متوسطه نظری

مباحث علوم قرآنی یکی از جنبه‌های مهم در فهم کتاب الهی است. در این کتاب آموزشی 10 موضوع مهم علوم قرآنی با استناد به چکیده نظرات دانشمندان متقدم و معاصر بررسی می‌شود. در پایان هر فصل از کتاب سؤالاتی مطرح شده‌اند تا مطالب در ذهن دانش‌پژوهان تثبیت شوند.

موضوع کتاب‌ حاضر مروری است بر آداب و احکام شرعی مربوط به تلاوت و قرائت قرآن، اعم از آداب و احکام ظاهری و باطنی و بررسی آیات و روایات وارد شده در این زمینه. تدبر در آیات قرآن، مراعات کردن حق آیات و رعایت ترتیل از آداب تلاوت قرآن کریم‌ هستند که در این کتاب به آن‌ها اشاره شده است.

تأمل در نظام تربیتی و روان‌شناختی اسلام نشان می‌دهد که هدف نهایی این مکتب تربیت انسان‌های سالم، مفید، کامل و عاری از هرگونه ناهنجاری روانی و رفتاری است. از این‌رو، در نوشتار حاضر، پس از بررسی بیماری‌های روحی و اقسام هر یک، به عوامل و راه درمان آن‌ها از دیدگاه قرآن کریم و روایت معصومین(ع) پرداخته شده است.

نویسنده در این مطالعه قرآن‌محور با معرفی 3 آیه مشکل که فهم آن‌ها به تدبر بیشتر نیاز دارد، به‌طور مشروح به تفسیر و توضیح آن‌ها پرداخته است و چنانچه درباره آن آیات شبهاتی مطرح باشد، به آن‌ها پاسخ داده است. تفسیر به‌کار گرفته شده در این مطالعه تفسیر اجتهادی است. همچنین، آشنایی با فرهنگ و زبان قرآنی این مطالعه به دلالت سیاق‌ها و شناخت کنایه‌ها و استعاره‌ها و مجازها صورت گرفته است.

این کتاب شامل مباحث نظری و عملی مربوط به واژه‌شناسی الفاظ قرآن کریم است. بحث‌های مربوط به دانش مفردات، وجوه و نظایر آن که از بحث‌های زیربنایی معناشناسی است، مطرح شده تا با ارائه دیدگاه‌های واژه‌شناسان درباره واژه‌های قرآنی و نقد و بررسی آن‌ها، روحیه اجتهاد در موضوع واژه‌شناسی در میان دانش‌پژوهان پرورش یابد.

از نظر اسلام، آنچه در قلمرو ایمان است، آموختنش به همه افراد به صورت فرد به فرد واجب عینی است و به یقین باید جزو قلمرو آموزش و تعلیم و تفکر منطقی قرار گیرد. بر همین اساس، اصول دین یک امر تحقیقی است نه تقلیدی. این کتاب آرا و اندیشه‌های استاد شهید مرتضی مطهری درباره کسب شناخت و معرفت درباره موضوع قدیمی علم کلام، یعنی اصول دین و عقاید، به معنای خاص خود و مسائل مربوط به هر یک از آن‌ها را دربرمی‌گیرد.

این کتاب مشتمل بر آرا و اندیشه‌های شهید مطهری درباره دین و فلسفه و آینده دین و نیز ترسیم عقلانی از دین است. همچنین، آرای ایشان در مباحث ایدئولوژیک، درخصوص عناصر مکتب یعنی شناخت‌شناسی، جهان‌بینی و ایدئولوژی، آمده و مشخصات و ویژگی‌های اسلام از این سه منظر بیان شده است.

تکامل اجتماعی انسان در مقابل تکامل طبیعی و زیستی قرار دارد. این تکامل به‌ دست و اختیار خود انسان شکل می‌گیرد و انسان می‌تواند آن را دوره به دوره از طریق تعلیم و تعلم به دیگران منتقل کند. این کتاب آرا و اندیشه‌های استاد مطهری از رویکرد جامعه‌شناسی و دینی در مباحث انسان، جامعه، تاریخ و در مجموع آن‌ها تکامل اجتماعی انسان در تاریخ است.

سوره‌شناسی عبارت است از قرآن‌شناسی تفصیلی و بازشناسی سوره به سوره قرآن کریم، در گام نخست از این کتاب به بیان و تبیین کاربردگرایانه مراحل چهارده‌گانه سوره‌شناسی پرداخته می‌شود. در گام بعدی، مبانی، اصول و فلسفه سوره‌شناسی تحلیل می‌شود تا خاستگاه‌ها و مستندات عقلی، نقلی، حدیثی، تاریخی، علمی و ادبی مطالبی که در گام نخست بیان شده‌اند، بازنمایی شود.

در این کتاب تلاش شده است آنچه در تعالیم قرآن کریم و کتاب مقدس (عهدین) درباره جایگاه زن مطرح است، با بهره‌گیری از روش تحقیقی بررسی شود. در نتیجه این تحقیق مشخص می‌شود که اشکالات و شبهات مطرح شده درباره جایگاه زنان در جامعه و حقوق آنان نسبت به مردان، به دلیل ناآگاهی از تعالیم اسلام بوده است.