جنبه‌های مذهبی

نویسندۀ این کتاب با استناد به منابع معتبر، مبنای اصلی ادعای غلبۀ فرهنگ برهنگی و عدم قباحت آن در عصر جاهلیت و صدر اسلام را بررسی و نقد کرده است. مباحث کتاب چنین عنوان‌بندی شده اند: پوشش در عصر جاهلی و عصر نزول قرآن؛ بررسی آیات حجاب؛ عدم قبح فرهنگی در پیش از اسلام، نبود تلازم بین حجاب و عفاف در حجاب حداقلی؛ بررسی اشکالات مبنایی، روشی و ترجمه‌ای در کتاب حجاب شرعی در عصر پیامبر.

این کتاب حاوی چهار داستان از نویسندگان مختلف است. داعش و مسائل مرتبط با گروه‌های تکفیری و تقریب مذاهب از محورهای اصلی این داستان‌ها هستند. در داستان اول، «بهای آدم ماندن»، «ابوعُمر» و «ابوجعفر»، به دستور «ایوب فالح‌الربیعی»، برای گزارش وضعیت آمده‎اند. او دستور اکید داده است که قهرمان‎بازی درنیاورند، فقط مشاهده و مخابره وضعیت؛ اما آن‌ها داعشی‌ها را می‎بینند که به طرف سه خانه هجوم می‎برند، سه خانه در کنار هم. اهالی یک خانه شیعه هستند، دومی سنی و سومی ایزدی! ابوعمر و ابوجعفر باید سرِ قولشان بمانند؛ اما... .

روان‌شناسی اسلامی، افزون بر استفاده از تحقیقات تجربی دانشمندان، از منابع معرفتی متصل به منبع وحی و دیدگاه بزرگان دینی نیز استفاده می‌کند. نویسندگان کتاب حاضر کوشیده‌اند علاوه بر بیان دیدگاه‌ها و نظریات متخصصان روان‌شناسی جدید، به روان‌شناسی تحولی در اسلام بپردازند که با رشد کودک و نوجوان و جوان ارتباط دارد. تعریف روان‌شناسی تحولی، ابعاد رشد دورۀ کودکی، روان‌شناسی رشد دورۀ نوجوانی، سلامت روانی در دورۀ بلوغ و اولویت‌های مراحل رشد طبق روایات، از جمله مباحث کتاب هستند.

یکی از نظریه‌های مهم علمی در علوم طبیعی، نظریۀ تکامل داروین است. این نظریه مخالفان و موافقان زیادی دارد. کتاب حاضر تحقیقی است با روش تحلیلی-توصیفی از مبانی و پیش‌فرض‌های این نظریه و نقدهایی که بر اساس شواهد علمی، فلسفۀ علم و الهیات نسبت به این نظریه شده‌است. مرور اجمالی مسئلۀ حیات، تبیین نظریۀ تکامل، مبانی و پیش‌فرض‌های نظری آن، نقد نظریۀ تکامل داروین از جنبۀ علمی و فلسفی، و نقد پیامدهای کلامی و الهیاتی نظریۀ تکامل، مباحث کتاب را تشکیل می‌دهند.

یکی از مسائل مهم اندیشۀ اجتماعی در طول تاریخ، چالش استفادۀ ابزاری از برخی مفاهیم کلیدی، مثل برداشت التقاطی از دو واژۀ افراط و تفریط است. اثر حاضر ضمن توجه به مبانی و نیز آسیب‌شناسی افراط و تفریط، برخی مصداق‌ها و پیامدهای آن را بیان می‌کند و در نهایت گفتمان و مطالبات رهبری را دربارۀ اعتدال‌گرایی و اجتناب از این خصیصه در حوزه‌های گوناگون، برای مخاطب جوان می‌آورد.

خوش‌اخلاقی خواستۀ بسیاری از انسان‌هاست، اما چیستی و چرایی آن را همگان نمی‌دانند. مهم‌تر از آن، نمی‌دانند چگونه حسن خلق داشته‌باشند. در این کتاب، به شیوه‌ای کاربردی، مهارت خوی خوش‌آموزش داده‌شده است. در فصل اول حسن خلق شناسانده شده است. در فصل دوم عوامل خوی خوش و خوی بد برشمرده‌ شده‌اند. فصل‌های سوم و چهارم هدف اصلی و مهم‌ترین فصل‌های کتاب هستند که در آن‌ها نشانه‌های حسن خلق و چگونگی پرورش خوی خوش در دوازده‌گام عملیاتی بیان شده‌اند.

احساس ارزشمند بودن که از آن با عنوان «عزت نفس» یاد می‎شود، یکی از موضوع‌های قابل توجه در علوم تربیتی و روان‌شناسی است که در دانش فقه نیز بحث‌های قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. گستره و تنوع احکام مرتبط با عزت نفس گواه روشنی بر اهمیت و تأثیرات جدی این مقوله اخلاقی ـ تربیتی بر سرنوشت و مصالح انسانی است. کتاب پیش رو در سه بخش ارائه شده است. نویسنده در بخش اول، مفهوم عزت نفس در آموزه‌های دینی و روان‌شناختی را روشن می‎کند؛ در بخش دوم، گستره و پراکندگی احکام عزت نفس در فقه، به همراه دلایل آن را ارزیابی می‎کند و بخش سوم کتاب نیز به آثار تربیتی عزت نفس اختصاص دارد.

مصرف و فرهنگ مصرف هم از نظر اقتصادی و هم به دلیل آثارش بر دیگر عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی، اهمیت به‌سزایی دارد. با اینکه مصرف، هدف نهایی تولید و توزیع است، یکی از عوامل مؤثر بر آن نیز هست. بر همین اساس، اقتصاددانان، اصلی با نام «حاکمیت مصرف‌کننده» پی ریخته‌اند که براساس آن، مصرف‌کننده خود به تولیدات و چگونگی توزیع شکل می‎دهد. بنابراین، مصرف فقط تابعی از تولید و توزیع نیست، بلکه تولید و توزیع نیز تابع مصرف است. اصول و ضوابط مصرف، اصل اعتدال و معیارهای آن در مصرف، آثار مثبت اعتدال و میانه‌روی در مصرف، از جمله مطالبی است که در این کتاب آمده است.

دوران کودکی مهم‎ترین و تأثیرگذارترین دوره زندگی انسان است که طلایی‎ترین بخش آن تا قبل از هفت‎سالگی است و بقیه عمر، برداشت میوه‎هایی است که در این دوران کاشته می‌شود. بنابراین، والدین و مربیان باید با چگونگی شکل‏‌گیری هویت دینی و روش‌های تربیت دینی و عوامل و مراحل آن آشنا شوند تا بتوانند کودکانی با هویت دینی مطلوب و مورد رضایت حضرت صاحب‎الزمان (عج) تربیت کنند. کتاب حاضر حاوی سه فصل است با نام‌های: «عوامل مؤثر بر شکل‌گیری هویت دینی در کودکان»، «مراحل شکل‏‌گیری هویت دینی در کودکان» و «روش‌های اثرگذار بر شکل‏‌گیری هویت دینی در کودکان».

در میان ارزش‌های اصیل و جاودان اخلاقی «عفاف و حجاب» نقش محوری و تعیین‌کننده دارد. کتاب حاضر مبانی فکری و فلسفی این موضوع و آثار تربیتی، روان‌‌شناختی، اجتماعی و اخروی آن را به تصویر می‌کشد. به عوامل پایداری و ناپایداری عفاف و حجاب در خانواده و جامعه، تاریخچۀ مختصر مجاهدت‌ها و رشادت های زنان و مردان بزرگ تاریخ اسلام در حفظ این پدیده و تلاش‌هایی که دشمنان برای تضعیف آن به کار برده‌اند نیز اشاره می‌کند و در پایان رهنمودها و راهکارهایی برای خانواده‌ها، مراکز آموزشی و تربیتی و دست‌اندارکاران فرهنگ جامعه ارائه می‌دهد.