متوسطه نظری

نوجوانان و جوانان به عنوان قشر فعال و نسل پویای جامعه همواره مسائل و مشکلاتی دارند که رسیدگی به آن‌ها لازم است. کتاب حاضر کوشیده‌است نمایی از مسائل، نیازها و مشکلات را از دیدگاه روان‌شناسی و جامعه‌شناسی به اولیای امور جوانان عرضه کند. بعضی از مباحثی که در کتاب عنوان‌شده‌اند عبارت‌اند از: موفقیت ‌طلبی، تعالی شخصیت، هدفمندی زندگی، مسئولیت‌پذیری، آرامش، آزادی، اشتغال و ازدواج.

مجموعه اشعار کتاب درباره حضرت زینب (ع) سروده شده است. در پایان کتاب بخشی به نام «نوحه‌ها» آورده شده که اشعار آن درباره «عصر عاشورا» و نوحه‌های «حضرت مسلم»، «حضرت رقیه»، «حضرت حُر» و... است. شعرها در قالب مثنوی، قصیده و غزل است. در بخشی از اشعاری که درباره حضرت زینب سروده شده است، آمده: « دلش دریای صدها کهکشان صبر، غمش طوفان صدها آسمان ابر ــ دو چشم از گریه همچون ابر خسته، ز دست صبرِ زینب، صبر خسته ـــ صدایش رنگ و بویی آشنا داشت، طنین موج آیات خدا داشت»

«آیین و مکتب هر جامعه‌ای به مراتب بیشتر از هر جریان دیگری در شعر آن روزگار ثبت شده است و این امر نشان از اهمیت موضوع و تأثیرگذار بودن آیین و مکتب، در دل جوامع است.» مجموعه اشعار این کتاب درباره روزهای «تاسوعا» و «عاشورا» و همچنین درباره پسران امام حسین (ع)، «حضرت علی‌اصغر» و «حضرت علی‌اکبر»، سروده شده است. قالب شعرها مثنوی، غزل و قصیده است.

«از دیرباز، شعر، آیینه اندیشه‎ها و باورهای جامعه بوده است. اعتقادات مردم زمان متفاوت را در سیمای شعر آن زمان به روشنی می‌توان مشاهده کرد.» بخش اول کتاب «مصیبت‌نامه» نام دارد که به نثر است و توضیحاتی درباره «مسلم‌بن عقیل»، خروج «امام حسین (ع)» از مدینه و ورود ایشان به کربلا، زندگی «حُر» و... می‌دهد. بخش‌های بعدی، سرگذشت افرادی که در بخش اول توضیح داده شده، به نظم کشیده است.

شاهنامه میراث مشترک همۀ اقوام آریایی است. در کتاب حاضر محتویات شاهنامه و زمینۀ پیدایش آن تحلیل و شرح داده شده‌اند. در ابتدا مراحل شکل‌گیری حماسۀ ملی فردوسی و دیدگاه‌های ادبی او، سپس جایگاه تصویرهای افسانه‌ای، داستان، اندرز، گفتار، تمثیل، چیستان و نیایش در شاهنامه تشریح شده‌اند. نامه‌های منظوم شاهنامه، مدیحه‌سرایی، قطعات حکیمانه و ضرب‌المثل‌ها، و تغزل و تشبیب‌گونه‌ها در شاهنامه از جمله فصل‌های کتاب هستند.

خوانندگان اهل مطالعه و آنانی که هدفشان کسب دانش است، کتاب «چگونه کتاب بخوانیم» را می‌شناسند. این کتاب 75 سال پیش چاپ شد، اما همچنان با اقبال روبه‌روست و در واقع یکی از «کلاسیک‌های زندۀ جهان» محسوب می‌شود. در این کتاب، تکنیک‌های کاملاً مفیدی برای رده‌بندی موضوعی کتاب‌ها، خوانش هوشمندانۀ متن و ارتباط سازندۀ خواننده با نویسنده ارائه شده‌اند و میان چها سطح «خوانش ابتدایی، اجمالی، تحلیلی و منطقی» و « ادراک، تفکر و یادگیری» تمایز ایجاد شد‌ه‌است.

والدین می‌دانند که نباید اشتباه کنند اما در تله‌های تربیتی گرفتار می‌شوند و به درستی نمی‌دانند چه کار باید بکنند. در ابتدای این کتاب مباحثی چون لازمه‌های پذیرفتن نقش والدین، فرزندپروری و اشتباهات والدین در فرزندپروری مطرح شده است. در انتهای هر بخش یک کاربرگ برای نوشتن اهداف والدین از تربیت فرزندان، بیان انتظارات از فرزندان و شناخت خصوصیات تحولی و شخصیتی کودک وجود دارد. در این کتاب ضمن اشاره به 28 اشتباه والدین در رابطه با تربیت فرزندان، رفتارهای صحیح جایگزین آن‌ها نیز توضیح داده شده است.

موضوع این کتاب، چگونگی رویارویی با مسائل نوجوانان در جریان بلوغ و موارد ناشی از آن است. بلوغ را "دوران بحران" نامیده‌اند که در آن نوجوان گذر از دوران کودکی به بزرگسالی را تجربه می‌کند. نویسنده ابتدا تاریخچۀ روان‌شناسی بلوغ را بررسی کرده و پس از بیان مشکلات این دوره از نظر جسمی و روانی، راهکار‌هایی عملی همراه با توصیه‌های پزشکی برای غلبه بر این مشکلات مطرح کرده است. در بخش دیگری نیز پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول دربارۀ تغییرات جسمی بلوغ گنجانده شده است.

دورۀ نوجوانی از بحرانی‌ترین دوران زندگی است. مشکلات این دوره مورد توجه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان است و مهم‌ترین اقدام برای حل آن‌ها «تشخیص و شیوۀ برخورد» با آن است. اثر حاضر کوشیده است نمابری از عمده‌ترین مشکلات روانی و رفتاری نوجوانان و جوانان و نیز شیوۀ برخورد و راهنمایی والدین را تقدیم کند. در این کتاب مشخصه‌های نوجوانی و جوانی تشریح می‌شود؛ مواردی مثل: بحران هویت، اضطراب، خیال‌پردازی، کم‌رویی، شهوت‌گرایی، دروغ‌گویی، عزت نفس و اعتماد به نفس، خودکشی، اختلالات عاطفی و رفتاری، و بیماری‌های جسمانی.

حاجی داوود از سرشناسان شیعیان اثنی‌عشری و از زائران علاقه‌مند زیارت حرم حضرت رضا (ع) خاطرات خود در سفر به مشهد را در کتابی گردآورده‌است. این سفرنامه اثری مردمی و قدیمی است حاصل سفر فردی مذهبی از دیار هند. اصل اثر به زبان گجراتی بوده که ابتدا به انگلیسی و سپس به فارسی ترجمه‌شده‌است. سفر مربوط به سال 1305 شمسی است. از خروج از بمبئی تا احمد‌آباد و حیدر آبادشروع می‌شود. با ورود به ایران، سفر با اتومبیل در ایران و رسیدن به مشهد ادامه‌می‌یابد و با بازگشت از آن تمام می‌شود.