تربیت

مثنوی اثری است آموزشی، تربیتی، اخلاقی و عرفانی. مجموعۀ چندجلدی حاضر، در گزینش‌هایی کوتاه، مروری دارد بر معارف و آموزه‌های والای مثنوی. هر موضوع عنوانی دارد و هر عنوان ابیاتی را توضیح و تفسیر می‌کند. بعضی از عنوان‌های جلد سوم این مجموعه عبارت‌اند از: ارج‌نهادن به بینش خردمند؛ امام علی نمونۀ اعلای اخلاق و مروت و رحمت؛ تبدیل‌کردن خوراک‌ها، شرط گام‌نهادن به عالم بالا؛ حقیقت توبه و عدم امساک حقیقی.

انسان یگانه موجود عالم است که خداوند به او استقلال و آزادی انتخاب داده است. کتاب حاضر با طرح موضوع تفاوت میان اجتماعی شدن و اجتماعی کردن، مفهوم «فرد با من فعال» و «کنش‌گذاری خلاقانۀ خود»را دربرابر «من انفعالی» و «کنش پذیری تقلیدی» قرار می‌دهد. نویسنده در تمام کتاب می‌کوشد با طرح مفاهیم تربیت اجتماعی ومؤلفه‌های آن، و نیز نظریه‌های جامعه‌شناختی دربارۀ تربیت اجتماعی، به نقش خود و عوامل بیرونی در تربیت اجتماعی بپردازد و تفاوت اجتماعی‌کردن با اجتماعی‌شدن را توضیح دهد.

تربیت سالم در مدرسه برنامه‌ای است که بچه‌ها را آماده می‌کند به شهروندانی وظیفه‌شناس تبدیل شوند. این برنامه پرورش هوش هیجانی، مهارت‌های مهم زندگی و ادراک‌های ضروری برای موفقیت را در دستور کار قرار می‌دهد. در این کتاب بر اهمیت نشست‌های کلاسی که مهارت‌های ضروری را می‌آموزند تأکید می‌شود تا دانش‌آموزان مهارت‌های گفتاری، توجه‌کردن، منتقدانه فکر‌کردن، تصمیم‌گیری، حل مسئله و شیوه‌های دموکراتیک را بیاموزند.

فلسفه به کودکان کمک می‌کند متفکران کارامدتری شوند. این کتاب می‌کوشد از راه تشویق کودکان به کندوکاو و استدلال گروهی دربارۀ مسائل مهم، به مفیدترین شکل، خوب فکر کردن را در کلاس بیاموزند. در این کتاب از داستان برای این کار بهره گرفته‌شده و نحوۀ به کارگیری داستان برای تفکر مطرح شده است. نویسنده ابتدا مخاطب را به کند‌و‌کاو و آموختن فکر کردن تشویق می‌کند. سپس تکالیف معلم را در این شیوۀ آموزشی با جزئیات می‌گوید و در نهایت ابزارهای تفکر را، اعم از مفهومی و استدلالی، برمی‌شمارد.

دین برای تربیت بشر آمده‌است و مبانی و اصولی دارد. کتاب حاضر لازمۀ تربیت دینی را «بیان اصول و راهبردهای اساسی در تربیت دینی، توجه به عامل‌ها و زمینه‌های دین‌پذیری و بیان روش‌هایی برای جذب، جلب، خوشایندی و عمل‌کردن و نهادینه‌کردن موضوعات محوری در تربیت دینی» می‌داند. چشم‌انداز مسیر بحث این کتاب نیز همین است و نویسنده کوشیده است راهکارهایی عملی برای تربیت دینی فرزندان ارائه دهد.

در این مجموعه به احساسات مختلف انسان‌ها پرداخته می‌شود. احساساتی مثل عصبانیت، بی‌حوصلگی، خجالت، ترس، غمگین بودن و حسادت. در هر بخش ابتدا در چند سطر آن احساس معرفی می‌شود، به طوری که کودک بتواند آن را درون خود بشناسد. سپس از او پرسیده می‌شود که چه چیزهایی این حس را در او بیشتر یا کمتر می‌کنند. در بیشتر قسمت‌ها جملات به صورت سوالی هستند تا کودک بتواند به شناخت بهتری از خود دست یابد. متن کتاب به همراه تصاویر آن بیشتر شکل داستانی دارند و فقط به پرسش و پاسخ خلاصه نشده است.

بازی ابزاری است برای خلق شادی و کتاب حاضر این ابزار را در اختیار قرار می‌دهد. بازی‌های بزرگ‌سالان بخش آغازین کتاب است که به مخاطب بزرگ‌سال می‌آموزد برای ایجاد شادی در کودکان، ابتدا خودش باید شاد باشد. فصل دوم کتاب که به بازی‌های کودکان اختصاص دارد، بازی‌ها را بر اساس ردۀ سنی مخاطبان، به کودکان کم‌سن (2 تا 7 ساله) ، 8 تا 12 ساله، 13 تا 15 ساله و 16 سال به بالا تقسیم کرده‌است. بازی‌ها بر اساس تأثیر روانی، یعنی پرورش روح و روان، و برطرف کردن غم و اندوه، ترس یا عصبانیت نیز به دسته‌هایی تقسیم شده‌اند.

نویسنده در این مجلد از مجموعه کلیدهای تربیت کودکان و نوجوانان، در پی معرفی راه‌های موثر متحول ساختن والدین، برای تربیت فرزندان نیرومند است. چالش‌های زندگی در دوران نوزادی و سال‌های مدرسه، راهکارهایی برای رهاسازی فرزندان از نیاز به توجه، نحوه کنار گذاشتن ایگو توسط والدین، توجه به شگفتی نهفته در تجربه‌های معمولی و بازگشت به سادگی، خطرپذیری والدین در مسیر هشیار شدن خود و نحوه رهایی از آرزوهای بزرگ از جمله مباحث کتاب است که به هشیاری والدین در مسیر تربیت فرزندان یاری می‌رساند.

والدین و بزرگ‌ترها قطعاً در تربیت فرزندان تأثیرگذارند. هر کتاب از این مجموعه، فصل‌های متعددی دارد که به زبانی ساده و همه‌فهم، روشی کلیدی از تربیت را توضیح می‌دهد. این جلد، در برنامه‌ای هشت مرحله‌ای، راهکارهایی را به والدین می‌آموزد که بتوانند فرزندانشان را به مهارت‌هایی مجهز سازند. بعضی از این مهارت‌ها عبارت‌اند از: خودباوری مثبت، پرورش توانایی‌ها، برقراری ارتباط، حل مشکلات، کنارآمدن، هدف‌گذاری، تسلیم‌نشدن و مهربانی.

والدین معمولاً تمایل دارند کودکشان در برقراری رابطۀ اجتماعی با دیگران موفق عمل کند. این مجموعه، به روش‌ها و مشکلات تربیتی کودکان و نوجوانان تا سن بلوغ می‌پردازند. در واقع، روش نویسندگان این کتاب‌ها، آموزش شیوه‌های عملی به والدین است. هر کتاب فصل‌های متعددی دارد که به زبانی ساده و همه‌فهم، روشی کلیدی از تربیت را توضیح می‌دهد. این جلد، در 11 فصل، گام‌های لازم برای داشتن روابط اجتماعی در کودک را عرضه می‌کند. در هر فصل یک مهارت ارائه و تمرین می‌شود.« شروع کردن، پیوستن به سایر افراد، خواندن نشانه‌های اجتماعی، افزایش عزت نفس و مقابله با تمسخر» از جمله فصل‌های کتاب هستند.