علوم تربیتی

تربیت به فعلیت رساندن استعدادهای دانش‌آموز و فراگیرنده است برای برطرف کردن نیازهای فردی و اجتماعی. کتاب حاضر می‌کوشد، با نگاهی عمیق‌تر به عناصر سازۀ تربیت، ضمن توجه به مفهوم، ابعاد، اهداف و کارکردهای تربیتی، با توجه به یافته‌ها و برداشت‌های جدید، مباحثی را مطرح کند که حاصل آن‌ها دست‌مایۀ تربیت مدنی شهروندان آینده باشد. الگوهای تربیتی، آموزش اثربخش و جایگاه تربیت در جریان‌های اجتماعی از دیگر مباحث کتاب هستند.

یکی از چالش‌های امروز حوزه محیط زیست مواجهه با تهدیدات زیست محیطی است. کتاب حاضر در واقع پژوهشی دانشگاهی است که موضوع آن «بهداشت زیست محیطی در مدارس» است. نویسندگان در بخش اول مبانی نظری و دیدگاه‌ها را شرح می‌دهند و نظریه‌های سقراط، افلاطون، جان‌لاک و دکارت را در این باره می‌آورند. در فصل دوم طرح و برنامۀ آموزش بهداشت مدارس و سازمان‌های بین‌المللی بهداشت بررسی می‌شود. مراحل ایجاد مدرسۀ پایدار، آموزش‌های زیست محیطی دانش‌آموزان و مراقیت‌های بهداشتی دانش‌آموزان در مدرسه از دیگر موضوعات کتاب هستند.

توجه به محیط زیست به منظور حفظ سلامت روحی و روانی کودکانمان اهمیت بسزایی دارد. کتاب حاضر پژوهشی است به منظور بهبود رفتارهای چالش‌برانگیز کودکان و هدف آن عبارت‌است از بهبود سبک تربیتی والدین دربارۀ کودکان و استفاده از روش‌های تعاملی کارامد. اصول چهارده‌گانۀ بهبود کیفیت در مدیریت مدرسه، تبیین مفهوم مدیریت مدارس و روش‌های افزایش انضباط در دانش‌آموزان، محافظت از محیط زیست و فراهم‌کردن فضای سبز برای دانش‌آموزان، تأثیر آموزش و مهارت‌های حل مسئله بر تعامل و در نهایت چگونگی داشتن مدرسه‌ای شاد و بانشاط از جمله مطالب این کتاب هستند.

این کتاب شامل چهار فصل است. در فصل اول مطالبی دربارۀ ضرورت مراقبت از کودکان در اینترنت مطرح شده است. در فصل دوم، آسیب‌ها و تهدیدات سایبری علیه کودکان در حوزه های مختلف روحی، روانی، جسمی، اجتماعی، اخلاقی، دینی و خانوادگی مورد بحث قرار گرفته است و در فصل سوم، ضمن معرفی چند نرم‌افزار عملی، نحوۀ نظارت نرم‎افزاری و کنترل هوشمند بر گشت و گذارهای اینترنتی فرزندان به والدین آموزش داده شده است. در نهایت، در فصل چهارم راهکارهای لازم برای نظارت بر فرزندان و کنترل آن‌ها در اینترنت مطرح شده است.

خوانندگان اهل مطالعه و آنانی که هدفشان کسب دانش است، کتاب «چگونه کتاب بخوانیم» را می‌شناسند. این کتاب 75 سال پیش چاپ شد، اما همچنان با اقبال روبه‌روست و در واقع یکی از «کلاسیک‌های زندۀ جهان» محسوب می‌شود. در این کتاب، تکنیک‌های کاملاً مفیدی برای رده‌بندی موضوعی کتاب‌ها، خوانش هوشمندانۀ متن و ارتباط سازندۀ خواننده با نویسنده ارائه شده‌اند و میان چها سطح «خوانش ابتدایی، اجمالی، تحلیلی و منطقی» و « ادراک، تفکر و یادگیری» تمایز ایجاد شد‌ه‌است.

والدین می‌دانند که نباید اشتباه کنند اما در تله‌های تربیتی گرفتار می‌شوند و به درستی نمی‌دانند چه کار باید بکنند. در ابتدای این کتاب مباحثی چون لازمه‌های پذیرفتن نقش والدین، فرزندپروری و اشتباهات والدین در فرزندپروری مطرح شده است. در انتهای هر بخش یک کاربرگ برای نوشتن اهداف والدین از تربیت فرزندان، بیان انتظارات از فرزندان و شناخت خصوصیات تحولی و شخصیتی کودک وجود دارد. در این کتاب ضمن اشاره به 28 اشتباه والدین در رابطه با تربیت فرزندان، رفتارهای صحیح جایگزین آن‌ها نیز توضیح داده شده است.

موضوع این کتاب، چگونگی رویارویی با مسائل نوجوانان در جریان بلوغ و موارد ناشی از آن است. بلوغ را "دوران بحران" نامیده‌اند که در آن نوجوان گذر از دوران کودکی به بزرگسالی را تجربه می‌کند. نویسنده ابتدا تاریخچۀ روان‌شناسی بلوغ را بررسی کرده و پس از بیان مشکلات این دوره از نظر جسمی و روانی، راهکار‌هایی عملی همراه با توصیه‌های پزشکی برای غلبه بر این مشکلات مطرح کرده است. در بخش دیگری نیز پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول دربارۀ تغییرات جسمی بلوغ گنجانده شده است.

نویسنده در این کتاب برای کسب موفقیت نوجوانان راهکارهایی را به شیوۀ داستانی پیشنهاد می‌کند. او معتقد است یکی از بالاترین میل‌ها و گرایش‌های انسان رسیدن به قدرت است به گونه‌ای که با رسیدن به هر امتیاز دیگری می‌خواهد مقتدرتر باشد. "داستان من"، "توی کوله پشتیت چی داری"، "تعهدی برای شروع"، "علائم انحرافی را جدی بگیرید"، "از کجا به کجا"، "شیرینی‌تو دیرتر بخور"، "مواجهه با پیچ مسائل"، "اینجا سبقت آزاده"، "مسیر دوراهه می‌شود"، "همسفر خوب نعمته" و "انتهای مسیر" عناوینی است که نویسنده داستان‌هایی را در آن‌ها مطرح کرده است.

تفاوت بین معلمان مؤثر و ضعیف در میزان دانش علمی و سواد آن‌ها نیست، بلکه در چگونگی به انجام‌رساندن دانسته‌هاست. این کتاب می‌کوشد متفاوت عمل‌کردن را به معلمان بیاموزد. چارچوب فکری معلمان موفق، برداشت آن‌ها از مشاهدۀ کلاس و دانش‌آموزان، موضوع اصلی مورد تمرکز آن‌ها، چگونگی مدیریت انرژی و زمان، و اصول تصمیم‌گیری آ‌ن‌ها از موضوعات این کتاب هستند که در نوزده فصل ارائه شده‌اند. کتاب بر نظریات و عملکردها، شیوه‌ها و تعامل در چارچوب اصلی زندگی در کلاس و مدرسه تمرکز دارد و تمام مواردی را که معلمان موفق انجام می‌دهند، شرح داده است.

نویسنده در این کتاب مهارت درست مطالعه کردن را به مخاطب آموزش می‌دهد. او ضمن بررسی عوامل مؤثر در مطالعۀ کارآمد، آسیب‌شناسی مطالعۀ ناکارآمد را مطرح می‌کند. در مرحلۀ بعد مقولاتی چون مدل‌های مطالعۀ مرسوم، مدل‌های یادداشت‌برداری، مرور مطالب و عوامل تمرکز حواس را مورد بررسی قرار می‌دهد.