علوم تربیتی

تربیت در واقع رشد دادن درونی انسان است. کتاب حاضر می‌کوشد دربارۀ تربیت و چگونگی انجام آن توضیحات مفصلی ارئه دهد. در فصل اول از چگونگی تربیت کردن سخن می‌گوید. در فصل دوم از آغاز تربیت و سن شروع آن در انسان می‌گوید. فصل سوم به بیان حیطه های تربیت می‌پردازد.در فصل بعد، تفاوت‌های فردی و تأثیر آن در تربیت مطرح است و پس از آن نیز از مثبت‌اندیشی بحث می‌شود. در گفتار‌های هفتم تا دهم دربارۀ محبت و جایگاه انسان در قلب دیگران می‌خوانیم و سپس دربارۀ پرورش کرامت، تشویق و تنبیه‌های انسانی، و چگونگی مواجه ‌شدن با ناسازگاری‌های کودکان و نوجوانان. سخن پایانی کتاب دربارۀ نقش و جایگاه مربی و متربی است.

آشنایی معلم با فنون معلمی به موفقیت او در حرفه‌اش کمک می‌کند. کتاب حاضر می‌کوشد در چهار بخش معلمان تازه‌کار را با فنون معلمی آشنا کند. بخش اول با عنوان «به معلمی حرفه‌ای تبدیل شوید»، به معلم یادآوری می‌کند که رشد حرفه‌ای از خود او آغاز می‌شود و نحوۀ برخورد و کار کردن با دیگر معلمان و نیز ایجاد ارتباط بین خانه و مدرسه را به او می‌آموزد. در فصل «ایجاد فرهنگی رضایت ‌بخش و سودمند در کلاس»، معلم می‌آموزد چگونه کلاسش را به محیط یادگیری سازنده و اثربخشی تبدیل کند، با دانش‌آموزان روابط حسنه برقرار کند، فرصت‌هایی برای موفقیت دانش‌آموزان به آن‌ها بدهد و با اقداماتی، از بروز رفتار خطا در آن‌ها جلوگیری کند و بی‌نظمی را به حداقل برساند. بخش‌سوم به داشتن برنامه، ارائۀ آموزش مؤثر و ارزیابی پیشرفت دانش‌آموزان تأکید می‌کند. بخش آخر نیز نگاهی به آینده دارد و مسائل معلمان قرن 21 را مطرح می‌سازد.

معلمی را می‌توان سخت‌ترین کار ممکن نامید؛ زیرا برای کسب اعتماد دانش‌آموزان باید در حد یک روان‌شناس بود. کتاب حاضر گوشه‌ای از تجربیات معلمان را به نمایش می‌گذارد و مهارت‌های اداره کلاس، برقراری ارتباط، فنون ایجاد انگیزه در یادگیرندگان و چگونگی معلم کارآمد بودن را آموزش می‌دهد.

آگاهی فرد از نظام شناختی خود و کنترل و هدایت آن «فراشناخت» نام دارد. دانش فراشناختی به فراگیرنده کمک می‌کند به هنگام یادگیری پیشرفت خود را زیر نظر بگیرد و نتایج تلاش‌هایش را ارزیابی کند. همچنین، به فراگیرنده می‌آموزد که راه‌های متنوعی برای سازمان‌دادن مطالب به منظور سهولت در یادگیری آن‌ها وجود دارد. در کتاب حاضر، مخاطب دربارۀ فراشناخت می‌خواند و ضرورت آموزش آن را متوجه می‌شود. سپس شیوه‌های آموزش فراشناخت و پس از آن روش‌های آموزش مهارت‌های یادگیری و مطالعه را می‌آموزد؛ روش‌هایی مثل: پرسیدن دوجانبه، مطالعۀ مشارکتی، یادگیری مشارکتی، پس ختام یا پس خبا و روش «مردر».

تدوین و نوشتن طرح‌های پژوهشی از موضوعاتی است که به مطالعۀ دقیق نیاز دارد. کتاب حاضر راهنمایی است برای آموزش تهیه و تدوین طرح پژوهشی. کتاب در ابتدا پژوهش را تعریف و انواع آن را برمی‌شمارد. سپس دربارۀ تدوین طرح پژوهشی، چارچوب نظری، چکیده، مقدمه، انتخاب موضوع، ادبیات تحقیق، اهداف و متغیر‌ها و فرض‌ها که از بخش‌های پژوهش علمی هستند، توضیحاتی می‌دهد. بعد از آن، معرفی انواع طرح‌های پژوهشی مثل آزمایشی، شبه، غیر و پیش آزمایشی را نیز می‌آورد.

نقش والدین در همراهی با فرزند مدرسه‌ای‌شان انکارناپذیر است. اما با تغییرات کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی و رویکردهای جدید، والدین به منبعی احتیاج دارند تا از اهداف و چگونگی برنامه‌های جدید درسی اطلاع بیشتری کسب کنند. کتاب حاضر می‌کوشد در پنج فصل به این موضوع بپردازد و والدین دانش‌آموزان پایۀ اول دبستان را با نکاتی دربارۀ تربیت آشنا کند. در فصل اول این کتاب کلیات موضوع و اصول تربیت مطرح می‌شوند. نقش خانواده در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و ساحت‌های شش‌گانۀ تربیتی سند تحول از مباحث این فصل هستند. در فصل دوم اهمیت مطالعۀ رشد در گسترۀ عمر و سپس برنامه‌های درسی دورۀ ابتدایی بررسی شده است. مبانی نوین تعلیم و تربیت و هوش‌های چندگانه، و معرفی منابع وسایت‌های مرتبط نیز در فصل‌های بعد آمده‌اند.

آموزش در قرن بیست و یکم به معلمان کارامد و ماهر نیاز دارد. کتاب حاضر راهنمایی است به این منظور و می‌کوشد رهنمودهایی به معلمان ارائه دهد. در فصل اول کتاب، موضوع شایستگی معلمان تببین و چارچوب‌های کلی آن مطرح می‌شود. آشنایی با دانش تخصصی معلمان و استانداردهای آن نیز در این فصل آمد‌ه‌است. در فصل دوم شایستگی تدریس و مؤلفه‌های آن، و نیز استاندارهای تدریس بیان و تشرح شده‌اند.

خوش‌فکری؛ یعنی پرورش مهارت‌های فردی و تبدیل آن به بهترین توانایی. در این اثر با تاکید بر اینکه شیوه تفکر افراد موفق را می‌توان آموخت، روش‌های تغییر تفکر و نگرش مثبت و بهتر اندیشیدن با بهره‌گیری از سخن بزرگان آموزش داده شده است.

ارزشیابی کیفی توصیفی شیوه‌ای از ارزشیابی است که اگر به درستی انجام شود، شناخت کاملی از رفتار و عملکرد فراگیرنده به دست می دهد. کتاب حاضر در فصل اول کلیات و ماهیت ارزشیابی کیفی توصیفی را بررسی می کند و در فصل بعد چگونگی این ارزشیابی را با توجه به ابزارهای آن (آزمون‌های عملکردی، خودسنجی، سنجش مشاهده‌ای، آزمون‌های کتبی، پرسش و پاسخ، پروژه و پوشۀ کار) توضیح می‌دهد. مباحث فصل سوم به بازخورد اختصاص دارند و فصل چهارم نیز نگاهی گذرا به آیندۀ این نوع ارزشیابی دارد.

انسان‌ها این قابلیت را دارند که اهداف ارزشمندشان را برای سال‌ها حفظ و پیگیری کنند. بیشتر وقت‌هادست‌یافتن به اهداف به بهای سرکوب امیال آنی و تقویت اراده میسر می‌شود.کتاب حاضر شناخت بهتری از قدرت اراده و به کارگیری آن به مخاطب ارائه می‌کند و ضمن بیان روان‌شناسی خویشتن‌داری، فواید خودانگیزشی را شرح می‌دهد و تمرین عادت‌های خوب را توصیه می‌کند.