روان‌شناسی

کتاب حاضر در صدد است بر اساس نظریۀ «تحلیل رفتار متقابل» به مخاطب کمک کند بتواند به نقشۀ راه زندگی، یعنی سناریوهای انتخابی خود در زندگی، که احتمالاً از آن‌ها رنج می‌برد، آگاهی یابد و آن‌ها را تغییر دهد.در واقع به افراد کمک می‌کند بتوانند به قسمت‌هایی از ناخوداگاه خود دست یابند، تصمیم‌های ناخوشایند تکراری زندگی را بشناسند و با تغییر این تصمیم‌ها، داستان زندگی خود را بازنویسی کنند.

گرچه احساس خشم تا حدی طبیعی است، با این حال می‌توان آن را به گونه‌ای مدیریت کرد که به پرخاشگری نینجامد. کتاب حاضر پس از بررسی هیجان‌ها، بر خشم تمرکز می‌کند و دربارۀ علل و اسباب‌ خشم و پرخاشگری به طور ملموس بحث می‌کند. نویسنده مراحل خشم و پرخاشگری را توضیح می‌دهد و راه‌های پیشگیری از بروز و مدیریت آن را نشان می‌دهد. انواع مدیریت و کنترل خشم، و چگونگی مقابلۀ سالم با برانگیزاننده‌های خشم و پرخاشگری در این کتاب آمده‌اند.

هر چه دامنۀ انتخاب‌های انسان گسترده‌تر می‌شود، خشنودی و رضایت او کمتر می‌شود. این کتاب در تبیین این تناقض و شیوه نویسندۀ کتاب حاضر با تشریح لایه‌هایی از دنیای سرمایه‌داری و مصرف‌گرایی کنونی، پیامدهای مقدر این سبک از زندگی را اضطراب، پشیمانی از انتخاب و در نتیجه ناشادی و افسردگی می‌داند. او بر این باور است که می‌توان از زیر بار سنگین بسیاری از این انتخاب‌های غیر مهم - که مربوط به چیزهای بی‌اهمیت‌اند- رها شد. نویسنده در ادامه می‌کوشد پیشنهادهایی را پیش پای خواننده بگذارد تا از آثار انتخاب‌های نامناسب، که موجب پریشانی فرد می‌شوند، بکاهد.

رنج موضوعی کاملاً طبیعی است و انسان باید بیاموزد چگونه با آن کنار بیاید. نویسندۀ این کتاب خواننده را به این فکر می‌رساند که پیمودن مسیر یک زندگی دلخواه و آموختن اینکه چگونه می‌توان آرزوها را برآورده ساخت، کار آسانی است. این کتاب یاد می‌دهد انسان چگونه خود را از این دام‌ها رها کند و تمام مراحل دستیابی به زندگی سرزنده، بانشاط و ارزش‌محور را با تمرین‌های زیاد آورده‌است. بارزترین بخش کتاب آموزۀ رهایی بخش آن است.

دفاع از خود به شیوه‌ای آرام و بدون پرخاشگری، نیازمند تصحیح بینش و نگرش و آموختن روش‌ها و فنون آن است. کتاب حاضر در شش فصل، به ترتیب شامل «آشنایی با سبک‌های ارتباط، حقوق و مسئولیت‌های جرات‌ورزی، موانع جرات‌ورزی، حیطه‌های جرات‌ورزی، سنجش و اندازه‌گیری، و آموزش فنون جرات‌ورزی» است. این کتاب با توجه به فرهنگ ایران و بر اساس تجربه و تخصص مؤلفان با مراجعان ایرانی تنظیم شده‌است.

کتاب حاضر با رویکرد رشدنگر، ظهور اختلالات را در انسان و در دوران کودکی و نوجوانی بررسی می‌کند و خطرات و عوامل مؤثر بر فرآیند و مسیرهای رشدی را با لحاظ‌کردن بافت اجتماعی فرهنگی خانواده، توصیف و بیان می‌کند. انواع اختلالات، اعم از رشدی، مخل و مصرف مواد، هیجان و تفکر، و اختلالات مرتبط با سلامت، هر کدام در یک فصل از کتاب بررسی شده‌اند. بیان اهداف و خلاصۀ هر فصل، اصطلاحات کلیدی، تمرین‌های تفکر انتقادی، و پرسش‌های چندگزینه‌ای و نگارشی، مخاطبان را در فهم مطالب کمک می‌کنند.

نویسندۀ این کتاب اضطراب را اصلی‌ترین موضوع روان‌شناسی می‌داند. بررسی منشأ اضطراب، وارسی نگاه فیلسوفان، روان‌شناسان، وزیست‌ـ‌شناسان و متخصصان علوم اعصاب، و سیر تحول آن در نوع انسان و نیز در گسترۀ زندگی فردی و اجتماعی او، از جمله مباحث این کتاب هستند. اضطراب آشکار و پنهان، بهنجار و نابهنجار، اضطراب جمعی و نشانه‌‌ها و چگونگی بروز آن، تحلیل و تبیین رویکردهای روان‌شناختی و دست آخر ارائۀ نتایج پژوهش‌ رولومی در خصوص زنان مجرد و سرانجام پیشنهاد نظریه‌ای منسجم در خصوص اضطراب، عنوان‌های فصل‌های کتاب هستند.

در رابطۀ بین مراجع و درمانگر، می‌توان بر درک چارچوب تکاملی چالش‌های مراجعان بیشتر تمرکز کرد. نویسندۀ این کتاب ابعاد علمی و متنوع و چگونگی درمان مبتنی بر شفقت را به طور کاربردی برای درمانگران شرح می‌دهد. خاستگاه موضوعات اساسی، نقش درمانگر، نقش تکامل در شکل‌گیری مغز، درک احساس‌ها، پرورش ذهن‌آگاهی، تمرین خودِ چندگانه و شکل‌گیری اجتماعی، عنوان‌های فصل‌ها هستند.

در هر کلاسی معمولاً چند دانش‌آموز در امتحانات و آزمون‌ها بهتر عمل می‌کنند. نویسندۀ کتاب حاضر علت موفقیت این افراد را بالابودن سطح تحصیلی نمی‌داند، بلکه آن را اطلاعات و مهارت‌های ویژه‌ای می‌داند که افراد در این زمینه دارند. مخاطب این کتاب با این دانش‌‌ها و مهارت‌ها آشنا می‌شود و می‌آموزد چطور با تأمین سلامت مغز، اصلاح عادت‌های ذهنی و برنامه‌ریزی و رقابت، تمرکز، مطالعۀ صحیح و دوری از عوامل کاهندۀ توان مغز، پیشرفت تحصیلی بهتری داشته‌باشد.

روان‌شناسی اسلامی، افزون بر استفاده از تحقیقات تجربی دانشمندان، از منابع معرفتی متصل به منبع وحی و دیدگاه بزرگان دینی نیز استفاده می‌کند. نویسندگان کتاب حاضر کوشیده‌اند علاوه بر بیان دیدگاه‌ها و نظریات متخصصان روان‌شناسی جدید، به روان‌شناسی تحولی در اسلام بپردازند که با رشد کودک و نوجوان و جوان ارتباط دارد. تعریف روان‌شناسی تحولی، ابعاد رشد دورۀ کودکی، روان‌شناسی رشد دورۀ نوجوانی، سلامت روانی در دورۀ بلوغ و اولویت‌های مراحل رشد طبق روایات، از جمله مباحث کتاب هستند.