خلاقیت

همچون هر محصولی ایده‌ها نیز بر حسب نوآوری‌، ارزش می‌یابند. ایده‌ها چه تقلیدی و چه مبتکرانه می‌توانند رقابت ایجاد کرده و کارکردهایی متفاوت داشته باشند. این که شرکت‌ها و افراد چگونه و از چه ایده‌هایی برای برنامه‌ریزی و پیشرفت استفاده می‌کنند، موضوع کتاب پیش رو است.

کتاب حاضر آخرین جلد از مجموعۀ سه جلدی "مجموعه تمرین‌های خلاقیت" است. در این جلد فعالیتهای جدیدی معرفی می‌شود که یکی از آن‌ها "نقاشی با اجسام" است. نویسنده موضوعاتی را مطرح می‌کند و از خواننده میخواهد که برای آن‌ها نقاشی بکشد یا آن‌ها را توضیح بدهد. بخشی از مهم‌ترین شاخه‌ها و زیرشاخه‌های خلاقیت که در این مجموعه به آن‌ها پرداخته شده است، عبارت اند از خلاقیت واگرایانه، زبانی، تجسمی-تخیلی، ایده‌پردازانه، منطقی-استدلالی و خلاقیت هنری. در صفحات سفید کتاب خواننده باید با اجسامی مانند مداد، نخ، پارچه و خلاقیت خود اثر جدیدی را به تصویر بکشد.

در این اثر نویسنده تلاش کرده است تا با استفاده از استعاره «گل سرخ» برای کودکانی که در مرحله رشد روانی ــ اجتماعی هستند، این مرحله را بررسی کند. مرحله‌ای که اگر کودکان پرورش مناسبی نداشته باشند، پژمرده شده و احساسی جز حقارت نخواهند داشت. این کتاب سه بخش دارد. بخش نخست دغدغه‌ها و مسئله تحقیق را بیان می‌کند، بخش دوم عناصر چهارگانه برنامه درسی و نقش آن‌ها را در شکل‌دهی خلاقیت یا احساس حقارت در دانش‌آموزان بررسی می‌کند و بخش سوم راهکارهای توسعه خلاقیت را توضیح می‌دهد.

در این جلد از مجموعۀ "چاشنی‌های آدم بودن" مسئلۀ مدیریت زمان و استفادۀ مفید از آن بررسی شده است. نویسنده به موضوعاتی چون "دارایی‌ها چه هستند" و "چرا به دارایی نیاز است" اشاره کرده و برای بیان آنچه در ذهن داشته، در ابتدا و انتهای هر فصل، داستان‌هایی از وقایع زندگی روزمره را آورده است. دانش‌آموزان با مطالعۀ این کتاب با شیوۀ انجام دادن فعالیت‌های خلاق، شرکت در برنامه‌های مخصوص کودکان و روش درست وقت گذراندن در خانه آشنا می‌شوند.

در این کتاب تصاویری طراحی شده است که کودک به کمک آن‌ها برای درک مفاهیم تجسمی آماده شود. والدین در حین انجام فعالیت‌ها می‌توانند شکل‌های هندسی را به کودک معرفی کنند و جعبه‌ای در اختیار او قرار دهند تا با جمع کردن وسایلش در آن، مفهوم نظم و نگه‌داری را بشناسد. هفت صفحۀ پایانی کتاب فقط به اشکال هندسی اختصاص دارد که کودک می‌تواند با بریدن و کنار هم چسباندن آن‌ها شکل‌های مختلفی بسازد. همچنین ایده‌های دیگری نیز در آغاز کتاب مطرح شده است تا کودک بتواند تصاویر خلاقانۀ دیگری نیز بسازد و برای ساختن هر چیزی به محیط و لوازم اطراف خود توجه بیشتری داشته باشد.

انجام فعالیت‌های هنری خلاقیت را در کودکان شکوفا می‌کند. کتاب حاضر شامل 52 تمرین و فعالیت هنری و نیز راهنمایی است برای معلمان و والدین کودکان پیش‌دبستانی. نویسنده در ابتدا چگونگی فراهم‌سازی محیط برای کار هنری را با جزئیات توضیح می‌دهد و سپس در بخش‌های دوم تا پنجم شیوه‌های طراحی‌کردن و خط‌خطی‌کردن، چاپ دستی، نقاشی، و پیکره‌سازی را شرح می‌دهد.

در اشعار این کتاب، دنیای رؤیایی و خیال‌انگیز کودکان به تصویر کشیده شده و تخم مرغ رنگی، اردک پارچه‌ای و دریای توفانی توصیف می‌شود. مطالعه این اشعار، قدرت تخیل، تصویر‌سازی و خلاقیت را در کودکان افزایش می‌دهد.

رنگ‌آمیزی از تمرین‌هایی است که به گردش خون و فعالیت سلولی مغز کمک می‌کند. کتاب حاضر شامل نمونه نقاشی‌هایی است که از آثار هنرمندان انتخاب شده‌اند و برای رنگ‌آمیزی در این اثر جمع شده‌اند تا مخاطب بزرگ‌سال، با انجام درست این تمرین‌های رنگ‌آمیزی، بتواند ضمن کاهش اضطراب و استرس، خلاقیت و توانایی مدیریت احساسات یا تمایلات خود را بهبود بخشد. گردآورندۀ کتاب توصیه کرده است تمرین‌ها ترتیب خاصی ندارند و در هر زمانی که مخاطب میل داشته باشد انجام پذیر هستند.

تاریخچۀ مطالعات علمی در مورد خلاقیت و عناصر تشکیل‌دهندۀ آن به بیش از یک قرن نمی‌رسد. کتاب حاضر با هدف شناخت ماهیت خلاقیت (تفاوت خلاقیت با نوآوری، ارتباط آن با هوش، ویژگی‌های شخصیتی افراد خلاق)، ایده‌پردازی، تأثیر رفتار متقابل والدین و مربیان با دانش‌آموزان و ارائۀ پیشنهادهای لازم به آنان نگاشته شده است. راه‌های اولیۀ پرورش خلاقیت، زمینه‌های شکوفایی خلاقیت، نوشتن خلاق، بارش مغزی و مطالعۀ خلاق مطالب پایانی کتاب هستند.

برای نیرومند‌کردن حافظه باید آن را ورزش ذهنی داد. هر فصل از تمرین‌های این کتاب با چیستان‌های سرگرم‌کننده، بازی‌ها و تصویرهای رنگارنگ همراه شده‌است تا خواننده بتواند با اشتیاق در مسیر بهبود حافظه و افزایش خلاقیت گام بردارد. در هر بخش از کتاب خودآزمایی‌هایی قرار دارد تا مخاطب با آگاهی از وضعیت کنونی و آتی حافظۀ خود به جلو گام بردارد. چیستی حافظه، حافظۀ بلندمدت و کوتاه مدت و تمرین های آن، روش های کلیدی تقویت حافظه بر اساس تصویر سازی و تجسم، سازمان‌دهی اطلاعات، و به یاد آوردن نام ها، چهره‌ها و اعداد از جمله موضوعات اصلی کتاب هستند.