ادبیات فارسی

کتاب‌های کمک آموزشی انواعی دارند و هر کدام از جنبۀ خاصی به آموزش کمک می‌کنند. کتاب حاضر که کتاب «آموزش و تست» است، برای هر مبحث درس‌نامه‌ای شامل مفاهیم و مطالب اصلی درس را در نظر گرفته‌است. سپس تست‌ها آمده‌اند. برخی نکات ویژۀ تستی در قالب «راهبردهای آموزشی ارائه شد‌ه‌اند. پرسش‌های چهارگزینه‌ای به سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری تقسیم شده‌اند. کتاب حاضر تاریخ ادبیات جامع فارسی یازدهم را دربردارد.

پیک‌های هفتگی تکالیفی هستند که به مخاطب کمک‌می‌کنند آموخته‌های خویش را مرور کند و با انجام تمرین‌های طبقه‌بندی شدۀ آن‌ها مطالب درسی در ذهن او تثبیت شوند. کتاب حاضر در واقع دفتر تمرین درس«فارسی» پایۀ چهارم دبستان است که مفاهیم درس به درس کتاب درسی را مطابق بودجه‌بندی آموزش و پرورش، به صورت تمرین‌هایی هفتگی، به مخاطب ارائه می‌کند و مخاطب می‌تواند جواب‌ها را در همین کتاب بنویسد. «16 پیک هفتگی (از مهر تا اردیبهشت)، نمونه‌های ارزشیابی ماهانه، آزمون‌های نوبت‌های اول و دوم، و آزمون‌های مستمر» محتوای این کتاب را تشکیل می‌دهند.

شناخت و کشف آرایه‌های ادبی برای دانش‌آموزان چندان ساده نمی‌نماید. کتاب حاضر با زبانی ساده و مثال‌های متعدد به معرفی این آرایه‌ها اختصاص یافته است. کتاب به دو شاخه از علم بلاغت یعنی بدیع و بیان می‌پردازد. آرایه‌های ادبی در بخش بیان مطرح می‌شوند و آرایه‌های لفظی و معنوی در بخش بدیع. در ابتدا بیان و موضوعاتی مثل تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و نماد، و در فصل دوم آرایه های لفظی از جمله واج آرایی، تکرار، سجع، موازنه و جناس آمده‌اند. آرایه‌های معنایی مثل مراعات نظیر، تضاد و طباق، وایهام در بخش آخر بررسی می شوند.

مجموعۀ حاضر، همگام با کتاب درسی، فعالیت هایی را به منظور تقویت مهارت‌های زبان‌آموزی و تثبیت یادگیری دربردارد. کتاب حاضر مخصوص پایۀ ششم است و 6 فصل دارد. در ابتدای هر فصل، مطالبی باعنوان «فارسی و زندگی» برای پیوند درس فارسی با زندگی دانش‌آموز آمده است. در ابتدای هر درس اهداف آن، توصیه‌های آموزشی و نکته‌های درس ذکر شده اند. در طول فرایند هر درس انواع سؤالات، فعالیت و تمرین و در پایان آن نیز مجموعه سؤالات تستی و تشریحی در سه سطح در نظر گرفته شده‌اند. جدول ارزیابی وضعیت پیشرفت آموزشی دانش‌آموز بر اساس رویکرد ارزشیابی کیفی توصیفی بخش انتهایی هر فصل است.

فارسی از جمله درس‌های مهم پایۀ ششم محسوب می‌شود. کتاب پیش رو از مجموعۀ 5 جلدی «دکتر آی‌کیو» به آموزش درس فارسی پایۀ ششم اختصاص دارد. محتوای کتاب شامل درس‌نامه، کار در کلاس، آمادگی تیزهوشان به همراه پاسخ‌های تشریحی آن‌ها، کار در منزل و آموزش تصویری است. تمرین‌های متنوع برای تقویت نکات آموزشی و حکایت‌هایی از متون کهن ادب فارسی و پرسش‌هایی از آن‌ها نیز از جمله بخش‌های کتاب است.

یادگیری مباحث کتاب درسی علوم و فنون ادبی 2 نیز، همچون کتاب‌های درسی دیگر، به تمرین و تکرار نیاز دارد. کتاب حاضر مباحث درس علوم و فنون ادبی پایۀ یازدهم (تاریخ‌ادبیات فارسی قرن‌های 7، 8 و 9، سبک‌شناسی قرن‌های 7 ، 8 و 9؛ تاریخ‌ادبیات قرن‌های 10 و 11؛ سبک‌شناسی قرن‌های 10 و 11) را در قالب کتاب کار ارائه‌داده است و ساختاری به این شکل دارد: ارائۀ محتوای آموزشی به شکل نمودار و به تفکیک دروس ارائه‌شده، سپس مجموعه پرسش‌هایی متنوع و متناسب با اهداف آموزشی. در پایان هر فصل از کتاب آزمون‌های دوره‌ای و در پایان کتاب نیز پاسخ پرسش‌های چهارگزینه‌ای آمده‌اند.

قهرمان داستان پهلوانی است به نام «گودرز» که پس از مرگ «رستم» و در پایان دوران حماسی شاهنامه ظهور می‌کند. گودرز زاییده ذهن نویسنده است؛ اما با همان ویژگی‌های گودرز شاهنامه. این رمان مبارزه میان «رؤیا» و «کابوس» است. در ذهن گودرز، رؤیا دخترکی زیباست؛ دختری قالی‌باف که بی‌قراری‌های بسیاری دارد و پهلوان گودرز رؤیای هر روز و شب اوست؛ رؤیایی که اهریمن در پی نابودی آن است تا بر جهان بی‌امیدی حکومت خود را تثبیت کند.

فارسی از مهم ترین درس‌ها در مدرسه و به خصوص دورۀ ابتدایی محسوب می‌شود. کتاب حاضر در دو فصل کلی تنظیم شده‌است. فصل اول نکات کلیدی کتاب فارسی سال ششم را به صورت درس به درس، همراه با پاسخ تمام سؤالات و تمرین‌ها و معنای عبارات مهم در بر گرفته است. در فصل دوم کتاب نیز شرح کامل تمام نیازهای زبانی، ادبی، املایی و نگارشی، با آموزش مرحله به مرحلۀ نکات زبانی و ادبی و مفاهیم کلیدی متن درس‌ها آمده است. آزمون‌های چهارگزینه‌ای طبقه‌بندی شده در کتاب نیز دانش‌آموز را مهیای آزمون‌های ورودی مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان می‌کنند.

نظامی نخستین بار داستان عاشقانۀ لیلی و مجنون را در سال 584 هجری به نظم درآورد. نویسندۀ کتاب حاضر نیز در این اثر داستان این دو دلداده را به نثر تبدیل کرده است. آغاز داستان کتاب با خواستگاری مجنون از لیلی شروع می‌شود، پدر لیلی نمی‌پذیرد و دخترش را به عقد ابن سلام در می‌آورد. داستان تا انتهای زندگی آن دو نفر (لیلی و مجنون) پیش می‌رود.

هنر سعدی زاییدۀ ذهن سیال اوست. کتاب حاضر از مجموعۀ «گزینۀ ادب فارسی» قصیده‌های سعدی را در برگرفته‌است. نویسنده آن‌ها را شرح داده و تفسیر کرده و در واقع معنایشان را آورده است. قصیده‌های فارسی، مرثیه‌ها، قصیده‌های عربی و ملحقات بخش‌های این کتاب و رسم الخط امروزی، اعراب گذاری شعرها، معنی لغات و کلمات دشوار از ویژگی های این نسخه هستند. در ابتدای کتاب نشانه‌ها و اختصارات و در انتهای کتاب نیز واژه‌نامه و اعلام آمده‌اند.