خلاقیت

کتاب حاضر نویسندگی را آموزش می‎دهد و با توجه به آزمون‌ها و تمرین‎هایی که در کتاب هست، کودکان و نوجوانان می‎توانند استعداد خود را پیدا کنند. چطور می‌توان یک نویسنده خلاق شد؟ ، آداب و آثار نوشتن چیست؟ ، چگونه صدای قلم خودمان را پیدا کنیم، وظیفه نویسنده در مقابل خواننده چیست؟ و موانع مسیر نوشتن را چگونه هموار کنیم؟ ، پنج فصل کتاب است. در هر قسمت، پس از توضیحات لازم، صفحه‌ای برای نوشتن خواننده انتخاب شده است. مخاطب می‌‏تواند درباره یکی از دو موضوع پیشنهادی بنویسد و خودش را محک بزند. سخن آخر نویسنده کتاب، به این مطلب اشاره می‏‌کند که برای نویسنده شدن فقط باید نوشت!

جوهره نقطۀ تلاقی استعدادهای طبیعی و علاقه‌های شخصی است. کتاب حاضر شامل داستان‌هایی در مورد مسیرهای خلاقانۀ افراد متفاوت است؛ انسان هایی که جوهره‌شان را یافته‌اند، سختی را تحمل کرده‌اند و زندگی‌شان دگرگون شده است. هدف نویسنده از نوشتن این کتاب، ارائۀ دیدگاهی غنی از توانایی‌ها و خلاقیت انسان است. «جوهره چیست و کجاست، متفاوت فکر کنید، قلمرو هر فرد، تصور دیگران، خوش‌شانسی، عشق یا پول و رضایت درونی» از جمله مفاهیم بررسی شده در کتاب هستند.

وقتی با مشکلی مواجه می‌شوید، در حل آن در حال تفکر خلاق هستید. یا اینکه از نامتعارف‌ترین اختراعات تا معمولی‌ترین کارهای روزمره، با تفکر خلاق مواجه هستید. کتاب حاضر نیز تمرکزش بر تفکر خلاق است و در هجده فصل به مباحثی از قبیل : شناخت خلاقیت، ایجاد چهارچوب ذهنی خلاق، روش های عملی برای خلاق شدن و کاربرد خلاقیت در زندگی می‌پردازد. همچنین در انتهای کتاب کاربردی‌ترین راهنمایی‌ها را برای خلاق شدن بیان می‌کند و ده کتاب ضروری را درباره فرایند تفکر خلاق معرفی می‌کند.

کتاب پیش رو دو بخش دارد. در بخش اول کودک با استفاده از مواد و اشیای در دسترس، مانند دور ریختنی‌ها، ‌فعالیت‌هایی را خارج از کتاب انجام می‌دهد؛ از زمره این فعالیت‌ها می‌توان به
خمیربازی، رد کردن مهره از سوراخ، پیچاندن کاموا دور مداد اشاره کرد. در بخش دوم، کودک فعالیت‌هایی را درون خود کتاب انجام می‌دهد؛ رد شدن از هزارتو، نقاشی، بریدن و چسباندن و جورچین نیز نمونه‌های از این دسته فعالیت‌ها به‌شمار می‌روند.

کتاب حاضر در هشت فصل به توصیف اصول کلیدی روان‌شناسی در حوزه آموزش و پرورش پرداخته و کاربرد آن‌ها را در تدریس و یادگیری مورد کاوش قرار داده است. فصل‌های هشت‌گانه کتاب از این قرار است: حافظه و درک؛ شناخت؛ ‌نظریه‌های خویشتن؛ خلاقیت؛ هیجانات؛ تاب‌آوری، سرزندگی و ثبات قدم؛ انگیزش و یادگیری مستقل.

«ایگی» یک معمار کوچولوست. او از دو سالگی شروع به ساختن می‎کند.نخستین برجی که ایگی می‌سازد با پوشک‌های بدبو و چسب است؛ سپس در حیاط با خاک و گِل، یک مجسمه غول‌پیکر می‌سازد. او صبح تا شب مشغول سلختن است؛ ولی خانم «لی‌لا گریر»، معلم کلاس دوم ایگی، از تمام ساختمان‌ها متنفر است! از نظر او ساختمان‌ها هیچ اهمیتی ندارند، حتی آثار باستانی؛ اما چرا؟ چرا خانم گریر این‌قدر از ساختمان‌ها بی‌زار است؟

«روبی» دختربچه‎ای با ذهنی خلاق و پر از ایده است؛ اما برادرانش، فکر می‌کنند او بلد نیست کاری انجام دهد. روزی روبی تعدادی تخته چوب قدیمی پیدا می‎کند و تصمیم می‎گیرد با آن‌ها چیزی بسازد. او از برادانش کمک می‎خواهد؛ ولی آن‌ها کمکی به او نمی‎کنند. روبی خودش دست به کار می‌شود و تصمیم می‌گیرد یک قلعه بسازد. َآیا او می‎تواند به تنهایی این کار را انجام دهد؟

در جریان بازی، یادگیری به طور غیرمستقیم، لذت‌بخش و عمیق رخ می‎دهد و کودکان می‎توانند کاربردی‎ترین مهارت، اطلاعات، ویژگی‌ها و نگرش را در طول بازی به دست آورند. کتاب با هدف پرورش انواع خلاقیت، مانند خلاقیتِ تجسمی، کلامی، حرکتی، مکانیکی و ذهنی در کودکان پیش از دبستان تألیف شده است و شامل پانزده بازی آموزشی است. بازی‌ها گرچه برای گروه سنی4 تا 6 سال طراحی شده است، اما با مراجعه به بخش تغییرات که پس از توضیح هر بازی آورده شده است، می‏‌توان تغییراتی در بازی اعمال کرد تا برای دانش‌آموزان سال‌های بالاتر هم قابل اجرا باشد.

مربع بزرگ و دایره کوچک، روزهای چهارشنبه، خود را با بازی مورد علاقه‌شان سرگرم می‌‏کنند. آن دو به نوبت واژه‎ای را بر زبان می‌آورند و به شکل آن درمی‌‏آیند. هنگامی‎که مربع بزرگ شکل‌های گوناگون می‌سازد و دایره کوچک از عهده آن‌ها برنمی‎آید، بازی متوقف می‎شود؛ اما دایره کوچک راه‎حل خوبی برای این مشکل دارد و... . این داستان تصویری فرصت خوبی برای پرورش خلاقیت کودکان فراهم می‏‌کند. در آغاز مربع و دایره با برش‌های مختلف خود را به شکل‌های مختلف تبدیل می‏‌کنند؛ اما هنگامی‌که به کمک هم چیزی را می‌‏سازند، تنوع شکلی و رنگ بیشتری به وجود می‌‏آید که ماهیت ترکیبی خلاقیت را نشان می‏‌دهد.

تفکر طراحی، روشی برای حل خلاقانهِ مسائل است. کتاب حاضر می‌کوشد راهگشای کسب مهارت‌های لازم در حل مسئله و پرورش خلاقیت و نوآوری باشد. شیوه‌هایی همانند خودآموزی و برگزاری کارگاه‌های تفکر طراحی از امتیازات آموزشی این کتاب است که خوانندگان از آن‌ها بهره‌مند می‌شوند. کتاب ضمن پرداختن به توضیحات کلی درباره‌ی تفکر طراحی به معرفی اولیه مفاهیم و ریشه‌های آن و همچنین بر فرایند پنج گانه آن نیز می‌پردازد.