مهارت‌های ارتباطی

این کتاب شامل طرح درس برای مربیان و مجموعۀ دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامۀ اجرایی طرح است. در دورۀ اول، که برای پایه‌های چهارم، پنجم و ششم دبستان طراحی شده است، دانش‌آموز در سه بخش آداب معاشرت، مسئولیت‌های ابتدایی شهروندی و حفظ و اهمیت محیط زیست آموزش میبیند. در دورۀ دوم و سوم که برای متوسطۀ اول و دوم طراحی شده است، دانش‌آموز علاوه بر نکات یاد شده با مهارت‌های ارتباطی در متوسطۀ اول و مهارت‌های عاطفی در متوسطۀ دوم آشنا میشود. محتوای کتاب برای شانزده هفتۀ آموزشی در نظر گرفته شده است.

نویسنده در این کتاب با ایجاد موقعیت‌های یادگیری برای دانش‌آموزان ده تا هفده ساله سعی کرده است مهارت‌هایی شامل آداب معاشرت، مهارت‌های ارتباطی و مهارت‌های عاطفی را به یادگیرندگان آموزش دهد. این کتاب با توجه به ترجیح‌های یادگیری از طریق ارائۀ محتوا برای پانزده هفتۀ آموزشی و کار در منزل تدوین شده است. آموزش‌ها از طریق خلق موقعیت یادگیری با رویکرد کارگاهی و کاربردی ارائه می‌شوند؛ با این هدف که دانش‌آموز در خلال آموزش به درجه مطلوبی از ترکیب خودآگاهی، مهارت و مشارکت در ایفای نقش برسد.

این کتاب با خلق موقعیتهای یادگیری توسط معلم و در قالب کار در کلاس، دانش‌آموز برای کسب مهارت‌های لازم جهت زندگی بهتر آماده میکند. آموزش‌ها بر مهارت‌های کلامی و ارتباط مؤثری تاکید دارند که مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان دورۀ اول متوسطه را تقویت میکند. نویسنده در کتاب کوشیده است یادگیرنده را در موقعیت یادگیری قرار دهد تا از طریق مباحثه، گفت‌وگو، فعالیت و تمرین بتواند مهارت‌های اجتماعی یاد شده در سرفصل‌های استاندارد را کسب کند.

فراهم کردن موقعیت‌های یادگیری مهارت‌های اجتماعی برای دانش آموزان 10 سال به بالا هدف از انتشار مجموعه‌ای است با عنوان «مهارت‌های اجتماعی». کتاب حاضر مخصوص کار در کلاس و آموزش آداب معاشرت به دانش‌آموزان دورۀ دوم ابتدایی است. از جمله مهارت‌هایی که در این کتاب آموزش داده می‌شوند، عبارت اند از: سلام و احوال پرسی، هدیه‌دادن و هدیه‌گرفتن، آداب غذاخوردن، و بهداشت و محیط زیست. هر مهارت در قالب یک هفتۀ آموزشی و شامل تعدادی فعالیت گروهی و گفت‌و‌گوی کلاسی است. قسمتی با عنوان «عکس و مکس» نیز برای تفکر بیشتر آمده است. در بخش «جالب است بدانیم» نیز نکات ضروری برای فهم و درک عمیق‌تر موضوع گنجانده شده‌اند.

ارزش‌های اخلاقی هر فرد مسیر زندگی و راهنمای رفتاری او را شکل می‌دهند و پایه و اساس زندگی اجتماعی او خواهند بود. جلد دوم از مجموعۀ دو جلدی «مهارت‌های زندگی» در 5 فصل مهارت‌های «با احساس‌بودن، تلاش، صلح و آرامش، مسئولیت‌پذیری و قدرشناسی» را آموزش می‌دهد. در بخش اول کتاب، مهارت‌ها معرفی و ضرورت پرورش آن‌ها در کودکان بیان می‌شود. مخاطب این بخش والدین هستند و توصیه‌هایی به آن‌ها شده‌است. در بخش دوم مهارت‌ها در قالب داستان برای کودکان ارائه می‌شوند . در بخش سوم نیز نویسنده از دیدگاه‌ روان‌شناختی و با مطرح‌کردن نکات کلیدی و راهنمایی والدین در چگونگی خلق بازی‌ها و فعالیت‌های کودکانه، آن‌ها را در آموزش صحیح‌تر مهارت‌ها یاری می‌دهد.

ارزش‌های اخلاقی هر فرد مسیر زندگی و راهنمای رفتاری او را شکل می‌دهند و پایه و اساس زندگی اجتماعی او خواهند بود. جلد اول از مجموعۀ دو جلدی «مهارت‌های زندگی» در 5 فصل به آموزش مهارت‌های «شجاعت، مهربانی، صداقت، همکاری و استقلال» پرداخته‌است. کتاب سه بخش کلی دارد. ابتدا معرفی مهارت و بیان ضرورت پرورش آن در کودکان که مخاطب آن‌ها والدین هستند و توصیه‌هایی به آن‌ها شده‌است. در بخش دوم مهارت‌ها در قالب داستان برای کودکان ارائه می‌شوند و در بخش سوم نویسنده از دیدگاه‌ روان‌شناختی و با مطرح‌کردن نکات کلیدی و راهنمایی والدین در چگونگی خلق بازی‌ها و فعالیت‌های کودکانه، آن‌ها را در آموزش صحیح‌تر مهارت‌ها یاری می‌دهد.

کودکان می‌توانند مهارت‌های بسیاری کسب کنند، اگر بزرگ‌ترها فرصت آموزش این مهارت‌ها را برایشان فراهم کنند. در این کتاب، مخاطب با مهارت‌های لازمۀ زندگی اجتماعی، مثل «امانت‌داری، تشکرکردن، کنارگذاشتن تنبلی، خواهش‌کردن از دیگران، درست‌خوابیدن، رازداری، معذرت خواهی و گوش کردن» آشنا می‌شود و نکاتی را دربارۀ آن‌ها می‌آموزد. نویسنده نمونه‌هایی از شرایط زندگی واقعی را که هر مهارت در آن به کار می‌آید، به او می‌آموزد. سپس مخاطب باید در صفحۀ مقابل نمونه‌ای از تصویر مربوط به آن مهارت را رنگ‌آمیزی کند.

در این کتاب، نویسنده به بازی‌هایی می‌پردازد که به گفتۀ خود در هر مکان و موقعیتی قابل اجرا هستند. ترانه‌های کتاب که در خلال بازی‌ها خوانده می‌شوند قصه‌های منظوم و کوتاهی هستند که بزرگ‌ترها به کمک انگشتان دست به بچه‌ها می‌گویند. برخی از فواید این نوع بازی، به گفتۀ نویسنده عبارتنداز: تقویت مهارت شنیدن، شناختن ریتم، تشخیص آهنگ اجرای هر کلمه، پرورش خلاقیت، یادگیری مفاهیم گوناگون به کمک انگشت‌ها که نقش‌های مختلف را اجرا می‌کنند و مهم‌تر از همه ایجاد ارتباط عاطفی در بچه‌ها و بزرگ‌ترها. راهنمای اجرای هر بازی با حروف ریز نوشته شده است و نوشته‌های درشت برای بچه‌ها است.

"پیشی‌کوچولو" خیلی دلش می‌خواست با آدم‌ها حرف بزند. اما تنها چیزی که می‌داند "میومیو" است. "ریحانه" می‌خواهد به او حرف زدن را یاد دهد؛ مثلا پیشی بتواند بگوید سلام، حالت چطور است؟ بیا با هم دوست شویم. به نظر شما پیشی‌کوچولو چقدر می‌تواند پیشرفت کند؟ اصلا صبر می‌کند تا پیشرفت کند؟

"ریحانه" و "پیشی‌کوچولو" دوست‌های خوبی هستند. امروز که ریحانه نشسته بود و بال‌های پروانه‌ای را که نقاشی کرده بود رنگ می‌کرد، پیشی‌کوچولو به سراغش آمد. او می‌گفت "کلاغ قارقاری" موشک کاغذی‌اش را برده است. ریحانه گفت: خب برو پسش بگیر. اما پیشی خجالت می‌کشید، می‌ترسید، صدایش بلند نبود تا به گوش کلاغ برسد. اما موشک مال او بود و باید آن را پس می‌گرفت. شاید ریحانه بتواند کمی بیشتر هم به او کمک کند. باید دوباره از او راهنمایی بخواهد.