنا شوند. در مراحل بعد کودکان این توانایی‌ها را در بازی‌های کتاب نشان می‌دهند. در پایان، نکات ضروری در مورد پرورش اعتماد به نفس کودکان بیان می‌شود.