ادبیات کلاسیک

وزیرِ حاکم، «ابن‌مقله»، مردی کاردان است و بیشتر کارهای مملکتی را او انجام می‎دهد. او افراد زیادی را مأمور جمع‎آوری مالیات کرده است و «نصربن منصور تمیمی» مأمور جمع‎آوری مالیات شهر بصره است. نصر مرد بخشنده‌ای است و زیاد به مردم سخت نمی‏‌گیرد؛ اما افرادی آن‌قدر پشت سر او بدگویی می‎کنند تا وزیر او را برکنار می‎کند. وزیر متوجه می‎شود که نصر مقدار زیادی به خزانه بدهکار است و نصر را مکلف می‎کند که این پول را بپردازد. نصر می‎خواهد این پول را از خودش بدهد؛ چون می‎داند که مردم فقیرند و از وزیر یک ماه وقت می‎خواهد تا این پول را فراهم کند. بعد... .

پیرمرد خیاطی نزدیک قبرستان مغازه داشت و هروقت کسی از دنیا می‎رفت، باخبر می‎شد. او همیشه به این موضوع فکر می‌‏کرد که از آدم‌ها هیچ‎چیزی به غیر خوبی و بدی نمی‏‌ماند و دلش می‎خواست کاری بکند تا مردم متوجه این موضوع بشوند و اینقدر حرص مال دنیا را نداشته باشند. برای همین کوزه‌ای را به دیوار آویزان کرد و هرکسی از دنیا می‏‌رفت، سنگی در کوزه می‌‏انداخت و می‎گفت فلانی در کوزه افتاد! خیاط هر ماه کوزه را خالی می‌‏کرد و سنگ‌ها را می‎شمرد تا اینکه روزی... .

شبی «هارون‏‌الرشید» خواب می‌بیند که تمام دندان‌هایش از دهانش بیرون می‎ریزند و هراسان از خواب بیدار می‌شود. صبح روز بعد، خواب‌گزار را احضار می‎کند و می‎خواهد که هرچه زودتر خوابش را تعبیر کند. خواب‌گزار می‎گوید که این خواب تعبیر خوبی ندارد و معنی‎اش این است که همه نزدیکان و خویشان پادشاه قبل از او می‎میرند. هارون با عصبانیت دستور می‎دهد او را صد ضربه شلاق بزنند و به دنبال خواب‎گزار دیگری می‎فرستد. خواب‎گزار بعدی می‎گوید تعبیر خواب شما این است که از همه خویشان و نزدیکانتان بیشتر عمر می‏‌کنید! پادشاه خوشحال می‌شود و دستور می‏‌دهد که صد دینار به او پاداش دهند!

سلطان «کیکاووس»، حاکم مازندران و گیلان، نزد امیر «ابوالسوار» به گنجه می‌‏رود. ابوالسوار پادشاهی عادل، شجاع و خوش‌صحبت است. آن‎ها به دوستانی صمیمی تبدیل می‎شوند و اقامت سلطان کیکاووس به چند سال می‎رسد. روزی سلطان کیکاووس از سرزمینش، «گرگان» می‎گوید و اینکه زن‌ها باید با کوزه، از چشمه آب بردارند و به دِه ببرند. او می‎گوید، زنی جلوی بقیه حرکت می‎کند تا مراقب باشد کسی کِرم سبزی که آنجا زندگی می‎کند را لگد نکند؛ چراکه اگر این کِرم کشته شود، آب داخل کوزه می‎گندد! ابوالسوار که این حرف‌ها را باور ندارد، رفتارش با کیکاووس تغییر می‏‌کند و... .

خلیفه «متوکل»، غلامی به نام «فتح» دارد. فتح پسری درستکار و سربه‌زیر است و خلیفه او را بسیار دوست دارد. فتح همه هنرها و علم‌های مختلف را آموخته و حالا نوبت شنا است. خلیفه شناگران ماهری را برای این کار انتخاب می‎کند و بعد از روزها تمرین، فتح که فکر می‏‌کند دیگر می‏‌تواند به تنهایی شنا کند، به رودخانه دجله می‎رود و مشغول شنا می‌شود؛ اما جریان آب او را با خود می‌برد. فتح می‌تواند خود را به سوراخی برساند و آنجا پناه بگیرد. به خلیفه خبر می‎دهندکه فتح به رودخانه رفته و دیگر بازنگشته است. خلیفه برای کسی که او را پیدا کند، پاداش بزرگی درنظر می‌‏گیرد و... .

مرگ شاه ایران و آشفتگی کشور باعث شده است تا «افراسیاب»، شاه «توران»، به ایران حمله کند. پهلوانان بزرگ کشور، از «زال» کمک می‎خواهند؛ اما او دیگر پیر شده و توانایی جنگیدن را ندارد. زال «رستم» را به این جنگ می‌فرستد. رستم برای این جنگ، اسبی می‎خواهد تا بدن سنگین و بزرگ او را تاب آورد، گرزی می‌خواهد که مثل کوه سنگین باشد تا بر سر دشمنان بکوبد و زرهی از پوست ببر می‌خواهد که آب و آتش و نیزه و تیر به آن اثر نکند. در بین اسبان بی‌شمار فقط یک اسب زیر فشار دست او کمر خم نمی‎کند و آن رخش است. حالا همه‌چیز آماده است و رستم با سپاهی بزرگ به راه می‎افتد.

مگس در باغ بزرگ روزگار خوبی دارد تا اینکه زنبورها در شکاف درختی کندو می‎سازند. مگس از همان اول در حسرت رفتن به کندو و خوردن عسل است؛ ولی می‎داند که ورود به کندو اصلاً کار راحتی نیست. مگس از فکر عسل و مزه آن آرام و قرار ندارد. روزی مگس متوجه می‌شود که کندو از همیشه خلوت‌تر است و تصمیم می‎گیرد هر طور شده، وارد آن شود؛ ولی جرئت این کار را ندارد. سرانجام ملخ در مقابل یک دانه جو حاضر می‎شود او را به کندو ببرد؛ اما گوشزد می‎کند که مراقب خطرات کندو باشد. مگس بدون توجه به حرف‌های ملخ، با ذوق و شوق مشغول خوردن عسل می‌شود، غافل از اینکه... .

سلطان «محمود» می‎خواهد به هندوستان لشکرکشی کند و بتخانه‌ها را ویران کند. او مدت‌ها سپاهش را آموزش می‎دهد و تجهیز می‎کند‌. امیران سپاه به سلطان یادآوری می‎کنند که جنگ با «هندوها» بسیار سخت است و... . هنگامی‌که دو سپاه رو در روی هم قرار می‎گیرند، سلطان از تعداد زیاد آن‌ها تعجب می‎کند و با خدا پیمان می‎بندد که اگر پیروز شود، تمام غنائم جنگی را بین فقرا تقسیم کند. بعد از جنگی سخت، سپاهیان سلطان پیروز می‎شوند. حالا وقت وفای به عهد است؛ اما سپاهیان اصرار دارند که غنائم بین آن‌ها تقسیم شود. سلطان محمود دچار تردید می‎شود و... .

در روزگار حضرت «موسی» (ع)، مرد عابدی زندگی می‎کرد که روز و شب در حال عبادت بود. او ریش بلند و پرپشتی داشت که همیشه در حال شانه کردن آن بود و مراقب بود که ریشش زیبا و آراسته باشد. مرد عابد با تمام عبادتی که می‎کرد، راضی و خوشحال نبود و آرامش نداشت. او تصمیم گرفت به کوه و صحرا برود و آنجا عبادت کند، شاید به آرامش برسد؛ ولی در صحرا هم مواظب ریشش بود و مرتب آن را شانه می‎کشید. عابد مشکلش را با دوستانش درمیان گذاشت؛ اما آن‌ها هم نتوانستندکمکی بکنند. سرانجام روزی در صحرا حضرت موسی را دید و مشکل را گفت. حضرت موسی... .

هنگامی‌که قحطی و خشک‌سالی سرزمین کنعان را فرا می‎گیرد، برادران «یوسف» تصمیم می‎گیرند از عزیز مصر کمک بخواهند. برادرها از پدرشان، «یعقوب»، خداحافظی می‎کنند و به طرف سرزمین مصر می‎روند. آن‎ها می‎دانند که عزیز مصر مرد مهربان و بخشنده‎ای است و هیچ‌کس را دست خالی برنمی‎گرداند. برادرها در قصر با مردی متین و باوقار روبه‎رو می‎شوند. یوسف آن‌ها را می‌شناسد؛ ولی چیزی نمی‎گوید. یوسف که صورتش را پوشانده است، ضربه‎ای به کاسه مسی کنار دستش می‎زند و صدایی از آن بلند می‎شود. یوسف از برادرانش می‎پرسد: «می‎دانید این صدای ناله برای چیست؟ »