تاریخ ایران

اگر تاریخ را به گذشته سیاسی محدود نکنیم و آن را همه زندگی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گذشته بدانیم، می‌توانیم بگوییم که آثار تاریخی، تمام نوشته‌هایی به شمار می‌روند که حاوی اطلاعات و تصویری کامل از گذشته‌اند. کتاب حاضر، هم دربردارنده اصول و قواعد آشپزی و فواید غذاهاست و هم رخدادهای سیاسی و البته فرهنگ‌نامه‌ای از آداب و رسوم، روابط اجتماعی و اصطلاحات عامه مردم ایران در دوران قاجار است.

در طول تاریخ ایران، نان، اصلی‌ترین خوراک مردم در اغلب مناطق بوده است و تنوع فراوانی در روش‌های پخت و مواد اولیه آن وجود دارد. نویسنده در فصل‌های ابتدایی کتاب، چگونگی شروع کشاورزی و روش‌های اولیه پخت نان در ایران را شرح می‌دهد. همچنین نخستین کلمات معادل نان در نواحی مختلف را ریشه‌یابی و معرفی می‌کند. انواع غلات و دیگر محصولات کشاورزی مورد استفاده، چگونگی تهیه خمیر در مناطق روستایی، تکنیک‌های پخت نان در شهرها و روستاها از گذشته تاکنون، ازجمله مطالب کتاب است.

کتاب حاضر تاریخچۀ شکل‌گیری مدرسه را از ابتدای تاریخ واکاوی می‌کند. نویسنده از عصر بی‌مدرسه‌ای آغاز کرده، به عصر مدرسۀ مقدس که از سال 62 تا 1168 شمسی است، رسیده است. سال‌های 1170 تا 1317 شمسی را عصر مدرسۀ نجات نامیده و به عصر مدرسۀ هژمونیک رسیده که تا سال 1377 را در برمی‌گیرد و در نهایت به عصر کاغذی و سال 1398 رسیده است.

علاقه‌مندان به تاریخ، به‌خصوص تاریخ اسلام، اگر ماجرای جنگ احزاب را از نظر گذرانده باشند، بی‌تردید از نقش سلمان در حفر خندق آگاه‌اند. محتوای این کتاب، علاوه بر نقش سلمان در جنگ احزاب، به دوران کودکی و نوجوانی او، سفر دشوار او برای یافتن حقیقت و رسیدن به پیامبر اسلام و یافتن نام بامسمای سلمان، و نیز به خدمات او پس از پیامبر و در زمانۀ زمامداری خلفای راشدین، پرداخته است.

پرداختن به حوادث تاریخی و به‌خصوص زندگی بعضی از مشاهیر، کاری است که این کتاب پیش گرفته‌است؛ البته با یک تفاوت بزرگ. زبان بیان داستان در این کتاب طنز است. این کتاب روایت‌ طنزآمیز نویسنده است از زندگی هفت شخصیت تاریخی. این افراد عبارت‌اند از: چنگیزخان مغول؛ تیمور لنگ؛ ناصرالدین شاه؛ هارون‌الرشید؛ ناپلئون؛ کریستف کلمب؛ مارکوپولو.

این کتاب به نقد و ارزیابی گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی مطرح در جمهوری اسلامی ایران از دوم خرداد 76 تا 22 خرداد 88 پرداخته است. نویسنده با تبیین، ارزیابی و مقایسۀ دو گفتمان «اصلاح‌طلبی» و «اصول‌گرایی عدالت‌خواه» کوشیده است دلایل محوری و فرعی هر گفتمان را بازشناسد، و تحلیل و آسیب‌شناسی کند.

کتاب حاضر شامل مجموعه مقاله‌هایی است که در بیستمین سال پیروزی انقلاب اسلامی تدوین و منتشر شدند. مقایسۀ وضعیت امروز آرزوهای ضدانقلاب با بیست سال پیش، استحکام و ریشه‌دارتر شدن جریان انقلاب و اندیشۀ امام خمینی را نشان می‌دهد. مقاله‌ها از سرشناسان حوزۀ خود هستند و در چند دسته ارائه‌شده‌اند: مبانی نظری اندیشۀ انقلاب اسلامی؛ زمینه‌ها و عوامل مؤثر در انقلاب؛ انقلاب اسلامی در نگاه دیگران؛ چالش‌های بیست‌ساله؛ نقد و ارزیابی برخی از دستاوردها؛ نگاهی به آینده.

انتشار نخستین کتاب‌ها برای کودکان و نوجوانان در ایران به دورۀ قاجار برمی‌گردد. گنجینۀ تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران نخستین و مؤثرترین آثار و پدیدآورندگان کتاب‌های کودک در ایران را معرفی می‌کند. همچنین، کتاب‌ها و رساله‌هایی که در آن دوره دربارۀ کودکان و مسائل آن‌ها منتشر شده‌اند نیز معرفی و بازنشر شده‌اند. «دورۀ ابتدایی از تاریخ عالم، جلد اول، تاریخ ایران» از نخستین کتاب درسی تاریخ برای کودکان پایۀ اول ابتدایی بود که کلیاتی از تاریخ ایران را با زبانی ساده تبیین می‌کند. کتاب حاضر این اثر را معرفی و ساختار و محتوای آن را بررسی می‌کند.

کتاب حاضر قرار است به پرسش‌هایی دربارۀ این رویکرد جواب بدهد که ادعا می‌کند ما ایرانیان همواره از مشکل اخلاقی رنج می‌بریم و ضعف در خلقیاتمان موجب شده‌است از مسیر رشد و ترقی باز بمانیم. با نقد این رویکرد، می کوشد تصویری از جامعۀ ایرانی ارائه دهد که مسیر حرکت ایرانیان را به سوی رشد و تعالی حقیقی هموار سازد. فصل بررسی گفتمان خودانتقادی از فصل‌های اصلی کتاب است.

ایران کشوری است با سابقۀ تمدنی و فرهنگی طولانی. پیدایش دولت صفوی و شکل‌گیری شاهنشاهی صفویان در ایران قابل بررسی است. کتاب حاضر چشم‌انداز تاریخ سلسله‌ای صفویان را بررسی می‌کند و گرایش‌های اندیشه‌ای را می‌کاود. سپس دربارۀ فضای علمی و فرهنگی و تجلیات تمدنی آن دوره و نیز موضوع روابط اقتصادی و سیاسی ایران با خارج از آن صحبت می‌کند. شرایط اجتماعی و جامعۀ عصر صفوی نیز در فصل آخر کتاب بررسی می‌شود.