تعلیم و تربیت

تربیت فرزندان و نسل تراز انقلاب اسلامی از دغدغه‌های اصلی والدین و مربیانی بوده است که با ارزش‌های انقلابی آشنا هستند و دغدغه دارند فرزندان‌ و متربیان‌شان در زمانه جنگ شناختی و احاطه رسانه‌ای طواغیت زمان، با الگوی اصیل انقلاب اسلامی که بر مبنای باورهای انسان‌ساز اسلام ناب استوار است، تربیت کنند. کتاب «مثبت 57» مجموعه‌ای از خاطرات و تجربیات والدین و مربیانی است که با دغدغه‌های عمیق، تلاش کرده‌اند تا فرزندانشان را بر اساس ارزش‌های انقلاب اسلامی تربیت کنند. این اثر نه‌تنها به اقدامات و ایده‌های این افراد در زمینه‌ تربیت نسل انقلابی می‌پردازد، بلکه خاطراتی از دوران کودکی و نوجوانی خود آن‌ها را نیز بازگو می‌کند، که چگونه به انقلاب اسلامی دل‌بستند و با آن عجین شدند. این روایت‌ها فرصتی برای تأمل و تفکر در مورد شیوه‌های تربیت دینی و انقلابی فراهم می‌کند.

استاد شهید مرتضی مطهری، ‌ یکی از متفکران معاصر است که با اندیشه‌ای ناب، نظریه‌ای منظوم، فهمی عمیق و قلمی روان حرکت خوبی را برای کاربردی‌سازی معارف اسلامی آغاز نمود. استحکام نظری و توثیق ایشان توسط دیگر اسلام‌شناسان، ما را به لزوم بهره‌گیری از آثار ایشان مطمئن می‌سازد. در این اثر تلاش شده است امتداد اندیشه استاد مطهری به عنوان یک متفکر برجسته در حوزه تربیت پی‌جویی شود و نشان داده شود که مبانی ناب اسلامی در نظام تربیتی چگونه متجلی خواهد شد. این کتاب در 9 فصل به این مهم پرداخته است: مدار فطرت و تربیت، مدار روش و ارزش، مدار ظاهر و باطن، مدار دین و شخصیت، ‌ مدار تکامل و تعادل، مدار آزادگی و بندگی، مدار تفاوت و عدالت، مدار خانواده و تربیت و مدار فرهنگ و تربیت.

برای دانستن مسیر تربیتی علما و دانشمندانی که علاوه بر کسب علم و دانش، با زمانه‌شناسی و بصیرت، تاریخ‌ساز شده و به عنوان الگوی شاخص به نسل امروز معرفی می‌شوند، ضروری است محیط تربیتی ایشان که سبک زندگی آن‌ها را ساخته است، مورد بررسی قرار گیرد. کتاب «ایام تحصیل» که روایتی از دوران طلبگی سیدموسی‌ صدر را ارائه می‌دهد، روایتی مستند و روشمند برای شناخت نهاد اجتماعی مؤثر و مهمی به نام حوزه است. در فصل اول کتاب به پیشینه و سوابق حوزوی خانواده سیدموسی صدر پرداخته و فصل دوم، با تکیه بر روایات و اطلاعات فصل اول، نوعی وقایع‌نگاری از زمانه تحصیل و طلبگی سیدموسی است، که با روایتی خنثی و غیرتمجیدی، ربط و نسبت سیدموسی با اشخاص، جریان‌ها، حوادث و اتفاقات مهم هر دوره نشان داده شده است. این کتاب برای دغدغه‌مندان علوم اسلامی، محافل فرهنگی و علاقه‌مندان به گفتمان‌های انسان‌محور بسیار مفید است.

روش انتقال معارف دین به کودک و نوجوان، در اثرگذاری این معارف بر آنان نقش بسزایی دارد. سرنوشت معنوی فرزندان به چگونگی بیان اوامر و نواهی والدین و مربیان بستگی دارد. طبق حدیث شریف امام‌رضا علیه السلام باید معارف دین را زیبا بیان کرد. ایشان فرموده‌اند: «فَإِنَّ اَلنَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلاَمِنَا لاَتَّبَعُونَا» یعنی اگر مردم زیبایی‌های کلام ما را می‌دانستند از آن پیروی می‌کردند. نبود طرح و برنامه علمی و عملی جذاب، بی‌رغبتی کودکان و نوجوانان به معارف دین را در پی دارد و از طرف‌ دیگر، مربیان را در بیان معارف دین با مشکل روبه‌رو می‌کند. کتاب حاضر با هدف ارائه روش‌ها و قالب‌های جدید در بیان معارف دین برای کودک و نوجوان، در نظر دارد به بیان قالب‌های جذاب معارف دین برای کودکان و نوجوانان، شامل شعر و قصه و مسابقه و بازی و ....پرداخته و راه‌های استفاده از هر یک را به مخاطب آموزش داده است.

کتاب "انسان و خدا" نوشته دکتر مصطفی چمران، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های علمی و عرفانی در سال‌های اولیه انقلاب است که در کانون توحید ایراد شده است. این کتاب به بررسی رابطه انسان و خدا، شناخت ابعاد وجودی انسان (جسم، نفس و روح) و بررسی مکاتب بشری و الهی می‌پردازد و در نهایت، مکتب اسلام را معرفی می‌کند.

پدران و مادران و نیز مربیان، باید چه چیزهایی درباره کودکان و نوجوانان بدانند؟ چه شناخت‌هایی به دست آورند تا در تربیت آنان موفق شوند؟ اثر حاضر حاصل هفت گفتار از دانشوران علو‌م تربیتی در مؤسسه فرهنگی توحید قم می‌باشد، این گفتار حاوی نکته‌های ظرفی در موضوعات زیر است: عوامل اکتسابی تربیت، خودشناسی کودکان، پرورش اخلاقی دانش‌آموزان، تربیت وارونه، ویژگی‌های شخصیتی کودک، نقش تعامل خانه و مدرسه و رسانه در گرایش کودکان به نماز.

یکی از نیازمندی‌های اساسی والدین و معلمان در تربیت و پرورش اخلاقی کودکان برقراری ارتباط سالم با آن‌هاست که مهم‌ترین زمینه رشد و پرورش اخلاقی آن‌ها را فراهم می‌کند. بهترین معیاری که بر اساس آن تربیت و کیفیت پرورش اخلاقی کودکان را می‌توان ارزیابی کرد، شبکه ارتباطی اعضای خانواده است. کتاب حاضر نقش ارتباط، روش‌های ارتباط با کودکان و نوجوانان، مراحل شکل‌گیری مقررات اخلاقی در کودکان و نوجوانان و نقش ارزشیابی تحصیلی در شخصیت کودکان را بررسی می‌کند.

خدایی که از همه‌ی آفریدگانش آگاه‌تر و عالم‌تر است و خیر و صلاح بندگانش را بهتر از هرکسی می‌داند، چنین خواسته که ما با رسیدن به سن عقل و رشد، وظایف دینی خودمان را همان طور که او گفته است انجام بدهیم. مسائل مختلف شرعی جزئیات و نکاتی دارد که ما از همه آن‌ها با خبر نیستیم و باید آن‌ها را یاد بگیریم. کتاب حاضر با عنوان «خدا چنین می‌خواهد» با زبانی ساده و همراه نقل داستان به جزئیات و نکات مربوط به احکام دین مرتبط با دختران پرداخته است. آموزش این مطالب به کمک یک مربی محقق می‌شود. اما لازم است که مربیان احکام نیز بدانند که چه مطالبی را چگونه و با چه کیفیتی به نوجوانان بیاموزند. از این رو کتاب حاضر ضمن شرح احکام مختلف، به نکات و ملاحظات آموزشی مربوط به آن مسئله‌ی شرعی اشاره می‌کند که می‌تواند چراغ راه مربیان احکام در این مسیر باشد.

خدایی که از همه‌ی آفریدگانش آگاه‌تر و عالم‌تر است و خیر و صلاح بندگانش را بهتر از هرکسی می‌داند، چنین خواسته که ما با رسیدن به سن عقل و رشد، وظایف دینی خودمان را همان طور که او گفته است انجام بدهیم. مسائل مختلف شرعی جزئیات و نکاتی دارد که ما از همه آن‌ها با خبر نیستیم و باید آن‌ها را یاد بگیریم. کتاب حاضر با عنوان «خدا چنین می‌خواهد» با زبانی ساده و همراه نقل داستان به جزئیات و نکات مربوط به احکام دین مرتبط با پسران پرداخته است. آموزش این مطالب به کمک یک مربی محقق می‌شود. اما لازم است که مربیان احکام نیز بدانند که چه مطالبی را چگونه و با چه کیفیتی به نوجوانان بیاموزند. از این رو کتاب حاضر ضمن شرح احکام مختلف، به نکات و ملاحظات آموزشی مربوط به آن مسئله‌ی شرعی اشاره می‌کند که می‌تواند چراغ راه مربیان احکام در این مسیر باشد.

این کتاب هشمتمین جلد از مجموعه «من دیگر ما» است که در این جلد درخصوص تربیت کریمانه و آثار آن در شخصیت فرزندان سخن گفته شده است. در این کتاب «کرامت و جایگاه آن در تربیت» مورد بحث قرار گرفته و نقش کرامت در تقوا و پرهیزگاری، شیوه برخورد با دیگران، روحیه خدمتگزاری، تعالی درونی و مواجهه با سختی‌ها بررسی شده است. در این کتاب می‌خوانیم:‌ تربیت کریمانه پایه تربیت است و هدف نهایی تربیت کریمانه، تربیتی است که مراقبت درونی فرزندان را افزایش دهد و آن‌ها را نسبت به مراقبت بیرونی بی‌نیاز کند.