سرگذشت‌نامه‌ها

این کتاب زندگی «میثم تمار» است. او در نوجوانی اسیر شده و به زنی به نام «ماجده» فروخته می‌شود که شوهرش در جنگ با ایرانیان ناپدید شده است. ماجده نام پسر نوجوان را «سالم» می‌گذارد و با گذشت زمان و آرام‌آرام، نگاه‌های نفرت‌انگیزش به سالم کم می‌شود و رنگ می‌بازد. با گذشت روزها، سالم با اینکه حرف‌های ماجده را نمی‌فهمد؛ ولی متوجه لحن مادرانه او می‌شود. روزی که چادرها آتش می‌گیرند، سالم خود را به دل آتش می‌زند تا ماجده و پسر کوچکش را نجات دهد. او در مقابل چشمان شگفت‌زده مردم، همراه ماجده و پسر ک، از آتش بیرون می‌آید. آری سالم آن‌ها را نجات داده است؛ اما او یک جوان عجم است!

«آنچه برای نوجوانان و جوانان این زمان ضروری به نظر می‌رسد، آشنایی با افکار ، ایده‌ها، رشادت‌ها و نیز شیوه و سبک زندگی شهیدان است.» این کتاب حاوی چکیده مقالات دانش‌آموزان دبیرستان دوره اول «شاهد معرفت» در طرح سرگذشت‌پژوهی (شهید‌پژوهی، ایثارپژوهی) است. نگاهی به زندگی، وصیت‌نامه و ویژگی‌های اخلاقی شهیدان «محمدرضا ایزدی»، «حسین توفیقی»، «ناصر کاظمی»، «احمد متوسلیان»، «حسن باقری»، «علی صیاد شیرازی» و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه از اهداف کتاب است.

کتاب حاضر شامل دو بخش می‌شود. بخش نخست که زندگی‌نامه شهدای منا بوده، با تکیه بر اسناد و روایات مستند خانواده‌های این شهدا نوشته شده است. بخش دوم درباره شهدای جنگ تحمیلی و مدافع حرم است. این بخش را دانش‌آموزان نوشته‌اند که حاوی چکیده مقالاتی درباره شهیدان است. همچنین در این بخش علاوه‌بر ذکر چکیده مقاله، تصویر هر شهید و خلاصه‌ای از زندگی‌نامه آن‌ها آورده شده است.

نویسنده در این جلد از مجموعه "چه کسی بود؟" زندگی “گالیله” را شرح می‌دهد. این کتاب در قالب داستان و تصویر در ده فصل برای نوجوانان و جوانان تألیف شده است. "از تولد گالیله تا ثبت‌نام در دانشگاه"، "اختراع ترازویی برای وزن کردن اجسام در هوا و آب"، "اختراع پرگار هندسی و نظامی"، "انتشار کتاب پیام‌آور ستارگان"، "کشف چهار قمر سیارۀ مشتری" و "انتشار کتاب گفتگو دربارۀ دو منظومۀ بزرگ جهانی" از جمله کارها و اتفاق‌های زندگی "گالیله" است. در انتهای کتاب زندگی "گالیله" در یک نگاه و به صورت فهرست‌وار آمده است.

"پابلو پیکاسو" در طول زندگی طولانی‌اش شاهد دو جنگ جهانی، اختراع برق، تلفن، رادیو و تلویزیون، سینما، اتومبیل و هواپیما بود. پیکاسو آثار هنری زیادی خلق کرد، او نقاشی می‌کشید، پوستر و کلاژ درست می‌کرد، مجسمه‌هایی از سنگ، فلز و سرامیک می‌ساخت. نویسنده در کتاب حاضر، در قالب داستان زندگی پیکاسو را شرح می‌دهد. کتاب در 9 فصل دوران کودکی، نوجوانی، جوانی، زندگی در پاریس، نقاشی‌های هولناک، ازدواج، جنگ و صلح، سفالگری و سال‌های آخر عمر او را بیان می‌کند.

مطالعۀ زندگی‌نامۀ مشاهیر مورد توجه بسیاری از افراد به ویژه نوجوانان و جوانان است. نویسنده در کتاب حاضر با نگاهی داستان‌گونه و با ارائۀ اطلاعاتی دقیق به شرح زندگی "آیزاک نیوتن" پرداخته است. در هر صفحه برای شرح داستان از تصاویر ساده استفاده شده است. نیوتن چه کسی بود، پسرکی تنها، دانشگاه کمبریج، تلسکوپ شگفت‌انگیز، کتاب بزرگ نیوتن، قوانین حرکت و ... از مباحث مطرح شده در این کتاب است.

«ژاک» از کودکی عاشق آب بود. او به این فکر می‌کرد که چرا کشتی‌ها در آب شناورند و چرا سنگ‌ها و صخره‌ها در آب فرو می‎روند و... . او رویای روزی را در سر می‌پروراند که بتواند زیر آب نفس بکشد. سرانجام او دستگاه تنفس غواصی را اختراع کرد و کیلومترها در آب پیش رفت. پس از آن ژاک بیشتر عمرش را صرف ساختن فیلم‌هایی درباره دریا کرد و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان برای اولین‌بار با شگفتی‌های دریاها و اقیانوس‌ها آشنا شدند.

«هلن کلر» در نُه ماهگی بینایی و شنوایی‌اش را از دست می‌دهد؛ اما به کمک معلمی که خود ضعف بینایی دارد، می‌تواند به مشکلاتش غلبه کند. هلن خیلی زود خواندن خط «بریل» را یاد می‌گیرد و به مدرسه راه پیدا می‎‌کند. سال‌ها بعد وارد دانشکده مدرسه بانوان «کیمبریج» می‌شود و زندگی‌نامه خود را منتشر می‌کند. هلن بعد از فعالیت‌های فراوان در زمینه‌های حقوق زنان، کنترل تولد، آزادی‌های مدنی و عدالت برای سیاهپوستان امریکا، مدال آزادی ریاست‌جمهوری را دریافت می‌کند.

«هلن کلر» در نوزده ماهگی در اثر بیماری بینایی و شنوایی خود را از دست داد. او تا پنج سالگی راه‎های پیش‌افتاده‌ای برای ارتباط برقرار کردن داشت؛ اما بعد از آن برای هلن ارتباط با دیگران هر روز سخت‌تر شد تا اینکه پدر و مادرش برای او معلمی به نام «آن سالیوان» انتخاب کردند و بعد از آن همه چیز تغییر کرد. در مدت کوتاهی، هلن توانست خواندن خط بریل را یاد بگیرد. سال‌ها بعد او وارد دانشگاه هاروارد شد و برای تغییرات اجتماعی جنگید. او کمک کرد تا زن‌ها حق رای را به دست آورند و جزو اولین حمایت‌کنندگان انجمن ملی پیشرفت رنگین‌پوستان بود. امروز انجمن آمریکایی نابینایان و سازمان جهانی هلن کلر، کمک به نابینایان و مردم گرسنه را ادامه می‌دهد.

«آلبرت» از کودکی متفاوت و عجیب، غریب بود. او همه کارها را به روش خودش انجام می‌داد. آلبرت ساعت‌ها به قایق کوچکش که در سطل آب شناور بود، خیره می‌شد و فکر می‌کرد تا اینکه روزی پدرش یک قطب‌نما به او داد. قطب‌نما تاثیر عمیقی روی آلبرت گذاشت. وقتی آلبرت دوازده ساله شد، انواع مسئله‌های ریاضی را حل می‌کرد و در پانزده سالگی درباره حسابان صاحب‌نظر شد. «آلبرت اینشتین» سرانجام با ارائه نظریه «نسبیت» جایزه نوبل فیزیک را دریافت کرد.