تعلیم و تربیت

کتاب حاضر به جهت آشنایی معلمان و فرهنگیان با فنون تعلیم و تدریس تهیه و تنظیم گردیده است. در این کتاب مفهوم تدریس، تربیت و روش‌های فرایند تدریس و اهمیت به‌کارگیری این الگوها ارائه شده است. کتاب در چهار فصل تدوین شده است که به روش‌های تدریس نوین، آشنایی با عوامل مؤثر در تدریس و ظرافت‌های معلمی در کلاس، انواع روش تدریس مانند بحث گروهی، بارش مغزی، مکاشفه و ... و روش تدریس علوم در دوره ابتدایی پرداخته است.

کتاب حاضر جلد چهارم از مجموعه اندیشه‌های استاد مطهری است که در موضوع اخلاق و تعلیم و تربیت و در سه بخش به‌صورت جامع و با رویکردی نوین تدوین یافته است. بخش نخست شامل مباحث فلسفه اخلاق است. در این بخش پس از طرح و نقد نظرات اندیشمندان، نظریه استاد مطهری در زمینه فلسفه اخلاق بازسازی شده است و بخش دوم به طرح برخی از مفاهیم اخلاقی مانند زهد، توکل، رضا و تقوا پرداخته است که به نظر شهید مطهری تفسیر نادرست این مفاهیم در جامعه اسلام موجب اعتراض و حمله مخالفان و عامل انحطاط و مانع موفقیت تلقی شده است. بخش سوم مباحث تعلیم و تربیت در اسلام است که با مبنای پرورش استعدادهای فطری انسان تدوین شده است.

تعلیم‌ و‌ تربیت غیررسمی به‌عنوان بخشی از جریان تعلیم‌ و‌ تربیت، از ابتدای تاریخ زندگانی بشر وجود داشته است، شاید یکی از دلایل کم‌توجهی به نهادهای تعلیم‌ و‌ تربیت غیررسمی، ناشی از شدت و گستردگی حضور آن‌ در عرصه‌های زندگی باشد مانند آموزش‌های گوناگونی که والدین به فرزندان خود در زمینه‌های شکار، کشاورزی و نظایر آن ارائه می‌کردند. کتاب حاضر ضمن بررسی مفاهیم، ویژگی‌ها و کارکردهای تعلیم‌ و‌ تربیت غیررسمی، تجربیات برخی از کشورهای جهان را نیز به اختصار مورد بررسی قرار داده است و در ادامه مهم‌ترین نهادها و مراکز تعلیم‌ و‌ تربیت غیررسمی در کشور ایران را نیز بررسی می‌کند.

توانایی فراگیری از جمله دلایل اصلی تعلیم‌پذیری و ارائه تعلیمات به فراگیران است. این موضوع که نظام آموزشی چه رسالت، وظایف و کارکردهایی دارد، از منظر جامعه‌شناسی تعلیم‌و‌تربیت مورد بررسی قرار می‌گیرد. کتاب حاضر در ١٠ فصل به مفهوم‌شناسی و ضرورت تعلیم‌و‌تربیت، مبانی، اهداف و اصول، ابعاد و نظریه‌های انتقادی تعلیم‌وتربیت و همچنین چالش‌های تربیت در دوران معاصر پرداخته است، سپس در ادامه به نقش تعلیم‌و‌تربیت مجازی که رویکردی در زمینه تربیت شهروندالکترونیک است، می‌پردازد.

کتاب حاضر مبتنی بر تحقیق از ایده‌های اصلی و مباحث کلیدی در مدیریت منابع انسانی در حوزه آموزش‌و‌پرورش است. این کتاب الگوهای هنجاری و عملی متداول در حوزه مدیریت منابع انسانی را در بخش آموزش‌وپرورش به چالش می‌کشد و به توسعه دیدگاه‌های جایگزین نوین ملی‌ و ‌بین المللی می‌پردازد. در این کتاب استدلال می‌شود که مدل‌های قبلی مدیریت منابع انسانی برای رسیدگی به مسائلی که مدیران آموزشی در حال حاضر با آن مواجه هستند، کافی نمی‌باشند. مدیران آموزشی امروزه به دلیل تغییرات جهانی در الگوهای اقتصادی، سیاست‌های آموزشی دولت، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگ‌های تدریس باید فراتر از اصول و شیوه‌های مدیریت منابع انسانی رفتار کنند.

این اثر نگاهی دارد به تاریخچه تشکیل انجمن اولیا و مربیان در جهان و ایران و اهداف شکل‌گیری آن. انجمن در سال‌های اخیر توانسته است مراحل نمادینه و ستادینه‌سازی خود را پشت سر گذارد و در حال نهادینه‌سازی در مدارس است. مؤلف ضمن بررسی عملکرد انجمن، پیشنهادهایی برای گسترش مشارکت اولیا و مربیان و افزایش کیفیت در آموزش و پرورش ارائه کرده است.

نوشته حاضر برمبنای ارتباط میان فلسفه و تعلیم‌وتربیت، به اقتباس نظریات تربیتی مولانا و بر اساس فلسفه موردنظر او پرداخته است. ابتدا آرا و عقاید مولوی در سه حیطه مابعدالطبیعه، معرفت‌شناسی و ارزش‌شناسی بیان شده است، سپس یک سیستم تربیتی بر اساس این اندیشه پی‌ریزی می‌شود. همچنین در مواردی که مولانا مستقیماً صحبتی نکرده است، سعی شده تا هماهنگ با سیستم فکری او طرح‌های تربیتی پیشنهاد شود.

این کتاب، داستان تحول چند علم را توصیف می‌کند که یادگیری معکوس را تجربه کرده‌اند. شیوه معکوس‌کردن کلاس همزمان معلم، دانش‌آموز و مدرسه را تغییر می‌دهد و بر پایه فردی‌کردن یادگیری استوار است. مؤلفان ضمن معرفی کلاس معکوس و مؤلفه‌های آن، مسیرهای مختلف پیاده‌کردن آن را با مثال‌های عینی در کلاس درس ارائه می‌دهند.

معلمان بزرگ آگاهانه به پرورش یک یا چند نسل و انتقال و حفظ سرمایه فرهنگی کشور می‌پردازند. این نوشتار یه توصیف شخصیت یکی از معلمان فرزانه ایران و ذکر فضایل اخلاقی و خدمات آموزش و علمی و حرفه‌ای ایشان پرداخته است و آثار وی را در حوزه تعلیم و تربیت معرفی کرده است.

پرورش استعدادها در هر جامعه به ویژه خلاقیت در راه آماده‌کردن نسل جوان برای تولید علم و فناوری موضوع پراهمیتی است که این مهم را معلمان به انجام می‌رسانند. استاد غلامحسین شکوهی نیز یکی از نخبگان فرهنگی و چهره‌های مؤفق در این عرصه است. این اثر مروری است به دیدگاه‌ها و نظریات ایشان در زمینه آموزش و پرورش و تربیت بچه‌ها.