علوم تربیتی

توجه والدین به تربیت مناسب فرزند و نگرانی از نارسایی‌های رفتاری او ضرورت وجود کتاب‌های تربیتی را آشکار می‌کند. این کتاب، ضمن پرداختن به برخی نیازهای تربیتی والدین و فرزندان، به چگونگی بهره‌گیری از امکان بسیار مهمی چون داستان در تربیت فرزندان توجه کرده است. در این کتاب فقط روش‌های تربیتی نیامده‌اند، بلکه نویسنده کگشیده است والدین را متوجه حساسیت موضوع و توانایی‌های فرزندان کند و بر عملی بودن تربیت تأکید ورزد. تربیت به کمک نمایش (آموزش رفتارهای اجتماعی، نگاه در چشم و دور شدن)، و تربیت به کمک تئاتر (اعم از تئاتر عروسکی و غیر عروسکی) از جمله مباحث کتاب هستند.

نویسنده در این کتاب به حساسیتهای مدیران مدارس دربارۀ مسائل تربیتی و آموزشی اشاره می‌کند. مدیریت آموزشی، به ویژه شاخه‌ای از آن که به امور مدارس اختصاص دارد، در زمرۀ علوم میان رشته‌ای طبقه‌بندی شده است. نویسنده با اتکا به تجربۀ سالها حضور در مدارس گوناگون، نکات ریز و درشتی مانند مدیر و نقش راهنمایی، مدیر و نقش او در برنامهریزی و هماهنگی را مورد توجه قرار داده است. ۱۱۱ نکتۀ کتاب در قالب ۱۰ فصل به اضافۀ یک نکتۀ آخر آمده است. هر فصل با مقدمهای کوتاه آغاز میشود و با یک خود‌ارزیابی به پایان می‌رسد.

نویسنده در کتاب حاضر در چهار فصل مباحثی چون نظریۀ نیروی انسانی در مدیریت، راهنمایی‌های علمی برای رفتار با مدیران، عملکردهای اصلی مدیریت و مهارت‌های رفتار با مدیران گوناگون را مطرح می‌کند. در بخش اول، هدف مدیریت، مهارت انسانی، گام‌هایی به سوی قاطع بودن و فهم رفتار را توضیح می‌دهد و در بخش دوم مسئولیت‌های مدیریتی، نقش ارتباط، مکاتبه و مذاکره و موانع ارتباط را بررسی میکند. در بخش سوم و چهارم نیز دربارۀ ده ویژگی کلیدی مدیران، اثربخشی مدیریتی، مدیران سخت و رفتار با آنان سخن می‌گوید.

نویسنده در این کتاب با زبان محاوره و در قالب داستانهایی به دانشآموزان آموزش میدهد که رؤیاهایشان را جدی بگیرند و رشتۀ مناسبی برای تحصیل انتخاب کنند. دانش‌آموزان می‌توانند فعالیت‌های مورد علاقه و ویژگیهای مثبت و منفی خود را در جدول‌های رنگی و تصاویری که در کتاب آمده است، بنویسند. جدول‌هایی هم برای درج ارزش‌های کاری، مشاغل مورد علاقه، مهارت‌ها و توانایی‌های شخصی آنان در کتاب ارائه شده است. رشته‌های تحصیلی و مشاغل با ویژگی‎ها و گرایش‌های حذف شده در انتهای کتاب معرفی شده‌اند.

وجود استرس در زندگی اجتناب‌ناپذیر است. استرس در شکل مفید خود می‌تواند انگیزه‌ای برای حرکت و رقابت سالم باشد اما از آنجا که ممکن است به بروز مشکلاتی بینجامد، باید قدرت مدیریت آن در همه نهادینه شود. نویسنده در این کتاب با ارائۀ مطالب علمی و تصاویر طنزآمیز و گویا، نکاتی را دربارۀ کنترل رفتار و مدیریت استرس بیان می‎کند. کتاب در 33 بخش تدوین شده و حاوی مباحث مختلف با عناوینی چون "خشم خود را با خلاقیت و ابتکار کنترل کنید"، "فقط افکار خوب داشته باشید"، "خودتان را فقط با خودتان مقایسه کنید" و "هر وقت استرس دارید فریاد بزنید"، است.

دربارۀ مطالعه و افزایش کیفیت آن مطالب زیادی گفته‌اند. در کتاب حاضر، معنای مطالعه، روش‌ها و مقدمات آن، گام‌ها و نکات اساسی در مطالعه اولین مطالبی هستند که بیان شده‌اند. سپس تکنیک‌های حضور فعال در مطالعه و تمرکز حواس، برنامه‌ریزی، مراحل آمادگی برای امتحان، تکنیک‌های تندخوانی، عوامل تغذیه‌ای مؤثر در مطالعه، انگیزه و راه‌های بالابردن آن، راه‌های تقویت اعتماد به‌نفس و خودباوری مطرح شده‌اند. کتاب شامل تعدادی نمونه جدول برنامۀ درسی برای مطالعۀ روزانۀ دانش‌آموز به تفکیک رشته و پایۀ تحصیلی است.

این کتاب مجموعۀ قوانین و مقرراتی را برای طراحی یک واحد آموزشی ارائه می‌دهد. بخش اول اطلاعاتی دربارۀ برنامۀ سالانۀ مدیران مدارس از جمله پیش نیازهای مورد نیاز در تدوین برنامه، فرمهای پرکاربرد در نظارت و توصیه‌هایی برای جلسات شورای معلمان ارائه می‌دهد. بخش دوم دربارۀ طرح درس نیمه‌ساخته است که هفته‌های آموزشی، حیطه‌های محتوایی بودجه‌بندی، آزمون‌ها و برگۀ کنترل محتوای درس‌ها را بررسی میکند. بخش سوم در حوزۀ اجرا و عملیاتی‌سازی، یک بسته با عنوان بستۀ مدیریت کلاسی در اختیار مدارس قرار می‌دهد که شامل کارآزمون، کاربرگ و محتوای دیجیتال ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و بسته‌های اوقات فراغت است.

این کتاب مجموعۀ قوانین و مقررات، برای طراحی یک واحد آموزشی است. این کتاب به مدیران، معلمان و کادر اجرایی برای انجام وظایفشان ایده میدهد. برنامۀ سالانه، ویژۀ مدیران مدرسه به همراه تقویم اجرایی، برنامۀ هفتگی و طرح درس از مباحث مطرح در این کتاب است. نویسنده در حوزۀ اجرا و عملیاتی‌سازی، بسته‌ای به عنوان بستۀ مدیریت کلاسی در اختیار مدارس قرار می‌دهد. این بسته با توجه به اسنادی مانند سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش یا برنامۀ درسی مصوب نظام آموزشی تدوین شده است. نویسنده برای پاسخ‌گویی به نیازهای مدارس در جهت اجرا و مراقبت از برنامۀ درسی، از طرح درس‌های نیمه‌ساخته، فرم‌های نظارتی و پرتکرار به همراه محتوای دیجیتالی استفاده کرده است

کتاب حاضر شامل دو بخش است. در بخش اول نحوۀ ارتباط والدین و نوجوانان و ارتباط صحیح بین زن و مرد بررسی میشود. بخش دوم دربارۀ شناخت نیازهای نوجوانان و نحوۀ صحیح برقراری ارتباط معلمان در مدارس است. نویسنده با تکیه بر مبانی روان شناختی و تربیتی و استفاده از رهنمودها و آموزه‌های دینی و سخنان ائمۀ اطهار (ع) محتوای کتاب را تدوین کرده است. او در بخش دوم، مباحثی چون جایگاه معلم، نکات مهم در یک تدریس فعال و موفق و داستان‌های کوتاه پندآمیز برای والدین و معلمان را مطرح کرده است.

نویسنده تجربه‌ها و خاطرات خود از ۲۰ سال خدمت در آموزش و پرورش را در این کتاب جمع‌آوری کرده است. کتاب حاضر در دو فصل تألیف شده است؛ فصل اول نمونه‌هایی است که به تناسب موضوع و به فراخور موقعیت، در کلاس درس دربارۀ آن‌ها صحبت میشود؛ همان حاشیه‌هایی که برای فراگیرندگان از خود درس مفیدترند. همان بخش‌هایی از برنامۀ درسی پنهان برای بچه‌ها که در کتاب درسی وجود ندارد. نویسنده در فصل دوم به حکایت‌ها و حکمت‌هایی اشاره میکند که مرور و بازخوانی آن‌ها میتواند برای معلمان مفید باشد.