علوم تربیتی

کلاس چند پایه راهکاری است برای خدمت به انسان‌های مناطق محروم. در کتاب حاضر ضمن آشنایی کامل با تعریف و تاریخچۀ کلاس چندپایه، علت تشکیل این کلاس‌ها و اهداف آموزش در آن‌ها، با چالش‌های چنین کلاس‌هایی آشنا می‌شویم و دربارۀ مدیریت چند‌پایه و سارمان‌دهی چنین کلاسی مطالبی می‌آموزیم. سپس انواع رویکردهای آموزشی چند‌پایه، روش تدریس، روش‌های جدید، ارزشیابی و انواع آن، و ابزارهای ارزشیابی کلاس‌های چندپایه بیان می‌شوند. در نهایت نیز نویسنده محاسن کلاس‌های چند‌پایه را بیان می‌کند.

هر معلمی نکته‌هایی برای دانستن و اطلاعاتی مربوط به شغل خویش دارد. در کتاب حاضر، نویسنده تجربه‌های خویش در رابطه با کلاس‌داری و دانش‌آموز دورۀ ابتدایی را گردآورده است. دو فصل کلی کتاب عبارت‌اند از: « اخلاقی رفتاری» و «آموزشی». در فصل اول، نکاتی دربارۀ کودکانی که صبحانه نمی‌خورند یا نمی‌خواهند به مدرسه بروند، راهکارهای تقویت حافظه، توصیه‌های افزایش ضریب هوش و تمرین‌های تقویت مهارت گوش‌دادن آمده‌اند. فصل دوم نیز به آنچه معلم خوب باید بداند، هشتاد نکته در تدریس خوب و نقش وسایل کمک‌آموزشی در یادگیری می‌پردازد.

معلم در برابر شاگرد و شاگرد در برابر معلم حقوقی دارند. کتاب پیش رو در سه فصل می‌کوشد به این حقوق بپردازد. در فصل اول، مفاهیم و تعریف‌های واژه‌هایی مثل حق، معلم، مسئول، آموزگار و مسئولیت آمده‌است. در فصل دوم ویژگی‌ها و شایستگی‌های معلم بیان شده‌اند. ارزش و مقام معلم، رابطۀ شاگرد و معلم، و حقوق متعلم با توجه به احادیث و نیز در رسالۀ امام سجاد از زیر بخش‌های این فصل هستند. در فصل سوم با عنوان «مسئولیت حقوقی معلم و شاگرد» مفهوم حق، تکلیف و مسئولیت، آموزگار و شرایط او، تفاوت مسئولیت مدنی و مسئولیت ، مبنای مسئولیت آموزگار و مواردی ازاین دست مطرح شده‌اند.

گاهی والدین با تمام تلاش‌هایی که برای تربیت فرزندان و سلامت خانواده انجام‌می‌دهند، نتیجۀ تربیتی دلخواه را نمی‌گیرند. کتاب حاضر مجموعه ای است از هزار نکتۀ تربیتی در این باره. نویسنده کوشیده است نکات را در قالب جمله‌ها و پیام‌های کوتاه تربیتی مطرح کند، اما هر جا لازم بوده، چند جمله نیز دربارۀ آن پیام توضیح داده است. همۀ پیام‌های کتاب خطاب به والدین است و نویسنده کوشیده است از ساده‌ترین مسائل زندگی روزمره مثال بزند.

دانش‌آموزان معمولاً برای فرار از توبیخ و تنبیه به ‌خاطر انجام‌ندادن تکلیف، بهانه‌های زیادی می‌آورند. کتاب حاضر مجموعه‌ای است از این بهانه‌ها. برای مثال، رفته بودم تشییع جنازۀ گربه‌ام؛ شربت سینه‌ای که دکتر برایم نوشته بود، حالم را بدتر کرد؛ تا نشستم سر درس و مشقم، وایکینگ‌ها به ما حمله کردند؛ یک بشقاب پرنده یکهویی مرا با خودش برد. نویسنده در پشت جلد کتاب به مخاطب تذکر می‌دهد که از هر بهانه‌ای تنها باید یک‌بار استفاده کند.

تجربه‌های معلمانه می‌توانند چراغ راه همکاران باشند در هدایت دانش‌آموزان. کتاب حاضر در واقع ادامه کتابی است که با نام «معلم ژاپنی به مثابه رهبر» منتشر شد. کتاب حاضر تجربه‌های زیستۀ یک مدیر ژاپنی است در رهبری مدرسۀ خود که داستان زندگی یک مدیر را در کشور ژاپن و با سیستم آموزشی آن‌کشور در اختیار خوانندگان ایرانی قرار ‌می‌دهد. کتاب در چهار فصل تنظیم شده است: عنوان فصل اول «چشم‌انداز من در رهبری به عنوان مدیر» است. در فصل‌های دوم و سوم، اقدامات لازم برای عملی‌کردن چشم‌انداز یک مدیر به مثابه رهبر، با دو نمونۀ عینی، ارائه شده‌اند.فصل آخر نیز به مقابله با مشکلات اختصاص دارد.

آسیب کودک در مدرسه موضوعی است که به رسیدگی‌های جدی کارشناسان و عوامل مربوطه نیاز دارد. کتاب حاضر در چند فصل به بررسی مسائلی می‌پردازد که به جمع‌آوری تحقیقاتی در زمینه‌های قلدری در مدرسه علاقه‌دارند. همچنین، عقایدی از قبیل تأثیر عوامل ژنتیکی و تربیت خانوادگی، و نقش گروه هم‌سالان و دانش‌آموزان ناظر بی‌طرف و بی‌تفاوت را می‌کاود. در بعضی دیگر از فصل‌های کتاب، مطالب مرتبط با اختلاف نظرها مطرح می‌شوند.اقدامات مناسب برای مقابله با آزار و درمانده‌نشدن در مواجهه با این مشکل نیز از مطالب این کتاب هستند. در مجموع، مربیان، والدین، و دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره می‌توانند از شیوه‌های پیشگیری از قلدری در مدرسه که نویسنده در این کتاب پیشنهاد کرده است سود ببرند.

طرح ملی شناسایی و هدایت استعدادهای برتر(شهاب) در راستای شکوفاکردن استعدادهای دانش‌آموزان، زمینه‌های کشف و شناسایی و هدایت استعدادهای دانش‌آموزان را نوید می‌دهد. کتاب حاضر در شش فصل به چگونگی این طرح می‌پردازد. در فصل نخست مروری برمفاهیم صورت گرفته و چند تجربه و تعریف‌های مهم بیان شده‌اند. در فصل دوم، دانسته‌های نظریه‌ای و کاربردهای آموزشی یادآوری شده‌اند؛ نکات چهل‌گانه‌ای که در دسته‌های 10 تایی دربارۀ روان‌شناسی رشد، روان‌شناسی یادگیری، روان‌شناسی انگیزش و روان‌شناسی استعداد گرد آمده‌اند. در فصل سوم، ابزارهای شناسایی و قضاوت دربارۀ هوش و استعداد و هوش‌های چندگانه مطرح شده‌اند. فصل‌های چهارم و پنجم به هدایت جامع و هدایت کلاسی اختصاص دارند. در فصل ششم، حجم اطلاعات ارائه شده به مخاطبان از صفحات معمول کتاب بالاتر می‌رود و اطلاعاتی به صورت فیلم، عکس، صوت، پایان‌نامه، سایت و بازی در اختیار مخاطبان قرارمی‌گیرد.

در این کتاب سعی شده است با استفاده از مجموعه مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش و چند توصیه راهبردی نظر مدیران مدارس را به برخی قوانین و مقرراتی که در اداره یک واحد آموزشی مورد نیاز است جلب کند و زمینه لازم را برای آگاهی بیش از پیش درباره وظایف و مسئولیت‌هایی که تعیین شده است فراهم نماید. کتاب در چهار بخش به گزیده آیین‌نامه اجرایی مدارس، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها، توصیه های راهبردی و تخلفات و تنبیهات اداری پرداخته است. در انتهای کتاب نیز قانون رسیدگی به تخلفات اداری با ذکر مصادیق و به صورت کاربردی آورده شده است و در پایان هر بخش تعدادی سوال جهت خودآزمایی در نظر گرفته شده است.

آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی محور توسعه و پیشرفت هر سازمانی محسوب می‌شود. هدف کتاب حاضر ارتقای یادگیری و کیفیت ‌بخشی به تعلیم و تربیت، ضمن تبیین رویکرد فعال و اکتشافی است که در آن، برای نمونه، 26 روش تدریس ارائه شده است. کتاب در چهار فصل تدوین شده است که عبارت‌اند از: مفهوم و تعریف یادگیری؛ طراحی آموزشی؛ بحث‌های نظری روش‌های تدریس؛ روش تدریس فعال، اکتشافی و مشارکتی. البته فصل چهارم مهم‌ترین بخش کتاب است و خود دو بخش دارد: معرفی ساختار و روش، و اجرای نمونۀ تدریس در درس‌های گوناگون. در این فصل نمونه‌های کاربردی بسیاری آمده‌اند.