ادبیات کودکان

مادربزرگ در خانه سالمندان زندگی می‏‌کرد. روزی به شهر رفت و تا ظهر به دنبال نخ و کاموا‌های رنگی گشت و موقع برگشت، به قشنگ‎ترین لباس دنیا فکر کرد. مادربزرگ فکر کرد قشنگ‌ترین لباس دنیا شاید لباسی ساده با یقه خرگوشی و دامن چین‌دار باشد یا لباسی با آستین حلقه‌ای و پاپیونی بزرگ؛ اما نه! قشنگ‌ترین لباس باید جور دیگری باشد! مادربزرگ تمام هفته را سخت کار کرد و عید نزدیک شد. او لباس را همراه نامه‌ای را برای نوه‌اش پست کرد. در نامه نوشته بود... . شایان ذکر است که کتاب تصویری است و بخشی از داستان را تصاویر روایت می‏‌کنند.

داستان حاضر درباره حفاظت از محیط زیست و یوزپلنگ‌‌های ایرانی است. بچه‌پلنگ با مادرش به گردش می‎رود که ناگهان مادرش با ماشین تصادف می‎کند، درحالی‌که تابلوی وجود پلنگ در منطقه، کنار جاده نصب شده است! او همه‌جا را می‎گردد، شاید مادرش را پیدا کند. او تشنه، گرسنه، خسته و خیلی ترسیده است. وقتی بچه‌پلنگ‎ در گوشه‌ای به خواب می‎رود، شخصی او را به دام می‎اندازد؛ اما محیط‌‌بان، او را دستگیر می‏‌کند و بچه‌پلنگ را با خود به منطقه حفاظت شده می‌برد. او آنجا یکی مثل خودش را می‎بیند!

شتری به همراه دوستش، الاغ، بار نمکی را به جایی می‎بردند، الاغ به دلیل سنگینی بار، به شتر پیشنهاد کرد که در رودخانه بنشیند تا مقداری از نمک‌ها در آب حل شود و بارش سبک‌تر شود. شتر نپذیرفت؛ اما الاغ با راهنمایی خرگوشی که در همان حوالی با آن‌ها آشنا ‎شده بود، با بارش در آب ‎نشست و... . این داستان نکته مهمی را به کودکان یادآوری می‎کند و آن اینکه با تقلب کردن و زیرپا گذاشتن وجدان و صداقت کاری نمی‎توان به نتیجه مطلوب رسید!

موش‌کوچولوی خاکستری آن‌قدر ریزه‌میزه بود که خواهرها و برادرهایش با او بازی نمی‎کردند. موش‌کوچولو هم سعی می‏‌کرد در کتابخانه خودش را سرگرم کند! روزی که هوا خیلی‌خوب بود، موش‌های خاکستری تصمیم گرفتند بیرون از خانه بازی کنند و موش‌کوچولو آن‌قدر اصرار کرد تا خواهرش دلش سوخت و قبول کرد که او هم همراه آن‌ها باشد؛ ولی فقط همین یک‎بار!... . بچه‌ها آن‌قدر سرگرم بازی شدند که متوجه نشدند هوا تاریک شد و آن‌ها خیلی از خانه دور شده‎اند. حالا باید چه کار کنند؟ فقط موش‌کوچولو راه‎حل را می‎داند!

موش‌کوچولو برای دیدن پسرعمویش، «قهرمان»، راهی قصرِ شیر می‎شود. او می‎خواهد مانند پسرعمویش در قصر کار کند و زندگی راحتی داشته باشد؛ چون پیدا کردن غذا، به خصوص در فصل زمستان، بسیار سخت است. موش‌کوچولو همراه قهرمان، سینی پر از غذا را به اتاق سلطان می‌برد و ظرف سالاد را جلوی شیر می‎گذارد؛ ولی شیر فریاد می‏‌کشد که سالاد را با سس مخصوص شیر مگس می‎خواهد! و موش‌کوچولو با تعجب می‎پرسد: «شیر مگس؟ ». او نمی‎داند که در قصر هیچ‌کس اجازه سوال کردن ندارد. فقط باید بگوید: «چشم قربان»، «بله قربان» و... .

موش‌کوچولو دندان‌پزشک جنگل است و در حال معاینه دندان خرگوشک. دندان خرگوشک خراب شده است. موش‌کوچولو به او می‎گوید باید هرشب مسواک می‎زدی و نباید چیزهای سفت را با دندانت می‎شکستی. موش‌کوچولو با انبر، دندان خراب خرگوشک را می‎کشد و پنبه‎ای جای آن می‎گذارد و سفارش می‎کند که تا دوساعت چیزی نخورد. وقتی خرگوش می‎رود، موش‌کوچولو برای ناهار، چند لقمه نان و پنیرمی‎خورد، بعد چندتکه شکلات و آخر هم یک پسته شور دربسته! او با دندانش پسته را فشار می‎دهد، فشار می‎دهد و ناگهان، «آخ»، دندانش می‌شکند! حالا چه کسی می‌‏تواند دندان او را خوب کند؟

پرستوها آماده کوچ کردن هستند. رهبر آن‎ها «نوک‌دراز»، پیر و بیمار است و حالا قبل از حرکت، باید رهبر دیگری انتخاب شود. دو پرستو داوطلب رهبری هستند، «سرخ‌بال» و «تیزدَم». همه سرخ‎بال را دوست دارند. او پرنده‎ای راستگو و عادل و زرنگ است؛ اما تیزدَم، کمی عجول و عصبانی است. همه‌پرسی برگزار می‎شود و تیزدَم انتخاب می‎شود! او تصمیم می‎گیرد پرستوها به طرف غرب حرکت کنند، درصورتی‌که سرخ‌بال معتقد است باید به طرف جنوب بروند. سرانجام بنابر تصمیم رهبر گروه، همه به سمت غرب حرکت می‌کنند؛ اما... .

بچه‎های «مَنزَکی‌ها»، حرف بزرگ‌ترها را گوش نمی‌کنند و تبدیل می‌شوند به آدم‎های قدکوتاه با دماغ‌های بزرگ، کله صاف و شکم‌های برآمده! آن‌ها روستایشان را ترک می‎کنند و به جنگلی در دوردست می‎روند. در نزدیکی جنگل، پیرمردی به نام «بابادانا» زندگی می‏‌کند که راه درست را به منزکی‌ها نشان می‎دهد. آن‎ها سعی می‎کنند ارزش‌های اخلاقی را یاد بگیرند؛ البته کار آسانی نیست. آن‌ها صرفه‌جویی، رعایت کردن حق همسایه و... را یاد می‎گیرند؛ اما زمستان سرد و سخت با خودش قحطی می‎آورد! آیا منزکی‎ها آماده مقابله با قحطی هستند؟

در این کتاب ۲۶ قصه به گونه‌ای طراحی شده است که کودک، پس از آموختن یازده نشانه الفبا، بتواند بدون کمک دیگران، قصه‎ها را بخواند و آن‌ها را درک کند. این اتفاق برای کودک شش‌ساله مانند فتح دنیایی جدید است و بی‎اندازه اهمیت دارد؛ چراکه برای او اعتمادبه‌نفس، استقلال و شجاعت به ارمغان می‎آورد، عناصری که برای کسب هر موفقیتی لازم و ضروری است. فهرست کتاب نیز بسیار متفاوت، روش کار با این کتاب را برای مربیان و والدین تشریح کرده است، به خصوص که پیام اصلی داستان‌ها حفاظت از محیط زیست است.

یک روز پیش از کریسمس، «پتسون» و گربه سخنگویش، «فیندوس»، کارهای زیادی دارند که انجام دهند؛ اما اتفاق بدی برای پتسون رخ می‌دهد. حالا آن‌ها چطور می‌توانند این همه کار را انجام دهند؟ آن‌ها نه درخت کریسمس دارند، نه گوشت، نه بیسکویت زنجبیلی و نه... . درست همان‌موقع که پتسون و فیندوس ناامید شده‌اند، «اَکسِل» وارد می‌شود. او از موضوع خبردار می‌شود و می‌خواهد کمک کند؛ اما کمک او کافی نیست و آن‌ها هنوز خیلی چیزها کم دارند؛ اما صبر کنید! بعد از چند دقیقه خانم «اِلسا» وارد می‌شود و کلی خوراکی می‌آورد و چند دقیقه بعد، آقای «گوستاوسون» و بعد خانم «اندرسون» و... .