استثنایی

بعضی کودکان از نظر هوشی، جسمی، روانی و اجتماعی با هم‌سالان خود تفاوت دارند و به آموزش‌های ویژه نیازمندند. این کودکان استثنایی باید شناخته شوند تا از آسیب‌ رسیدن بیشتر به آن‌ها جلوگیری شود. کتاب حاضر به طور خاص و با توضیحات مفصل به این موارد می‌پردازد: کم‌توانی ذهنی، تیزهوشی و خلاقیت، اختلال طیف اتیسم، نقص توجه و بیش‌فعالی، اختلالات یادگیری خاص، کم‌بینایی و نابینایی، کم‌شنوایی و ناشنوایی، مشکلات تکلمی، و معلولیت جسمی حرکتی.

درصد چشمگیری از کودکان دچار نقص‌های جسمی و ذهنی هستند. این کتاب دربارۀ افراد کم‌توان جسمی سخن می‌گوید. معلولیت و واژه‌های مرتبط با آن، حقوق این افراد،
اصول کار با آن‌ها، و اهمیت مشاورۀ توانبخشی و نقش آن در حل مشکلات این‌گونه افراد، از جمله مطالب کتاب هستند.

اختلال نقص توجه و بیش فعالی اختلالی عصبی است که به تشخیص بالینی و تخصصی نیاز دارد. کتاب حاضر کوشیده‌است راهبردهایی به منظور افزایش دانش تخصصی معلمان، ارزیابی دقیق و دوری جستن از پیش قضاوتی در مورد دانش‌آموزان بیش‌فعال ارائه دهد. این اهداف را با بهره‌گیری از برنامه‌های اصلاحی، ارزیابی تیمی و مشاهده به‌پیش برده‌است. معیارهای تشخیص، اختلال بیش‌فعالی در کلاس درس، نحوۀ ارجاع به تیم خدمات مدرسه و راهبردهای ارتقای عزت نفس مبتلایان از جمله مباحث کتاب هستند.

مربیان و معلمان اولین کسانی هستند که با کودکان دچار اختلال نارسایی توجه-فزون‌کنشی مواجه می‌شوند. کتاب حاضر فراتر از توصیف مشکلات آشکار این کودکان و نوجوانان، به مشکلات این افراد در مدرسه می‌پردازد و چرایی آن‌ها را بررسی می‌کند تا مربی آگاهانه روش مداخلۀ خاص خود را بیابد. دربارۀ محورهای اصلی آموزشی، توان‌بخشی، و روان‌شناختی دانش‌آموزان مبتلا بحث شده و فهرستی از آنچه مربی می‌تواندبرای شناخت بهتر و کمک انجام دهد، در اختیار او قرار گرفته‌است.

انسان برای انجام همه فعالیت‌هایش نیاز به حرکت با هماهنگی مناسب دارد و بدون هماهنگی لازم در حرکات، از انجام برخی از فعالیت‌هایش باز می‎ماند. تقویت ناحیه «پره فرونتال» باعث تقویت مهارت‌های تحصیلی ـ هوشی، مهارت‌های حرکتی و مهارت‌های گفتاری و زبان می‌شود. یکی از راه‌های تقویت و راه‌اندازی این ناحیه، انجام تمرینات هماهنگی حرکتی است. با مطالعه این کتاب و به کارگیری تمرینات مفید آن، علاوه‌بر شکوفایی استعدادها و ایجاد استقلال و موفقیت کودک، می‎توان نسبت به بهبود بسیاری از اختلالات ذهنی ـ جسمی گام برداشت.

در این کتاب مشاهیر و چهره‌های الهام‌بخش جهانی از ریاضیدان، ادیب و هنرمند معرفی‌شده‌اند که همگی مبتلا به اتیسم بوده‌اند. نویسنده از دستاوردها و ویژگی‌های قهرمانان اتیسمی مثل آلبرت اینشتین و ایمانوئل کانت می‌گوید که همگی در زمینه‌ای خاصی برتر بسیاری داشتند، اما هیچ‌کدام جایگاه مناسب خود را در اجتماع پیدا نکردند. نویسنده کوشیده‌است منبعی الهام‌بخش برای مبتلایان به اتیسم ارائه دهد.

سندرم آسپرگر نوعی اتیسم است. افراد مبتلا به این بیماری، به شناخت و درک بیشتر ما نیاز دارند. کتاب حاضر به‌خصوص برای نوجوانان سالم نوشته‌شده است تا ابتدا بدانند سندرم آسپرگر چیست و علاقه‌مندی‌های مبتلایان کدام است تا بتوانند با آ‌ن‌ها به درستی رفتار کنند. متن کتاب به زبان ساده و راهنماگونه برای همگان نوشته‌شده و راهکارهایی بسیار ساده و عملی برای ارتباط با بیماران ارائه می‌دهد.

دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری به توجه ویژه نیاز دارند. برای کمک به این افراد، معلم باید اطلاعات کافی از مقولۀ یادگیری داشته‌باشد و راهبردهای بهبود و ارتقا ی توانمندی آنان را به کار بندد. کتاب حاضر راهنمایی‌هایی ساده و کاربردی به معلمان دورۀ دبستان می‌دهد. اختلال یادگیری و انواع آن، تنظیم مراحل آموزش و روش‌های بهبود خواندن، نوشتن، یادگیری ریاضی و تقویت مهارت‌های حرکتی و در نهایت چک لیست غربالگری از جمله موارد کتاب هستند.

برای اینکه کودکان بتوانند با افراد دیگر روابطی ایجاد کنند، لازم است الگویی برای چگونگی انجام آن داشته باشند. کتاب حاضر بر توانمندسازی اولیا، کارکنان مدرسه و مربیان برای درک بهتر رفتار انعطاف‌پذیر با کودک مبتنی است. آموزش‌های قدم به قدم و شفاف برای کار گروهی با کودک، و تشویق‌ شیوه‌های متفاوت تفکر در رفتار با کودکان و تسهیل درک و دریافت بهتر مشکلات آنان، از ویژگی‌های کتاب حاضر است. کتاب در بخش نظری شامل ضروریات هیجانی لازم برای پرورش کودک سالم می‌شود و در بخش عملی به استفاده از کار گروهی برای ارتقای سلامت و بهزیستی هیجانی و مدیریت رفتار کودکان می‌پردازد.

امروزه، درمورد اختلال اتیسم، می‌توان نه تنها به درمان اکتفا کرد، بلکه به‌دنبال راه چاره برای پیشگیری از ابتلا به این اختلال بود. شناخت و بررسی عوامل ژنتیکی و محیطی تأثیرگذار در این پدیده، مراقبت‌های پیش و هنگام بارداری، مثل بررسی سوابق پزشکی، رژیم غذایی مناسب، تغییر سبک زندگی و چگونگی مصرف داروها، و مراقبت‌های پس از تولد کودک در مواجهه با مشکلاتی مثل زردی، مصرف آنتی‌بیوتیک‌، تزریق واکسن‌، و کمبود ویتامین‌ها و املاح معدنی، از جمله مواردی هستند که در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده‌است.