علوم تربیتی

از دوران قبل از شکل‌گیری مدرسه تا امروز، نقش‌های افراد خانواده تحول بسیار داشته است. این کتاب در میان این نقش‌ها، تحول نقش کودک را بررسی می‌کند. کتاب سه بخش کلی دارد: ایدۀ کودکی؛ زندگی مدرسه‌ای؛ خانواده.

برخی کودکان با ناتوانی‌های یادگیری از نظر هوشی، عقب‌ماندگی ذهنی ندارند، اما بعضی مهارت‌های خاص مورد انتظار را فرا نمی‌گیرند. کودکان موضوع این کتاب، اکثر مهارت‌ها را مثل سایر کودکان نمی‌آموزند. در این کتاب دربارۀ شناخت و درمان مشکلات ویژۀ یادگیری در دو گروه سنی پیش از دبستان و دبستان به طور مفصل بحث شده و سپس مشکلات خلقی، اضطرابی و رفتاری مطرح و بررسی شده‌اند.

ارزشیابی یکی از اهرم‌های اصلاح و بهبود موقعیت‌های یادگیری و نظام آموزشی محسوب می‌شود. کتاب حاضر به دو موضوع کلی پرداخته است: آسیب‌شناسی اشاعۀ ارزشیابی کیفی توصیفی در نظام آموزشی ایران؛ چارچوب مفهومی ارزشیابی کیفی توصیفی. نویسنده کوشیده است الگوی نظری ارزشیابی کیفی توصیفی را به زبانی بسیار ساده تشریح کند. در انتها نیز راهبردی برای حضور واقعی ارزشیابی کیفی توصیفی در تجربۀ تدریس و یادگیری دانش‌آموزان (تدریس آمیخته با ارزشیابی) ارائه کرده است.

تدریس در کلاس‌های چندپایه یکی دیگر از شکل‌های آموزشی است که در بسیاری از کشورهای دنیا رایج است. عنوان‌های مطالب این کتاب عبارت‌اند از: کلیات تدریس در کلاس‌های چندپایه و مفاهیمی مثل کلاس‌های چندپایۀ سیار، چندسنی و قرآنی؛ برنامه‌ریزی آموزش در کلاس‌های چندپایه به عنوان یک فرایند؛ مدیریت کلاس‌های چندپایه؛ طرح درس و ضرورت آن در کلاس‌های چندپایه؛ روش‌های تدریس در کلاس‌های چندپایه؛ مواد و وسایل آموزشی در کلاس‌های چندپایه.

ماهیت ارزشیابی کیفی توصیفی در توجه و تمرکز آن بر فرایند یاددهی و یادگیری و بهبود آن است. در این کتاب، کاربرد ارزشیابی کیفی توصیفی در کلاس، با نگاهی نو بررسی شده و حاصل کار مدلی برای تلفیق یاددهی یادگیری با ارزشیابی است. الگوی مفهومی ارزشیابی کیفی توصیفی، و اصولی برای تدوین طرح‌وارۀ عمل یاددهی یادگیری آمیخته با ارزشیابی، محتوای کتاب را شکل می‌دهند.

در فرایند تدریس نیز، مانند بسیاری دیگر از اوقات، تجربه از علم کاراتر است. این کتاب راهنمایی است در زمینۀ تدریس و آموزش در مدرسه‌ها برای دانشجو معلمان و معلمان تازه‌کار تا بتوانند مشکلات سال اول تدریس را راحت‌تر پشت سر بگذارند. نویسنده به تمام جوانب مسائل تربیتی مدرسه، مثل برخورد با دانش‌آموزان، والدین، مدیریت کلاس درس، ارزشیابی و تدریس پرداخته است. مطالب کتاب ساده و روان بیان شده‌اند و در کلاس درس قابل اجرایند.

کتاب حاضر از هفت مقالۀ علمی _ پژوهشی بین‌المللی، نوشتۀ دکتر سرکارآرانی، در موضوع درس‌پژوهی، تشکیل‌شده‌است: چگونگی واکنش معلمان به اشتباهات دانش‌آموزان در کلاس درس و مدیریت این اشتباهات؛ گزارش درس‌کاوی یک درس علوم پایۀ هفتم از سنگاپور؛ بررسی سنت‌های آموزشی در فرهنگ دو کشور ایران و ژاپن در درس ریاضیات؛ گزارش درس‌کاوی یک درس ریاضی ایرانی از منظر معلمان ژاپنی و نقد معلمان ایرانی؛ نقدی بر یک مطالعۀ موردی درس‌پژوهی در ایران؛ بررسی مقایسه‌ای شباهت‌های فرهنگی آموزش و در نهایت چگونگی پژوهش علمی و نظام‌مند معلمان ژاپنی در کلاس درس.

این کتاب به مزایای بهره‌مندی از تکنولوژی در ساده‌سازی مفاهیم پیچیده برای علاقه‌مندان به یادگیری پرداخته‌است. در هر بخش، برای درک بهتر، بارکدهای دوبعدی فیلم‌هایی گنجانده‌شده‌اند تا مخاطب مطلب را بهتر دنبال کند. آموزش از راه دور، یادگیری سیار، یادگیری معکوس، وبینار، واقعیت افزوده، تد، موک، ربات‌ها و شبکه‌های اجتماعی از جمله مفاهیم مطرح‌شده در کتاب هستند.

اغلب فعالیت‌های آموزشی مستلزم همکاری و هماهنگی دو نوع مهارت و توانایی هستند. تمرین‌هایی می‌توانند این توانایی را پررورش دهند که لازمۀ آن‌ها به‌کارگیری هم‌زمان و هماهنگ چشم و دست باشد؛ تمرین‌هایی مثل ترسیم خطوط صاف و منحنی و زاویه‌دار بین شکل‌های مختلف و یا ترسیم خط از نقطه‌ای به نقطۀ دیگر. این کتاب شامل تمرین‌هایی است برای ارتقای سطح یادگیری و توانمند‌سازی بیشتر کودکان.

به عنوان مربی و پدر و مادر باید بکوشیم فرزندانمان را از تحقیر کردن خودشان، تفکر نامعقول، هیجانات عاجز‌کننده و رفتارهای ناامید‌کننده مصون نگه‌داریم. مهارت‌های زندگی، توانایی‌های روانی و اجتماعی برای رفتار انطباقی و مؤثر هستند. کتاب حاضر مهارت‌های «خودآگاهی و اعتمادبه‌نفس، ارتباط مؤثر، روابط بین‌فردی، کنترل هیجانات، تفکر نقاد و تفکر خلاق» را با تکنیک‌های بازی‌درمانی به مخاطب می‌آموزد.