تعلیم و تربیت

توجه به جامعه و نیز ساختار آن در هدایت الهی امری است که به واسطه انسان‌ها صفات و روابطشان شکل می‌گیرد. کتاب حاضر مشتمل بر نظرات علامه طباطبایی پیرامون مباحث اجتماعی و ساختار وجودی اجتماع از تکوین و منشأ این تکوین و چگونگی سیر جامعه به سوی کمال است. مباحث کتاب در هفت مرحله مطرح شده‌اند و در خلال آن، از منشأ اختلال‌هایی که جامعه در مسیر هدایت با آن‌ها مواجه است، سخن به میان آمده و لزوم هدایت‌ دینی برای کمال‌یابی خرد انسان تشریح شده است.

این کتاب بازتاب بخشی از مطالعات و پژوهش‌های مختلف در زمینه کاربست آسان ارزشیابی کیفی و توصیفی در دبستان است. استفاده از ابزارهای این نوع از ارزشیابی به عنوان جز جدایی‌ناپذیر فرایندآموزش، نه‌تنها موجب افزایش قدرت کشف مجهولات در دانش‌آموزان می‌شود، بلکه در چارچوب‌های شناختی، عاطفی و روانی ــ حرکتی نیز به نیاز‌های آنان توجه می‌کند.

اخلاق، زبان مشترک همه‌ انسان‌ها با هر جهان‌بینی است و قرآن که کتاب اخلاق و تربیت است، اصول و روش‌های تربیت اخلاقی را با فطرت توحیدی هماهنگ می‌داند. این کتاب، با این نگاه که انسان از منظر قرآن خلیفه و جانشین خداست و با محوریت قرار دادن معارف قرآن، الهی شدن اخلاق انسان را به قدر توان بشری بررسی کرده و مبانی اهداف و روش‌های جدیدی را برای حصول و حفظ آن معرفی کرده است.

نویسنده در این کتاب با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مبانی، اهداف، اصول و روش‌های تربیت عقلانی براساس معارف قرآنی می‌پردازد. در این راستا، تفاوت‌های عقلانیت غربی با عقل‌گرایی از منظر قرآن آشکار و رابطه دین و عقل، عقل و علم و آزادی عقل و علم تبیین می‌شود.

نویسنده در این کتاب با طرح موضوعات رفتاری در روان‌شناسی و بیان آیات قرآنی مربوط به آن موضوعات که حدود 700 آیه هستند، درصدد است موضوع انسان و تربیت را با ره‌جویی از آیات قرآن مجید که همه قطعی و یقینی هستند، واکاوی و راهکارهای روان‌شناسانه قرآنی را در راستای ایجاد رفتار درست انسانی تدوین کند.

این نوشتار مجموعه‌ای از طرح‌ها، برنامه‌ها و شیوه‌نامه‌های مهم و پایدار حوزه پرورشی و فرهنگی است. این برنامه‌ها به ارتقای ظرفیت‌های موجود فرهنگی، آشنایی با مفاهیم قرآنی، افزایش سلامت جسمی و روحی منجر می‌شوند. در معرفی این برنامه‌ها تعریف و شرح فعالیت، اهداف، شیوه اجرا، زمان اجرا، سطح اجرا، افراد تحت پوشش، مستندات قانونی و شیوه ارزشیابی طرح مورد توجه قرار گرفته است.

معلم زمانی می‌تواند در ادای رسالت تعلیم موفق باشد که در تمامی مراتب، چه به لحاظ ظاهری و چه به لحاظ اخلاقی، در حد اعلای خود باشد. در این مطالعه با شرح خصوصیات و ویژگی‌های معلم موفق و توضیح بازتاب آن در رفتار دانش‌آموزان، سعی بر آن بوده است که شخصیت معلم به عنوان یک شخصیت عمیق، پایدار و الگو برای دانش‌آموزان معرفی شود.

کتاب، دریچه‌ای است به سوی جهان شگفت‌انگیز علم و معرفت و مطالعه، راهی است بسیار ساده برای پرورش استعدادهای خدادادی انسان، و آموزش علوم و فنون، او را در مسیر رشد و تکامل راهنمایی می‌کند. در این کتاب به بررسی عوامل مؤثر اقتصادی ـــ فرهنگی در ترغیب دانش‌آموزان به مطالعه منابع غیر درسی پرداخته شده است.

یکی از مشکلات رایج در مدارس ابتدایی، غیبت دانش‌آموزان از کلاس‌های درس است که ناشی از دو مشکل مدرسه‌هراسی و مدرسه‌گریزی آن‌هاست. نویسنده سعی کرده است که ضمن بررسی این موضوع، راهکارهای عملی و درمانی برای راهنمایی والدین و آموزگاران ارائه کند.

کتاب شامل نتایج اقدام‌پژوهی در موضوع بی‌میلی و یا ننوشتن تکالیف شب دانش‌آموزان است. در این نوشتار به ارزیابی دقیق عملکرد آموزگاران درباره تعیین تکالیف برای دانش‌آموزان و چگونگی نحوه بررسی این تکالیف و بررسی تأثیر انواع تکلیف در یادگیری پرداخته می‌شود.