مشکلات ویژه یادگیری

بیش فعالی اختلالی است که در آن پرتحرکی، بی‌توجهی و رفتارهای ناگهانی بیشتر و شدیدتر از کودکان دیگر وجود دارد. در این کتاب اختلال«بیش‌فعالی» توصیف می‌شود. چگونگی تشخیص کودک بیش‌فعال از دیگر کودکان بازیگوش، مشخصۀ مبتلایان به این اختلال، دسته‌بندی، انواع و عوارض، تفاوت بیش‌فعالی دختران و پسران، آزمون تشخیص بیش‌فعالی، درمان، راهنمایی‌هایی برای والدین و آموزگاران، و بازی‌ها و تمرین‌هایی برای پرورش دقت در چنین کودکانی، از جمله مسائل کتاب هستند.

کودکانی که دچار ضعف در هماهنگی بدنی هستند، اما در ظاهر رشد طبیعی دارند، نیازمند شناسایی و تقویت هستند. کتاب حاضر شامل پیشنهادهایی کاربردی است و برای والدین، معلمان و درمانگران کودکانی که دچار تأخیر رشد در حوزۀ رشد مهارت‌های حرکتی هستند و این افراد به آ‌ن‌ها خدمات مراقبتی یا آموزشی می‌دهند مفید است. آگاهی از ماهیت مهارت‌های حرکتی، یعنی رشد و تکامل آن‌ها، دریافت کمک‌های تخصصی و اصول کلی مداخله، و نیز راهبردهای درمانی کاربردی و فعالیت‌های مؤثر در خانه و مدرسه از جمله عنوان‌های کتاب هستند.

توانمندی در کنار آمدن با انواع هیجان‌ برای همۀ افراد لازم است. به هنگام ناسازگاری بین فردی و درون فردی، به‌کارگیری روش درمانی کارامدی هیجان روشی مؤثر محسوب می‌شود. کتاب حاضر در 10 فصل موضوعات زیر را دربرگرفته‌است: کارامدی هیجان، آگاهی هیجانی، پذیرش ذهن آگاهانه، موج‌سواری هیجان، رفتارهای ارزش‌مدارانه، تن‌آرامی و خودآرام سازی، تفکرات سازگارانه و پذیرش افراطی، توجه برگردانی و توقف، و کنار هم قراردادن مهارت‌ها.

درصدی از افراد هر جامعه‌ای کودکان با نیازهای ویژه هستند که مسئلۀ اصلی آ‌ن‌ها در جامعه، نه کمبود امکانات و تسهیلات، بلکه نگاه و نگرش منفی و ترحم‌آمیز دیگر افراد جامعه است. این کتاب به طور مفصل و دقیق افراد با نیازهای ویژه را در یازده گروه معرفی می‌کند؛ از جمله: کم‌توانی ذهنی، تیزهوشی، ناتوانی‌های یادگیری، نارسایی توجه-فزون‌کنشی و اختلال‌های هیجانی رفتاری. محورهای اصلی آموزشی، توان‌بخشی، روان‌شناختی و پزشکی هر گروه، بررسی آخرین دستاوردهای پژوهشی و منابع موجود دنیا بحث می‌شود.

نحوۀ تربیت فرزندان همواره از دغدغه‌های والدین بوده‌است. این کتاب در چهار بخش والدین را راهنمایی می‌کند با کودکان خود چگونه رفتار کنند. ویژگی‌های خانواده‌های امروز ایران از جمله بچه‌های دردانه، مادران حساس و پدران گرفتار در بخش اول بررسی می‌شوند. ویژگی‌های مدرسه‌های ایران مثل معضل نمره، معلم کم‌حوصله و مدیر کارپرداز در بخش دوم مطرح شده‌اند. پیامدهای مسائل خانه و مدرسه مثل بدغذایی و بدخوابی، کم‌رویی، و پرخاشگری در فصل سوم آمده‌اند و در نهایت، مهارت‌های زندگی (از جمله: خودآگاهی، همدلی، روابط بین فردی، ارتباط مؤثر و نه‌گفتن) در فصل آخر بررسی شده‌اند.

ارائۀ راهکارهای افزایش دانش و مهارت‌ معلمان برای پاسخ‌گویی به نیازهای ویژۀ کودکان و نوجوانان، و پیشگیری ار ترک تحصیل یا رنج در یادگیری، از جمله اهداف اولیۀ این کتاب محسوب می‌شوند. نویسنده کوشیده‌است، دانش و مهارت‌های لازم برای آموزش و پرورش کیفی همۀ دانش‌آموزان، به‌ویژه دانش‌آموزان دارای نیازهای ویژه، را به مخاطب عرضه کند. نیازهای ویژه در این کتاب به طور کامل تشریح شده‌اند. بهسازی مهارت‌های اجتماعی و پذیرش در گروه هم‌سالان، گسترش مهارت‌های نخستین در خواندن و نوشتن، راهبردهای غلبه بر دشواری‌های خواندن، بهسازی مهارت‌های بیان نوشتاری، هجی‌کردن، محاسبه و حل مسئله، از جمله موضوعات کتاب هستند.

دانشمندان و مخترعان از خانواده‌های فقیر یا متوسط جامعه برخاسته‌اند، ولی به‌خاطر علاقه، اراده، خودباوری، اعتماد به‌نفس، تلاش و کوشش شبانه‌روزی توانسته‌اند با اختراع و اکتشاف، بزرگ‌ترین خدمت را به مردم جهان داشته باشند. کتاب پیش رو یکی از عنوان‌های مجموعه‌ای چند جلدی است و مهم‌ترین زوایای زندگی «هلن‌کلر» را دربرگرفته‌است. هلن در کودکی نابینا و ناشنوا شد، اما با تلاش به چهره‌ای ماندگار تبدیل شد.

چند سالی است که روان‌شناسان هوش هیجانی را در کنار هوش‌شناختی یا همان بهرۀ هوشی به جامعه معرفی کرده‌اند. همان‌گونه که هوش شناختی موفقیت کودک را در تحصیل تضمین‌می‌کند، هوش هیجانی نیز موفقیت او را در تمام زندگی موجب می‌شود. هوش هیجانی چند مؤلفه‌ را مورد توجه قرارمی‌دهد: درون فردی (خودآگاهی هیجانی، ابراز وجود، عزت نفس، خودشکوفایی واستقلال)؛ بین فردی (روابط بین فردی، همدلی و مسئولیت‌پذیری)؛ سازگاری (واقع‌گرایی، انعطاف‌پذیری و حل مسئله)؛ کنترل تنش و استرس (تحمل استرس و کنترل تکانه)؛ خلق و خوی عمومی( خوش‌بینی و شادمانی). کتاب حاضر در قالب فعالیت‌های متعدد می‌کوشد توان کودک را در این موارد بیفزاید.

تشخیص، آموزش و توان‌بخشی افراد استثنایی به آموزش‌ها و مهارت‌هایی نیاز دارد. نویسندۀ کتاب حاضر کوشیده است اطلاعات اساسی مورد نیاز را برای کمک به اهل فن در مسائل توانبخشی استثنایی در این کتاب گردآورد. رویکرد این کتاب درمان به شیوۀ شخص محور است که مهم‌ترین حیطة‌های مورد توجه آن عبارت‌اند از: مدیریت خود، مهارت‌های اجتماعی، شرکت در جامعه و امنیت. نویسنده دیدگاه‌ها و روش‌های مختلف را در هم آمیخته و در 14 فصل به موضوع پرداخته است. «انواع اختلال‌های ارتباطی، ناتوانی یادگیری، عقب ماندگی ذهنی، اختلال‌های رفتاری هیجانی، آسیب‌های شنوایی، بینایی و جسمی، اختلال‌های طیف اتیسم و ناتوانی‌های شدید چندگانه» از دیگر موضوعات این کتاب هستند.

توانایی کودک در احساس، درک و سازمان‌دهی اطلاعات حسی از محیط و بدن را یکپارچگی حسی گویند. این کتاب می‌کوشد در زمینۀ رفتار‌ها و علائم مرتبط با اختلال عملکرد یکپارچگی حسی و مسائل حسی اطلاعاتی به مخاطب بدهد و به طور خاص بر اختلال اتیسم، بیش فعالی ونقص توجه، ناتوانی‌های یادگیری و اختلال دوقطبی متمرکز است. در واقع قصد دارد به مخاطب کمک کند کودکان مبتلا به درجات شدید اختلال عملکرد حسی را تشخیص دهد تا با روش‌ها و مداخلات درمانی به بهبود آن‌ها کمک کند. نویسنده به والدین کمک می‌کند در تصمیم‌گیری ها، اهداف و راهنمایی‌های لازم در زندگی چنین کودکی، از هفت ماهگی تا بزرگ‌سالی، سهیم باشند. در این کتاب، برخی روش‌های مدیریت اختلال عملکرد حسی، اهمیت شناسایی زود‌هنگام، و روش‌ها و مداخلات درمانی قابل اجرا در خانه و مدرسه به بحث گذاشته شده‌اند.