جنبه‌های روان‌شناسی

توانایی معلم در برقراری ارتباط مؤثر با دانش‌آموزان از جمله رمزهای موفقیت او به شمار می‌رود. کتاب حاضر از مجموعۀ «کتاب‌های کوچک 40 نکته‌ای» راهنمایی است برای معلمان که در ظرف40 نکته، می‌کوشد ریزه‌کاری‌ها و نکات مهم آداب معاشرت را به مخاطب نوجوان معرفی کند؛ از جمله: در آسانسور همیشه باید رویتان به سمت در باشد؛ مراقب بوی بد دهن باش؛ غذاخوردن هم اصول وآدابی دارد؛ در کار دیگران دخالت و کنجکاوی نکن.

امروزه والدین اهمیت زیادی برای رشد و شکوفایی استعداد‌های فرزندان خود قائل‌اند و اهمال‌کاری تحصیلی یکی از دغدغه‌های بسیاری از آن‌هاست. کتاب حاضر در راستای رفع مشکل اهمال‌کاری، می‌کوشد در پنج فصل به این موضوع بپردازد. در فصل اول مفاهیم بیان می‌شوند و در فصل بعد نظریه های مربوط به موضوع، ویژگی‌های افراد اهمال‌کار و عوامل مؤثر در این جریان برشمرده می‌شوند. در فصل سوم، خلاقیت در دیدگاه‌های مختلف و عوامل مؤثر بر خلاقیت و خصوصیات افراد خلاق ذکر می‌شود. سبک‌های فرزند‌پروری و پیامدهای هرشیوه در فصل چهارم بررسی می‌شوند. در فصل آخر نیز رابطۀ خلاقیت و سبک‌های فرزند‌پروری با اهمال‌کاری مطرح و پشنهادهایی ارائه می شوند.

خوش‌فکری پرورش مهارت‌های فردی و تبدیل آن به بهترین توانایی است. این کتاب در 12 فصل به مخاطب می‌آموزد که بزرگ فکر کند، متمرکز باشد، تفکر خلاقانه را مهار کند، از تفکر واقع‌گرایانه و راهبردی استفاده کند، فکر کردن به موارد ممکن را کشف کند، تفکر انعکاسی را بشناسد، درباره افکار معروف سؤال کند، تفکر مشترک را درک و استفاده کند، تفکر غیرخودخواهانه را تمرین کند و به تفکر نهایی فکر کند.

یکی از مهم‌ترین اختلال‌های دوران نوجوانی اختلال سلوک و رفتارهای پرخاشگرانه و ضد اجتماعی است. کتاب حاضر ویژگی‌های چنین اختلالی را توصیف می‌کند و سپس اختلال‌های روانی همراه با آن را شرح می‌دهد. در فصل دیگر، دیدگاه‌های روان‌شناختی، روان‌پزشکی، زیست‌شناسی، و جامعه‌َشناختی دربارۀ ‌آن را برمی‌شمارد. سبب‌شناسی، ارزیابی و سنجش بالینی، طراحی برنامة‌های مداخله‌ای، درمان‌شناختی رفتاری، آموزش مهارت‌های حل مسئله، آموزش مدیریت رفتاری به والدین و معلمان، درمان چندوجهی و سرانجام دارودرمانی از دیگر مباحث این کتاب هستند که در 10 فصل به آن‌ها پرداخته شده است.

تاب‌آوردن و توانایی مقابله با شرایط دشوار و دادن پاسخ انعطاف‌پذیر از جمله ویژگی‌هایی است که افراد باید آن را بیاموزند. کتاب حاضر به بیان موضوع «تاب‌آوری» و نقش عوامل فردی و محیطی حمایتی و خطرساز مؤثر بر تاب‌آوری در کودکان و نوجوانان می‌پردازد. همچنین، به شناخت دانش‌آموزان تاب‌آور و شرایط تاب‌آوری در مدرسه می‌پردازد و در این‌باره روابط معلم با دانش‌آموزان، روابط با هم‌سالان و روابط خانه و مدرسه را نیز توضیح می‌دهد. در فصل بعد، دربارۀ تاب‌آوری هیجانی و اجتماعی در مدرسه صحبت می‌کند و گام های افزایش قدرت تاب آوری، ویژگی‌های محیط تاب‌آور و روش‌های پرورش فرزندان تاب آور را شرح می‌دهد. در فصل آخر نیز مقیاسی برای سنجش میزان تاب‌آوری جوانان به دست می‌دهد. در واقع، نویسنده کوشیده ‌است راه‌های رفتار بهتر با چنان دانش‌آموزانی را به مشاوران و مربیان ارائه دهد.

تاب‌آوردن و توانایی مقابله با شرایط دشوار و دادن پاسخ انعطاف‌پذیر از جمله ویژگی‌هایی است که افراد باید آن را بیاموزند. کتاب حاضر به بیان موضوع «تاب‌آوری» در کودکان و نوجوانان می‌پردازد. در فصل دوم، به اولیا ملاک‌هایی برای تشخیص میزان تاب‌آوری فرزندان ارائه می‌دهد و راهکارهایی برای پرروش چنین فرزندانی پیشنهاد می‌کند؛ از جمله توصیه می‌کند اولیا این کارها را انجام دهند: همدلی، ارتباط مؤثر و گوش‌دادن فعال، تغییر روش‌های منفی و دوست‌داشتن بچه‌ها. همچنین، نویسنده برای افزایش تاب‌آوری توصیه می‌کند اولیا حس مسئولیت پذیری، همدردی، قدرت تصمیم‌گیری و حل مسئله را در کودکان تقویت کنند.