ابتدایی

هنگامی که روس‌ها به خاک ایران حمله کرده بودند و شهرهای شمالی را در تصرف داشتند، عباس میرزا با سپاهش شجاعانه در برابر آن‌ها جنگید و پیروزی‌های بسیاری به دست آورد. سپاه ایران‌ توانست باکو را پس بگیرد و روس‌ها را به عقب براند. فتحعلی‌شاه علیه روس با انگلیس متحد ‌شد. عباس‌میرزا با مشورت انگلیس تصمیم گرفت به روس حمله کند؛ ولی با خیانت مواجه ‌شد.

زمانی که کشور انگلیس و هلند، بعضی از جزایر ایران را اشغال کرده بودند، میرمهنا جوان نوزده ساله، با زیرکی و شجاعت، تجارتخانه انگلیس در ساحل بندر ریگ را تصرف کرد و پرچم آن‌ها را پایین ‌کشید. او همچنین به هلندی‌ها که در جزیره خارک مستقر بودند، حمله کرد و کشتی‌های آن‌ها را گرفت.

کشور پرتغال بیش از صد سال پیش جزیره هرمز را اشغال کرد و با وحشتی که در مردم به وجود آورده‌ بود، هرکاری که می‌خواست انجام می‌داد. امام‌قلی‌خان به فرمان شاه‌عباس و با وجود تعداد کم سربازانش، با شجاعت به جزیره هرمز حمله کرد. با اینکه قلعه پرتغالی‌ها بسیار محکم و مجهز بود، آنجا را تسخیر کرد و آن‌ها را شکست داد.

در زمان حکومت سلسله صفوی، امپراتوری عثمانی شهر تبریز را اشغال کرد و ازبک‌ها نیز خراسان را در تصرف داشتند. الله‌وردی‌خان، حاکم شیراز و فرمانده ارتش، با نقشه‌ای زیرکانه همراه شاه‌عباس، پس از آزاد کردن شهرهای خراسان و با برنامه‌ریزی دقیق، سربازان عثمانی را غافلگیر کرد و عثمانی‌ها به اجبار تسلیم شدند.

پهلوان عبدالرزاق باشتینی به آذربایجان رفت و در مسابقات کمان‌کشی شرکت کرد. او در مقابل سلطان ابوسعید، پادشاه مغول، پیروز ‌شد. سلطان او را به عنوان رئیس نگهبانان انتخاب کرد و برای جمع‌آوری مالیات به کرمان ‌فرستاد. عبدالرزاق پهلوان که تحمل دیدن رنج و شکنجه مردم را نداشت، به باشتین بازگشت و همراه با یارانش برای گرفتن حق مردم قیام کرد. آن‌ها خود را سربدار نامیدند.

دو داستان این کتاب درباره پیامبر اسلام و پسر ایشان ابراهیم است که بیش از یک‌ سال و نیم زندگی نمی‌کند و از دنیا می‌رود و نیز درباره درخت نخلی که به سمت خانه مرد فقیری کج شده است. در داستان سوم، عقیل برادر حضرت علی از ایشان کمک می‌خواهد.

سه داستان این کتاب درباره پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع) است. رحم و مهربانی پیامبر به آهویی بی‌دفاع، نیکی و یتیم‌نوازی حضرت محمد و اینکه پیامبر در هر حالتی و در هر موقعیتی مراقب کودکان بودند و نیز این موضوع که در اسلام و نزد پیامبر اکرم(ص) شوخی و خوش‌رویی نه‌تنها عیب نبوده، بلکه ایشان خود با یارانشان مزاح می‌کردند، پیام‌های اصلی این کتاب هستند.

سه داستان در این اثر ارائه شده است. اسلام آوردن مردی کافر با دیدن ایمان قلبی پیامبر اسلام به خدای یکتا، سخنان امام‌سجاد(ع)، درباره ارزش سخن و تلاش امام‌محمد‌باقر(ع) برای به دست آوردن روزی حلال، موضوع این داستان‌هاست.

سه داستان ارائه شده، درباره پیامبر و فرزندان ایشان است. در این کتاب مهربانی امام‌حسن(ع) و امام‌حسین(ع) در گوشزد کردن اشتباه پیرمردی در وضو گرفتن، فرو خوردن خشم امام‌حسین(ع) و روزهای پایانی زندگی پیامبر گرامی اسلام به تصویر کشیده شده است.

داستان‌های این کتاب درباره حضرت محمد(ص)، حضرت علی(ع) و دختر پیامبر حضرت فاطمه(ع) است. مرد ثروتمند و بخیلی که تحمل ندارد حتی چند دانه خرما به بچه‌های همسایه فقیرش برسد، بخشش حضرت فاطمه(ع) در روز ازدواج ایشان و نیز بخشش حضرت علی(ع) در حال رکوع، موضوع داستان‌های ارائه شده است.