یادگیری

دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری به توجه ویژه نیاز دارند. برای کمک به این افراد، معلم باید اطلاعات کافی از مقولۀ یادگیری داشته‌باشد و راهبردهای بهبود و ارتقا ی توانمندی آنان را به کار بندد. کتاب حاضر راهنمایی‌هایی ساده و کاربردی به معلمان دورۀ دبستان می‌دهد. اختلال یادگیری و انواع آن، تنظیم مراحل آموزش و روش‌های بهبود خواندن، نوشتن، یادگیری ریاضی و تقویت مهارت‌های حرکتی و در نهایت چک لیست غربالگری از جمله موارد کتاب هستند.

در این مجلد از مجموعه کلیدهای تربیت کودکان و نوجوانان، قوانین مغزی در پنج سال ابتدایی زندگی بررسی می‌شوند. نویسنده در کتاب پیش رو اصول کارکرد مغز در دوران بارداری و نقش استرس بر رشد مغزی در این دوران، روابط بین زوجین و تأثیر آن بر عملکرد مغزی کودکان را شرح می‌دهد. تأثیر والدین در هوش کودکانشان و نحوه تربیت کودکان شاد و با اخلاق از دیگر مباحث کتاب است، هم‌چنین نکات عملی پیرامون هر یک از موضوعات مطرح شده در انتهای کتاب گردآوری شده است.

ضعف در حوزۀ ادراک دیداری یکی از عوامل اختلال یادگیری است. کتاب حاضر با توجه به این موضوع کوشیده است تمرین‌هایی برای تقویت ادراک دیداری، تطبیق علائم، حافظۀ دیداری، تشخیص شکل از زمینه، اکمال دیداری، توالی دیداری و تمییز دیداری به دانش‌آموز بدهد. تمرین‌ها کاملاً تصویری هستند و نیازی به داشتن سواد خواندن و نوشتن ندارند.

معلم حرفه‌ای انواع نظریه‌های آموزشی را می‌شناسد و از آن‌ها آگاه می‌شود و برای پیشرفت کار آموزش و بنا به موقعیت و مخاطبان خود از آن‌ها بهره می گیرد. کتاب حاضر انواع نظریه‌های یادگیری و فلسفۀ آن‌ها را از قبل قرن بیستم بررسی می‌کند. نظریه‌های آموزشی جان دیویی، مونته‌سوری، روسو، برونر و هلیگارد، و دیدگاه‌های برنامۀ درسی در بخش سوم بررسی می‌شوند. طراحی آموزشی مبتنی بر نظریه‌ها و انواع الگوهای آموزشی نیز مباحث بخش چهارم کتاب هستند.

تربیت اثربخش یکی از شاخه‌های جدید پیوند میان علوم تربیتی و علوم شناختی محسوب می‌شود. فصل اول کتاب حاضر به قلمرو مطالعاتی ذهن، مغز و تربیت، و نقش آن در تبیین یادگیری می پردازد. فصل دوم اختصاص دارد به تبیین چارچوب ذهنی معلمی که راه میانۀ بین کلاس و آزمایشگاه را درپیش می‌گیرد و فصل سوم خلاصه‌ای است از مهم ترین تأثیرات بر پیامدهای یادگیری دانش آموز در ده مقولۀ شاهد محور. فصل چهارم رویکردی جهانی را دربارۀ نقش تعلیم و تربیت مطرح می‌کند و نتیجه می‌گیرد که هدف از تعلیم و تربیت رسمی پرورش متفکران مادام‌العمر است، نه فقط دانش‌آموزانی که امتحانات را بگذرانند.

در فرایند آموزش، روش‌های تدریس بسیاری وجود دارند که چگونگی آن‌ها بر کیفیت آموزش تأثیر می‌گذارد. در کتاب حاضر ابتدا انواع روش‌های سنتی و جدید تدریس مثل «حفظ و تکرار، سخنرانی، نمایش علمی و بحث گروهی» معرفی شده‌اند. سپس این روش‌ها نقد و بررسی شده و تأثیر نوع انتخاب آن‌ها در یادگیری دانش‌آموز ذکر شده‌است. در نهایت نیز محاسن و معایب استفاده از روش‌های تدریس بررسی شده‌اند.

عملکرد خوب در زمینۀ هوش هیجانی می‌تواند موفقیت و پیشرفت را در پی داشته باشد. در فصل‌های اول و دوم این کتاب مفهوم هوش هیجانی و برخی نظریه‌های علمی معرفی‌شده‌اند. مطالب کاربردی پرورش هوش هیجانی و اصول فرزندپروری بر اساس هوش هیجانی برای والدین و مربیان نیز در فصل‌های سوم و چهارم آمده‌اند.

در زمینۀ استفادۀ کاربردی از روان‌ شناسی شناختی، در قالب درمان اختلالات، منابع مفیدی در دسترس هستند. در کتاب پیش رو، مفاهیم پرکاربرد روان‌شناسی شناختی، به شکل آموزش و نه لزوماً درمان، در مورد افراد بهنجار و نه دچار اختلال، مطرح شده است. این آموزش‌ها در قالب 22 تکنیک برای بهبود روابط بین‌فردی، شناسایی، کنترل و اصلاح رفتار، هیجانات و باورهای منفی، شناسایی و اصلاح خطاهای شناختی و افکار به وجود آورندۀ خشم، استرس و افسردگی، به همراه شیوۀ اجرا و پی‌گیری برای برگزاری کلاس و مشاوره‌های فردی، مخصوص متخصصان روان‌شناسی و مشاوره، ارائه شده‌اند.

در کتاب حاضر، روش‌های یادگیری و علم‌آموزی به دانش‌آموزان در دو بخش و 9 فصل بررسی شده است. بخش اول شامل آن دسته از نیازهای والدین و دانش‌آموزان مانند هدف، انگیزه، تمرکز حواس، رشد اجتماعی و شوخ‌ طبعی است که در جلسات مشاوره‌ای مطرح میکنند. بخش دوم بنابر روایتی از پیامبر اکرم (ص) و با تکیه بر متون علمی-کاربردی تدوین شده و در آن مباحثی مانند حافظه، چگونه بیاموزیم و به کار ببریم، توسعه و پایداری آموخته‌ها و روش مطالعه و پژوهش مطرح گردیده است

در این کتاب پیش‌نیازهایی برای جلوگیری از بروز اختلالات یادگیری در نوآموزان پیش‌دبستانی مطرح شده است. به گفتۀ نویسنده، تعیین اختلالات در کودکان به این امر بستگی دارد که مربیان بتوانند رفتار را متناسب با سن کودک مشاهده کنند و به روانشناسی رشد آگاه باشند. جدولی از مراحل مهم رشد طبیعی از سه ماهگی تا دوازده سالگی در این کتاب طراحی شده است تا مربیان با این تغییرات آشنایی بیشتری پیدا کنند. فعالیت‌هایی نیز در بخش‌های پایانی وجود دارد تا با انجام آن‌ها، مهارت‌های کودکان تقویت شود.