روان‌شناسی

کتاب حاضر در صدد است بر اساس نظریۀ «تحلیل رفتار متقابل» به مخاطب کمک کند بتواند به نقشۀ راه زندگی، یعنی سناریوهای انتخابی خود در زندگی، که احتمالاً از آن‌ها رنج می‌برد، آگاهی یابد و آن‌ها را تغییر دهد.در واقع به افراد کمک می‌کند بتوانند به قسمت‌هایی از ناخوداگاه خود دست یابند، تصمیم‌های ناخوشایند تکراری زندگی را بشناسند و با تغییر این تصمیم‌ها، داستان زندگی خود را بازنویسی کنند.

خلق منفی می‌تواند افسردگی را سبب شود. این کتاب با رویکرد روان‌شناختی و اسلامی، در چهار فصل مخاطب را با نشانه‌های این مشکل، آثار و عوامل آن آشنا می‌کند. سپس راهکارهای پیشگیری از آن و مقابله با آن را می‌آموزد.

یافته‌های علم روان‌شناسی در تدریس و یادگیری کاربرد فراوان دارند. کتاب حاضر با هدف کمک به ادارۀ بهتر کلاس‌های درس، نکاتی را عرضه می‌کند. مفاهیم کتاب از جنبش ساخت گرایی شروع می‌شوند و ضمن بررسی نظریه‌های یادگیری برونر و ویگوتسکی، عملکرد دانش‌آموز را در موفقیت کلاسی، تعامل اجتماعی، جنبه‌های اجتماعی و عاطفی یادگیری بررسی می‌کنند. سپس الگوهای ساخت‌گرایی اجتماعی در این زمینه مطرح می‌شوند. اصول یادگیری ساخت‌گرایی و راهبرهای آن نیزدر فصلی جداگانه آمده‌اند. رویکرد ساختن گرایی در کلاس درس آخرین فصل کتاب است.

گرچه احساس خشم تا حدی طبیعی است، با این حال می‌توان آن را به گونه‌ای مدیریت کرد که به پرخاشگری نینجامد. کتاب حاضر پس از بررسی هیجان‌ها، بر خشم تمرکز می‌کند و دربارۀ علل و اسباب‌ خشم و پرخاشگری به طور ملموس بحث می‌کند. نویسنده مراحل خشم و پرخاشگری را توضیح می‌دهد و راه‌های پیشگیری از بروز و مدیریت آن را نشان می‌دهد. انواع مدیریت و کنترل خشم، و چگونگی مقابلۀ سالم با برانگیزاننده‌های خشم و پرخاشگری در این کتاب آمده‌اند.

هر چه دامنۀ انتخاب‌های انسان گسترده‌تر می‌شود، خشنودی و رضایت او کمتر می‌شود. این کتاب در تبیین این تناقض و شیوه نویسندۀ کتاب حاضر با تشریح لایه‌هایی از دنیای سرمایه‌داری و مصرف‌گرایی کنونی، پیامدهای مقدر این سبک از زندگی را اضطراب، پشیمانی از انتخاب و در نتیجه ناشادی و افسردگی می‌داند. او بر این باور است که می‌توان از زیر بار سنگین بسیاری از این انتخاب‌های غیر مهم - که مربوط به چیزهای بی‌اهمیت‌اند- رها شد. نویسنده در ادامه می‌کوشد پیشنهادهایی را پیش پای خواننده بگذارد تا از آثار انتخاب‌های نامناسب، که موجب پریشانی فرد می‌شوند، بکاهد.

رنج موضوعی کاملاً طبیعی است و انسان باید بیاموزد چگونه با آن کنار بیاید. نویسندۀ این کتاب خواننده را به این فکر می‌رساند که پیمودن مسیر یک زندگی دلخواه و آموختن اینکه چگونه می‌توان آرزوها را برآورده ساخت، کار آسانی است. این کتاب یاد می‌دهد انسان چگونه خود را از این دام‌ها رها کند و تمام مراحل دستیابی به زندگی سرزنده، بانشاط و ارزش‌محور را با تمرین‌های زیاد آورده‌است. بارزترین بخش کتاب آموزۀ رهایی بخش آن است.

دفاع از خود به شیوه‌ای آرام و بدون پرخاشگری، نیازمند تصحیح بینش و نگرش و آموختن روش‌ها و فنون آن است. کتاب حاضر در شش فصل، به ترتیب شامل «آشنایی با سبک‌های ارتباط، حقوق و مسئولیت‌های جرات‌ورزی، موانع جرات‌ورزی، حیطه‌های جرات‌ورزی، سنجش و اندازه‌گیری، و آموزش فنون جرات‌ورزی» است. این کتاب با توجه به فرهنگ ایران و بر اساس تجربه و تخصص مؤلفان با مراجعان ایرانی تنظیم شده‌است.

نویسندۀ این کتاب اضطراب را اصلی‌ترین موضوع روان‌شناسی می‌داند. بررسی منشأ اضطراب، وارسی نگاه فیلسوفان، روان‌شناسان، وزیست‌ـ‌شناسان و متخصصان علوم اعصاب، و سیر تحول آن در نوع انسان و نیز در گسترۀ زندگی فردی و اجتماعی او، از جمله مباحث این کتاب هستند. اضطراب آشکار و پنهان، بهنجار و نابهنجار، اضطراب جمعی و نشانه‌‌ها و چگونگی بروز آن، تحلیل و تبیین رویکردهای روان‌شناختی و دست آخر ارائۀ نتایج پژوهش‌ رولومی در خصوص زنان مجرد و سرانجام پیشنهاد نظریه‌ای منسجم در خصوص اضطراب، عنوان‌های فصل‌های کتاب هستند.

روان‌شناسی اسلامی، افزون بر استفاده از تحقیقات تجربی دانشمندان، از منابع معرفتی متصل به منبع وحی و دیدگاه بزرگان دینی نیز استفاده می‌کند. نویسندگان کتاب حاضر کوشیده‌اند علاوه بر بیان دیدگاه‌ها و نظریات متخصصان روان‌شناسی جدید، به روان‌شناسی تحولی در اسلام بپردازند که با رشد کودک و نوجوان و جوان ارتباط دارد. تعریف روان‌شناسی تحولی، ابعاد رشد دورۀ کودکی، روان‌شناسی رشد دورۀ نوجوانی، سلامت روانی در دورۀ بلوغ و اولویت‌های مراحل رشد طبق روایات، از جمله مباحث کتاب هستند.

عزت نفس از عوامل بیرونی و درونی متأثر است. عوامل درونی عبارت‌اند از نقطه‌نظرها، باورها و اعمال یا رفتار. عوامل بیرونی نیز همان عوامل محیطی هستند. این کتاب مهم‌ترین عواملی را که عزت نفس به آن‌ها متکی است، بررسی می‌کند. نویسنده کوشیده است چیستی عزت نفس، دلیل اهمیت آن، راه‌های افزودن بر عزت نفس و نقش دیگران را در ایجاد و تقویت عزت نفس بررسی کند.