کودک و نوجوان

خرس‌های قطبی لایه ضخیمی از چربی دارند که آن‌ها را گرم نگه می‎دارد. این لایه از خرس‌های قطبی در هوای سرد و یخبندان، حتی زمانی که در آب‌های یخ‌زده شنا می‎کنند، محافظت می‎کند. در قطب غذای زیادی وجود ندارد و تعداد کمی از حیوانات و گیاهان می‏‌توانند آنجا زندگی کنند. به دست آوردن غذا برای یک خرس قطبی، زمانی که خرس‌های قطبی گرسنه زیادی اطرافش نباشد، راحت‌تر است. آن‌ها بچه‌هایشان را در لانه‌هایی پنهان و دنج در زیر برف به دنیا می‎آورند. خرس‌های قطبی... .

کتاب حاضر درباره گوریل‌هاست و به سوالات بسیاری پاسخ می‎دهد. ازجمله اینکه چرا گوریل‌ها تخم نمی‎گذارند؟ پاسخ این پرسش این است که چون آن‌ها پستاندار هستند و بچه‎های خود را زنده به دنیا می‎آورند. بچه‌گوریل در سه سالگی راه می‎افتد. دُمِ گوریل‎ها دراز نیست، زیرا آن‌ها جزء آدم‌نماها هستند، نه میمون‌ها. گوریل‌ها دست‌ها و پاهای بلندی دارند و می‎توانند هرچیزی را به دست آورند. گوریل‌ها حیواناتی خونگرم و اجتماعی هستند و دسته‌جمعی زندگی می‌‏کنند. آن‌ها... .

در بهار خورشید مدت زمان بیشتری در روز می‌تابد، هوا و خاک گرم می‎شوند و شرایط مناسبی را برای رشد گیاهان آماده می‎کنند. پیاز گل‌هایی مانند نرگس و سنبل در تمام طول سال زیر خاک می‎ماند و در بهار جوانه‌هایشان از خاک بیرون می‎آید. جوانه‌ها رشد می‎کنند و تبدیل به گیاه می‎شوند. تابستان بهترین زمان رشد برای گیاهان و گل دادن آن‌هاست. نور خورشید به گیاهان کمک می‏‌کند تا غذای مخصوص خودشان را بسازند. گل‌ها دانه تولید می‎کنند و گرد پودر مانند مخصوصی دارند که «گرده» نامیده می‎شود... .

این کتاب درباره ماشین شگفت‌انگیزی به نام «مغز» است. داخل سر و پشت چشم، مغز وجود دارد که سطح آن پر از چروک است. جمجمه که از استخوان درست شده است، برای محافظت از مغز ساخته شده است. مغز دو بخش دارد. نیمه راست، همه کارهای نیمه چپ بدن را انجام می‎دهد و نیمه چپ، همه کارهای راست بدن را. ساقه مغز در طول گردن پایین می‌‏رود و وظیفه آن حمل مقدار مناسب و کافی از خون و هوا به سمت بالا و مغز است. حیوانات هم مغز دارند و... .

درون بدن انسان، سیستم جالبی قرار دارد، به نام اسکلت که از تکه‌های سفید و محکمی که سرِ هم شده‌اند، به وجود آمده است. به این تکه‌ها «استخوان» می‎گوییم. وظیفه بعضی از استخوان‌ها محافظت از اعضای نرم و ضربه‌پذیر بدن، مانند ریه‎ها و قلب است. ستون استخوانی که از پشت بدن بالا آمده است، «ستون فقرات» نامیده می‌شود. استخوان‌ها شکل‎ها و اندازه‎های مختلفی دارند. حیوانات نیز به استخوان نیاز دارند... .

کتاب حاضر درباره عضو هیجان‌انگیز بدن، چشم، است. چشم‌ها در جلوترین قسمت سر قرار دارند؛ چون بهترین قسمتی است که می‎توان همه‌جا را خیلی خوب دید. بعضی از حیوانات دوطرف سرشان چشم دارند تا بتوانند به راحتی هرچیزی که می‎خواهد آن‌ها را بگیرد، ببینند. قسمت رنگی چشم، «عنبیه» نام دارد و نقطه سیاه وسط چشم، «مردمک» که اندازه آن با شدت نور تغییر می‎کند. گاهی اوقات کودکان بیماری تنبلی چشم پیدا می‌‏کنند و... .

این کتاب از مجموعه کتاب‌های «شناخت سنگ‌ها» است و «فسیل‌ها» نام دارد. نویسنده ابتدا درباره فسیل‌های شگفت‌انگیز توضیح می‎دهد؛ سپس جاهایی را معرفی می‌کند که می‌توان فسیل پیدا کرد. همچنین درباره چگونگی شکل گرفتن فسیل‌ها صحبت می‎کند و سپس از سوخت‌های فسیلی می‎گوید. اکثر فسیل‌های یافت شده، جانورانی هستند که در اقیانوس زندگی می‏‌کردند. شرایط برای محافظت و نگهداری فسیل در اقیانوس‌ها، بهتر از روی زمین است. وقتی جانوران و گیاهان می‌میرند، در اعماق اقیانوس‌ها غرق و در گل و لای کف اقیانوس مدفون می‎شوند و... .

طبیعت ما را با حواسی مجهز کرده است که از طریق آن‌ها می‎توانیم پدیده‌های پیرامون خود را درک کنیم. هریک از این حواس، زندگی ما را تواناتر می‎سازد. مثلاً حس بینایی و حس شنوایی، جامع‌ترین احساس را به ما می‎بخشد. در این جلد از مجموعه کتاب‌های «چرا و چگونه»، بسیاری از این حس‌ها که پایه و اساس پیشرفت‌های مادی و معنویِ بشر هستند و حتی جنبه‌های از نوگرایی و آفرینش هنری را دربردارند، شرح داده می‎شوند. رنگ‌ها می‎توانند دلپذیر و مانند یک صندلی راحتی باشند. این کتاب شرح می‎دهد که ما چگونه از رنگ‎ها متأثر می‎شویم.

بیش از ۲۰۰۰۰ گونه ماهی وجود دارد. آن‌ها متنوع‌ترین شکل‌ها را در میان جانوران مهره‌دار دارند. انسان بخش بزرگی از آب‌ها را آلوده و محیط زیست ماهی‌ها را خراب کرده است. صید بی‎رویه ماهی‌ها هنوز هم ادامه دارد، به ‌طوری که بقای آن‌ها در معرض خطر جدی قرار گرفته است. کتاب حاضر، از مجموعه کتاب‌های «چرا و چگونه»، با نگاهی به انواع ماهی‎ها، نقش و اهمیت این جانوران را در تحول و بقای حیات نشان می‎دهد و سازگاری بدن آن‌ها را با محیط‌های مختلف بررسی می‏‌کند.

پسر جوان پدرش را از دست داده بود و با مادرش زندگی می‎کرد. پسر بیشتر وقتش را با دوستانش می‎گذراند و هیچ کاری نمی‏‌کرد، در عوض مادرش از صبح تا شب کار می‏‌کرد تا خرج زندگی را درآورد. مادر از دست پسر خسته و کلافه بود؛ ولی کاری از دستش برنمی‎آمد. روزی مادر برای خرید به بازار رفت و این کار تا ظهر طول کشید. پسر از خواب بیدار شد و گرسنه بود؛ اما هیچ غذایی در خانه نبود. پسر جوان با خودش فکر کرد از این به بعد باید از خدا بخواهم که روزی مرا بدهد. او به مسجد رفت و... .