آموزش ابتدایی

یادگیری یکی از فعالیت‌های مغز است که در آن تقریبا تمام مغز درگیر است. این کتاب مشتمل بر ده پروژه یادگیری است که در آن‌ها دانش‌آموزان از طریق برخورد با مسائل واقعی از دانش مربوط به حوزه علوم، ریاضی، طراحی، هنر، خواندن و .. بهره می‌گیرند و راه‌حل‌هایی برای حل مسائل ارائه می‌دهند. ایده اصلی این پروژه‌ها دربارۀانرژی‌های پاک است. جدول‌هایی در ابتدای هر فصل به طور کامل عنوان فعالیت، مقاطع تحصیلی، زمان پیشنهادی، اهداف یادگیری و منابع، مواد و وسایل مورد نیاز را تشریح کرده است. سپس گام‌های اجرا بیان شده است و کاربرگی برای فعالیت دانش‌آموز گنجانده شده است.

موضوع کلاس‌های چندپایه بحث همیشگی دورۀ آموزش ابتدایی بوده است. کتاب حاضر اطلاعات مفصلی را دربارۀ چندپایگی دربردارد. در ابتدا کلاس چندپایه را تعریف و فرصت‌ها و محدودیت های آن را برمی‌شمارد. سپس نکات برنامه‌ریزی آموزشی کلاس‌های چندپایه، نحوۀ تنظیم جدول‌های هفتگی، مدیریت زمان و نقش معلم، قوانین و مقررات سامان‌دهی گروه‌های یادگیری، سازمان‌دهی محتوا، طرح برنامۀ درسی و شبکۀ مفهومی درسی چندپایه را به تفصیل توضیح می دهد.

"نیمکت پیر" دیگر خیلی کار کرده بود و زمان بازنشستگی‌اش فرا رسیده بود. یک روز "بابای مدرسه" آمد و او را به جنگل برد تا بقیۀ عمرش را آن‌جا بگذراند. چند روز اول در جنگل به نیمکت پیر خیلی خوش گذشت. او فقط می‌خورد و می‌خوابید. اما بعد از مدتی دلش برای مدرسه تنگ شد. آهسته با خودش گفت: بابا آب داد. بابا نان داد. یک‌دفعه تمام جنگل ساکت شد. پرنده‌ها آواز نخواندند، درخت‌ها برگ‌هایشان را تکان ندادند. همه آمدند و دور نیمکت پیر جمع شدند تا...

کتاب درسی منبع اصلی آموزش به شمار می‌رود و به همین جهت تحلیل محتوای آن به منظور کمک به رفع ضعف‌ها و موانع یادگیری، لازم و ضروری است. کتاب حاضر در 9 فصل ابتدا دربارۀ محتوای کتاب‌های درسی و نقش مهم آن‌ها توضیحاتی می‌دهد. سه فصل بعدی کتاب «تحلیل محتوای ارتباطی»‌ است و چهار فصل بعد «تحلیل محتوای توصیفی». هر فصل مثالی از تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی را پی‌ می‌گیرد و در انتهای آن مطالبی با عنوان «کاربرد بیشتر» ارائه شده‌اند. همچنین، در هر فصل، مباحثی که جنبه‌های نظری نمونۀ تحلیل‌شده را پوشش می‌دهند، در کادر قرار گفته‌اند. فصل آخر کتاب جمع‌بندی هفت مدل تحلیل محتوای فصل‌های قبلی است که به صورت زبان‌شناختی و گرافیکی ارائه شده‌است.

دورۀ ابتدایی زمان شکل‌گیری شخصیت و رشد فرد است و برنامۀ درسی باید زمینۀ تفکر را در کودک این سن ایجاد کند. کتاب حاضر در همین زمینه و در چهار فصل تدوین شده‌است. ابتدا مفهوم و ماهیت تفکر از دیدگاه‌های گوناگون و دیدگاه دبونو و سپس چگونگی آموزش و پرورش تفکر در برنامۀ درسی ملی مطرح شده‌اند. در فصل سوم نیز چگونگی طراحی برنامۀ درسی و جایگاه تفکر مبتنی بر نظریۀ دبونو (تفکر جانبی، شش‌ کلاه تفکر و ابزارهای کورت) با توجه به عناصر چهارگانۀ برنامۀ درسی (اهداف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی) آمده است.

آشناکردن معلمان کلاس‌های چندپایه با طراحی آموزشی با رویکرد تلفیقی و بهره‌برداری از نمونه‌های تدوین شده از جمله اهداف کتاب حاضر است. در ابتدا گزارشی از اقدامات عملیاتی و بسترسازی‌های صورت‌گرفته در دفتر آموزش دبستانی آمده‌است. در فصل دوم چیستی چرایی روش تدریس نوین با رویکرد تلفیقی تشریح می‌شود. در فصل سوم برخی از روش‌های نوین تدریس با رویکرد تلفیقی و نمونه‌هایی از آن‌ها را می‌توان دید و در فصل آخر نمونه سناریوهای آموزشی اعضای شورای مرکزی مدرسان کشوری معرفی شده‌اند.

خوش خطی یعنی نوشتن حروف و کلمات با رعایت نکات و اصول زیبانویسی. کتاب حاضر می‌کوشد به مخاطب کمک کند نوشته‌هایش را خوش خط‌تر و تأثیرگذارتر بنویسد. نویسنده محتوای تمرین‌ها را در قالب بیست هفته و متناسب با سطح آموخته‌های دانش‌آموزان سال چهارم دبستان تنظیم کرده ‌است. یعنی کلمات را مطابق آموخته‌های این سن انتخاب کرده‌است. او از هنرجو می‌خواهد با صرف روزی 15 دقیقه و انجام تمرین‌های سرمشق‌ها، بکوشد خطی بهتر و نیکو داشته باشد.

توجه به آموزش و پرورش در دورۀ ابتدایی مهم است، زیرا شروع آموزش و تعلیم از این زمان صورت می‌گیرد. کتاب حاضر نگاهی دارد به آموزش و پرورش ابتدایی. نویسنده خود معلم باتجربه‌ای است و موضوعات را تحت این عنوان‌ها خلاصه کرده است: هدف، معلم، دانش‌آموز، پرورش ارزش‌ها، ارزیابی نیروی یادگیری، ارزشیابی، گزارش به اولیای دانش‌آموز، مشاوره و راهنمایی تعلیماتی، روش‌ها، جمله‌نویسی، نقاشی و تعلیمات اجتماعی.

درس فارسی از درس‌های اساسی دورۀ ابتدایی است و کتاب حاضر در پاسخ به نیازهای دانشجویان، زبان‌آموزان و معلمان فارسی این دوره تدوین شده است. این اثر پنج فصل دارد. موضوع‌های فصل‌ها عبارت‌اند از: قلمرو دانش برنامه‌ریزی درسی و ارتباط برنامۀ درسی زبان‌آموزی با این حوزه، زبان و مهارت‌های زبانی شامل کاربردی‌ترین مطالب در خصوص آموزش مهارت‌های زبانی، مراحل رشد زبانی از کودکی تا دبستان و ویژگی‌های کودکان دبستانی و نظریه‌های یادگیری، دیدگاه‌های یاددهی یادگیری و مهم‌ترین روش‌های تدریس در آموزش زبان فارسی، و ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی.

از پیچیده‌ترین و سخت‌ترین جنبه‌های آموزش مهارت‌های زبانی به مبتدیان، یاددهی یادگیری مهارت‌های زبانی خواندن، نوشتن و روابط محاسباتی است که نقش نمادهای خطی و نوشتاری را دارند. در کتاب حاضر تلاش بر این است که با استفاده از راهکارهای ساده و دوست‌داشتنی، هوش نوآموزان تقویت شود و از راه بازیِ نقاشی، پیش‌نیازهای لازم برای آمادگی نوآموزان در جهت یاددهی یادگیری این موضوع فراهم شود. این کتاب در واقع راهنمای اولیا و آموزگار است در آموزش مهارت‌های پایه به دانش‌آموزان اول ابتدایی.